Atuagagdliutit - 15.02.1935, Side 3

Nr. 14
ATUAGAGDLIUTIT
107
sanersut naluvara, imale oKarsfnauvunga, Tysk-
landip Saar utertingigpago sorssungneaalersug-
ssaujumårpoK.« nalunångitsumik ernlnaK sor-
ssungneKalernigsså erKarsautigingfkå, Saarile
Tysklandimut utingigpat Tysklandip Frankrigiv-
dlo isumaKatigilerumårnigssåt ilimanångivigpoK
fmaKalo aitsåt sorssungnikut åntingniarneKarsl-
naujumårdlune.
Saar sumTpa, KanoK angnertutigå, stikutdlo
iluatingnauteKarneruva?
a) Saar Tysklandip kitikånianipoK, avangnamut
Rhinip nunatai kigdligai, kangimut Pfalz, ku-
jåmut kfmutdlo Frankrig (Lothringen). Saar-
brucken igdloaarfisa pingårnerssaråt. kung-
mit Saarimik atilingmit avKusårneKarpoK tåu-
nalo ateKautigalugo. Saar KagtunerssamlpoK
300 m migss. Kagttissusilingme.
b) 1924 km2-nik angnertussuseKarpoK 440.000-
nigdlo inoKardlune. inuisa amerdlanerssait
katfdiuput (71,7°/0), 27,3°/0 Låterikuput 0,6%-
itdlo jfltiuvdlutik. 99 % tyskisut oKalugtupnt.
c) Tysklandimut mardloriåumigdlusoK ilua-
tingnauteKarpoK: Tysklandimut atavigsutut
issiginarmat, tyskfme Saarime nunaaartut pf-
ngitsailissauvdlutik Tysklandimit kångarti-
taungmata. inutigssarsiutigssiornfkut pigssar-
siorfiuvdluangårpoK aumarssuarsiorfiuvdluara-
me; tamånalume pfssutigalugo nunamineK
tåuna Frankrigimit pilerigineKartorujugssuå-
ngorsimavoK.
1919-me Jflnip 28-åne Versaillesime isuma-
Katiglssut atortugssåusassutut atsiorneKarpoK, isu-
maKatiglssut sorssungnerssflp soraernerane Tysk-
landip KanoK pineKarnigssånik akeraussunit au-
lajangersaivigineKarsimassoK. isumaKatiglssume
tamatumane Saar ilångutdlugo aulajangivigine-
KarsimavoK, tåssa Frankrigimut atatfneKaratdla-
lfsassoK iluanårniarfigerKuvdlugo. tåssa isuma-
Katigissuttkut Tysklandimut atåinartutut issigine-
KaraluarpoK, avigsårtlneKavigsututdle oKautigissa-
riaKardlune inuiaKatigit peKatigigsortåinit nålag-
kersugarilersfneKarmat ukiunilo sujugdlerne
Tyskland tåukununga ilaussugssautitaunane.
Versaillesimilo isumaKatiglssume ima agdlagsi-
magujoK: »nunap inuisa taisinermikut 1935-me
aulajangisavåt inuiaKatigit peKatigigsortåinit nå-
lagkersorneKåinarumanerdlutik imalunit Fran-
krigimut Tysklandimutdlunit atalerumanerdlu-
tik«. inuiaKatigit peKatigigsortåinit pissugssauti-
tauvdlutik Saarime 1920-mit 1935-mut nålagker-
suinermik isumagingnigtitaussut angutit tatdli-
måuput: franskiussoK atauseK, Saarimio franski-
ungitsoK atauseK, pingasutdlo nunanit avdlanit
pissut (Tysklandime Frankrigimilunit nunaKar-
tungitsut). 1920—24-me danskiussoK nålagkersui-
ssfltitaussunut ilauvoK.
aumarssuarsiorfit Frankrigimut pigssarsior-
figitineKarput, avdlatigutdlume iluanårniutigssa-
Kartitauvdlune. niorKutigssatigut nunanit avdla-
nit pissutigut iluanårusineK Frankrigip iluanåru-
tigssaKautigå, nunanutdlo avdlanut atåssuteKar-
nerisigut franskit nålagkersuissue avKutigssåuput.
Saarimiutdle tyskisut fnugtåussusertik piginarpåt,
inatsisitdlo pinerdlutsailiornermutdlo tungassut
Tysklandimut atagatdlarnermingnit atortflssut av-
dlångflteKartingårnagit piginardlugit. nålagker-
suinermilo sujunersuissutut atautsimitartugssanik
akånermingne nangminérdlutik taisissarput.
Saarimiut nålagauvfingmut angnikitsulnar-
mik akileråruteKartitåuput aumarssuit akileråru-
tisivfioKingmata sorssungnerssuarmilo aserugkat
pivdlugit tyskeKatimigtut ajorssartitaussutut aki-
lersueKataussugssautitåungfnamik, såkutoKarner-
dlume pivdlugo akilersuissugssaunatik.
Saarimiume tamåkingajagdlutik tyskinut ata-
nerugpata sok taisinigssåt nalorninartuligtut tai-
ma KilanårineKartigå?
tåssa taisineKarnerme taisissugssat nålagker-
sorneKalersimanertik åtatinarumavdlugo Frankri-
gimutdlunit atalerumavdlutik pingitsailineKakå-
nersinaungmata. tyskime puiorsimångilåt nunap
ilåta inuisa taisisineKarsimanerat Tysklandimut
Belgiamutdlunit atajumanerdlutik. taimanikut
taisissugssat ilisimatineKarérsimåput Tysklandi-
mut atajumavdlutik nalunaertut nal. ak. 24 Kå-
ngiåtinagit nunamingnit autdlartitaujumårtut.
1935 Jånuårime taisineK agssuarnartoKarane nå-
kutigineKardluardlunilo ingerdlåneKarpoK. ili-
magineKarsimagaluarporme Saarimiut Tysklandi-
mut uterumåsångitsut Hitlerimit nålagkersugau-
ssunut ilångukumanatik. taima ilimasuteKarner-
mut måna pissutauvoK, Saar sulivfigpagssuaKar-
mat inue amerdlaKissut sulissartuput nålagker-
suinerup tungågut socialdemokratinut kommu-
nistinutdlunit isumaKataussut. Hitlerip nålagker-
suinermigut sulissartut sagdliutiniardlugit OKar-
taraluardlune — sulissartume pingårtumik taper-
sersortigigaluardlugit — taimåitoK issertungivig-