Atuagagdliutit - 16.01.1941, Side 3

nr. 12
ATUAGAGDLIUT1T
91
tut avdlatdlo nunasiavtfne pigissavut inukitdliar-
tungitdlat. Frankrigile taimåipoK. pissutåuputdlo:
ilei'KorfssuseK jnutigssarsiutinigdlo atordluaineK
plssusiungingmata. avdlatut ajornarsivoK, ilanu-
tarit nålagkersuinfkut maligagssiutariaKalerput.«
— Frankrigip imigtusiartorKilernigsså sujunerta-
ralugo peKatigit sujuligtaissuat oKauseKarporlaoK:
»navianartorsiorneKarpoK. ukiut 60 matuma su-
jornagut Frankrigime mérKat 1 mili. sivnerdlu-
git inussarsimåput, manale agfåinavé. 1934-me
toKussut inussunil 43.000-nik amerdlaneruput.
tamånalo mamianarpoK akernavut Tyskland
Itålialo inugtusiartortitdlugit.«
mana Frankrigime uvdlormut toKussut uv-
dlormut inussartunit 60-nik amerdlanerussarér-
put — sulilo ajornerujartorsinauvdlune.
Ludvig 14-at kungiutitdlugo Frankrig Euro-
pame nalagauvfingnut inugtunerussunut ilauvoK
— ilame Evropap kitåne inugtunerssauvdlune
22 miliuninik inoKardlune, — England 8 miliu-
nlnarnik — Tysklandilo 4 miliumnarnik, Østrigi-
lo 14 milidninik inoKartut.
Napdliorssup nalane Frankrig 29 mili. ino-
KarpoK — England 16 miil., Tyskland 6 miil., ma-
nale avdlauvdlutnarpoK! Tysklandip 89 mili. nang-
minei< inugai. Itålia 44 mili., Frankrig 42 mili.,
nunalo kvadratkilometeringordlugo avgoråine
1 kvdr. inoKåsaoK, Tysklandime 135-nik, Itålia-
me 142-nik Frankrigimilo 76-fnarnik. tåssa fran-
skit nerutulatsinerungårput.
1938-me inussortail imåiput:
Tysklandime mérKat 1.495.000 inuput
Ilåliame » 1.031.000 »
Frankrigime » 612.000-inait »
ilåssutaitdlo 1938-me imåiput:
Tysklandime 545.000 ilåssutåuput
Itåliame 424.000 »
Frankrigimile 35.000-nik ikileriåinarput.
(tåssa inussut amerdlfssutåungitsorput.)
tåssa perKigsårtumik misigssuineK (statistik)
maligdlugo taimåipoK, Frankrigimilo soruna
umatdliutauleKile. måkulo maligagssatut pingår-
tlneKalerput: x) ilumorfigeKatigingneK inuiait pt-
ssuserlsagåt. 2) ilaKutarit 3-nik mérartaKartut nå-
lagauvfiup taperfigissåsagai 1000 frc.-nik (120 kr.)
åipanigtugssatdlo taorsersugagssamingnik atugkf-
nenartåsassut. 3) nårtunik piaissarneK sukangner-
gumik pitdlauteKåsassoK. tamånalutne nålagker-
suissut autdlarnerérpåt nakorsat taima sulissarsi-
massut 20 parnaerutiterérdlugit.
Hitlerip nålagkersuinerane tupåtdlautaussut
ilagåt Tyskland inugtusilertortorujugssungmat —
nauk sorssungnerssup kingornagut (Weimartid)
avdlanit tamanit inukitdliartoi nerusimagaluar-
toK. tåssa åssigTngitsunik såkoKardlutik kinguåg-
ssiortitsisimåput, åiparit akigssarsisltardlugit, aki-
lerårutikitdlisitdlugit, inatdlugit pitdlartardlugit-
dlunit. tamåna Hitlerip pilersitå periausialo
Frankrigime migssiliorneKalerpoK.
1919-me Clemenceau (»tigereK«) inatsissar-
tune oKauseKarérsimagaluarpoK Frankrigip inug-
tusisartariaKarnera pingårtingårdlugo, agdlåt inat-
sislngortttariaKarnerardlugo. oKarpordlo: »Tysk-
landip Kamutilé tamaisa tigujumaguvtigik mana
ajornångilaK. Frankrigile sångitsungorfeKarsi-
nauvoK franskit nåmagtunik angutitaKångigpata.
såkutuisåssuseK uvavtinut navianartuvoK, navia-
nartoruj ugssuvoK. taimåitumik méraKarnerup
kigdlilersugauniarnera nunavtme atorfigssaKar-
sorlngilara.«
såkutugssaKardluarnigssaK ptssutigalugo inug-
tusainiartut sujugdlersarisimånguatsiarpåt inuk
bibilime ilisimassaussoK kaisare Augiisluse »Ko-
riniuse Sériame nunamut nålagautitdlugo«, Ru-
mamiut pigissaisalo kaisariat. »inåssut inåssuti-
gigå inuit .... nautsorssorneKarKuvdlugit.« —
nautsorssuisitsivoK amerdlåssuseK pingårttka-
miuk, såkutugssaKarstnåussutse taimalo pfssaune-
Kautigssaiiåssutse kisitsisitigut takujumavdlugo.
ikigisimagaile nalunångilan, nauk silarssuaii tai-
mane ilisimaneKartoK tamåt pigigaluardlugo. —
inatsisiliortariaKarsorisimavoK Rumamiut Kitor-
niorKuvdlugit plngitsailineKåsassut, iluagtingitsor-
pordle. Clemenceauivdlo tamåna erKartoramiuk
inatsissartunut OKarpoK: »nalungilarsilo Ruma
KanoK naggateKartoK . . . .« tåssa pissaunérune-
ra pivå.
naggatåne OKardlanga: Danmarkip aniguiv-
dluarnigsså kigsautigeKissarput tuluit franskitdlo
ajugauneratigut pissugssausorissaravtigo, nåla-
gauvfit tåuko pingårtitåinarsimavavut. manale
Frankrig — nauk Kajangnautiminit — sångit-
dliårtitaugaluartoK, tuluit pinertussusiagut iluar-
ttkiartusassoK neriutigisavarput, sujunertarissa-
ne ingerdlatilerKigkumårdlugit. Englandimutdlo
Amérlkap ikiuuera uvavtfnutaoK Danmark siv-
nerdlugo ajungitsuliornera — kinguneKardluar-