Atuagagdliutit - 16.11.1938, Blaðsíða 2

58
ATUAGAGDLIUTIT
ur. 8
fnugtaugaluardlutik sorssungnerssuaK autdlarner-
niariarmatdle Østrig-Ungarnip akerainut itaning-
nialerput, tåukua ilagait Tjekoslovakiame præsi-
dentioi'KartoK Masarvk tåussumungalo nålagker-
suissoKataussut ilait.
Østrig-Ungarnip såkutile 1918-me akiusinau-
jungnaerniariarmata nålagauvfigtaoK atåinarsi-
naujungnaersutut pfssuseKalerpoK.
1919-me eiKigseKatigingnerme Østrigip re-
publikiulersup akuersstssutigå Østrig-Ungarnip
avgorneKarnigsså kaisareKarfiussututdlo nåla-
gauvfiujungnaernigsså. Østrig taimane ingmikul
nålagauvfiulersoK Kangarssuardle Østrigimut ata-
ssutnarnik nunataKalerpoK taimalo tyskTnarnik
inoKalerdlune. nålagauvfiulersoK Danmarke mar-
dloriardlugo angissuseKarpoK (81000 km2) 193(5-
milo (5758000-nik inoKardlune. sorssungnerssup
kingornagut ei'KigsivigssioKatigingnerme Tyskland
unersuissariaKarpoK Østrigime republikip ingmi-
kut nålagauvfiunerane akornusTniarumanane.
Østrig-Ungarnip nålagauvfigssuartut atajung-
naernerane Østrigimiut ingmikul nålagauvfiuv-
dlutik ingerdlatsinarnigssartik nangmingneK kig-
sautigisimanerdlugo? taima kigsauteKångi vigsut
ukiune 1918—1925 påsinarpoK.
1918-me Nuvimpare Kåumatautitdlugo Øst-
rig-Ungarnime kaisariusimassoK kingugdleK Karl
inugtarisimassaminut nalunaerpoK måna nala-
gauvfingortume lyskøstrigsk nålagauvfiånik tai-
neKalersume nålagkersuissune Kutdlersauniarung-
naerdlune, nålagkersuinerdlo inuit nangmingneK
Kinigåinit ingmikul sujunersuissoKartunit inger-
dlåneKalisassoK. nålagauvfiup nålag kersorneKar-
nerane peKataussugssat (inatsissartut) tyskinit ar-
nanit angutinitdlo 20 sivnerdlugit ukiulingnit ta-
manit KinerneKarput, igdlorpagssuaKarfitdlo pi-
ngårnerssåne Wienime 1919-me Marse Kåuma-
lautitdlugo atautsimlkamik Tyskøstrigip KanoK
nålagkersugaunigsså aulajangersaivigåt. aulaja-
ngersagaK tamåna St. Germainime erKigseKati-
gingnigssaK pivdlugo. isumaKatiglssuteKarnerme
avdlångiiteKartineKarpoK. nålagkersuissunut ilau-
ssugssatut Kinigaussut nunartik Tyskøstrigimik
ateKartugssatut ernlnaK aulajangersåissutigisima-
våt tyskit nålagauvfiånut Kanigdlinerujartornig-
ssartik sujunertaralugo, nålagkersuinermume tii-
ngassutigut aulajangersagaisa ilait ima agdlagsi-
måput: »Tj^skøstrig tyskit nålagauvfiånut ata-
ssflssutut nautsorssutariaKarpoK.«
St. Germainime isumaKatiglssuttkut inatsisit
taima agdlagsimassortåt atorungnaersugssångorti-
neKarpoK »Tyskøstrig« atorungnaerdlune »den
østrigske republikwimik taorserneKartugssångor-
tineKardlune.
Østrigimiut Tysklandimut atalernigssaK sok
kigsautigisimavåt?
1) tyskiussutut misigissuseKarput tyskisutdlo
øKauseKardlutik. 2) itsarssuardle Østrig Tysk-
landivdlo ilarssua atautsimul nautsorssuneKar-
tarput, ukiiime bnntritigdlit ardlerdlugit atautsi-
mut kaisareKarfiusimåput. 3) Østrig ingmikul
republikiuvdlnne iniitigssarsiornikut aningaussa-
tigutdlo artorssauteKangårtugssauvoK, Wienilo
Østrig-Ungarnime igdlorpagssuaKarfingne pingår-
nerssauvdlune igdlorpagssuaKarferujugssuångor-
simavoK 2 milifinilingnik inulik nålagauvferå-
ngortumut angivatdlårujugssuartoK.
soruname Tysklandip akeraisa kigsautigisi-
mångilåt Østrig Tysklandimut atalisassoK Tysk-
landimut pissauneKautåusavdlune. nålagauvflt
peiiatigigsortaisa taimanikut autdlarnerneKartut
sulissutiginiagaisa pingårnerit ilagåt inuiait ing-
mingnut tungassutigut nangmingneK aulajangisi-
nautineKåsassut, taimale aulajangersagkamul
akerdlilersuineruvoK Østrigip Tysklandimut ata-
j u m a vd 1 nne k i gsa u ligisså a kueriumaneK å ngi n g-
mat.
ukiune tugdliussune Østrig Tysklandilo ar-
dlaleriardlutik ingmingnut atåssuteKarneruler-
niartaraluarput, nungutdlugitdle Frankrig Italialo
akornusissaraut, lauvalo Tyskland Østrigilo ang-
nertumik akiusinåunginamik KasiikåinariaKar-
tarput.
kisa Østrigip Tysklandimut atalernigsse ili-
magiungnailerpå. nålagauvfigtutdle ataniartaria-
Karamik aningaussarpagssuit atortugssatik Frank-
rigimit Englandimitdlo taorsigagssarsiariortuler-
pait, Mussolinivdlo Italia Østrigimik igdliniartutut
pissuseKartikiartuinarpå.
Østrigime Tysklandimilo nålagkersuinikut ni-
kingåssutaussut nunat tåuko mardluk ingmingnit
ungasigdliartuinartilerpai, nauk imåingikaluaK
Østrigimiut tyskiussutut misigisimajungnaersut.
1933-me nazistit Hitler pissortaralugo Tvsk-
landime nålagkersuissulerput, ilisimavarpntdlo
Hitler Tyskland Østrigilo pivdlugit KanoK isuma-
KartoK.
Hitlerip Østrigimik perssaringnerKåraluarne-