Atuagagdliutit - 15.08.1941, Page 5

nr. 2
ATUAGAGDLIUTIT
13
tamåna nukagpi'ssat Kåinamut sungiusarsimångit-
sut erninaK åssiliniåsagaluaruniko saperpåt.
kisalo agdlagara nåmagsimångikaluartoK nå-
niåinaleravko tagdlisarumånginavkulo sule peaa-
raluardlunga, naggatagut inuvdluarKuinaruma-
våka sume nunatiarfingme takussartagkåka ila-
gissåkalo Kungujungnartumik takussamårumav-
dlugit, tamåname sujunertarissaraluaravkutaoK
ingmtkut Atuagagdliutiligut Avangnåmiukutdlo
agdlautigiumavdlugo, pissariaKartutaoK nuåner-
sutdlo ilagingmåssuk sujornatigut ilisarissat uvav-
nik tusåsaertut natdlarérasugingnigunartutdlo er-
Kardlerissåkalo nangminerissåka soKutigissaKar-
dluarungnaersoringnigtut Kungujungnartumik
uivssuminartumigdlo takussaKartikumavdlugit.
tamatumfnga akuerssivdlune ilisaringnigtoK,
Kungujungninguit pissausfnguitdlo taimane pisi-
massut eiKaivdluglt, kisiat akenuivdlugo mauna
kigsarpunga.
Morten Petersen, Kangerdluarssungmio.
papid m naKitcrinerdlo.
silarssuarmigoK påpiarap atugaunera ukiut
untritigdlit matuma sujornagut atugaunerminit
ukiumut 2—25 miliunit tonit agdleriarsimavoK.
påpiaraliaussartuvdlugoK 99 piocentia wissungmit
sananeKartarpoii, silarssuarmilugoK tamarme
fabrikine påpiaraliorfingne ukiumut Kissuit 120
miliCinit rummeterit migssiliordlugit påpiaralia-
rineKartarput. aissuitdlo tåuko påpiaraliarineKar-
tartut agtflmatitårdlugit ikussondgkaluaråine nu-
na ikiissugauvfiat 235.000 km2-sut angnertutigi-
sagaluarpoK, tcissa tyskit nunåta agfå migssilior-
dlugo. Sverigime aissuit ukiumut 18 miliunit
rummeterit migssinge påpiaraliagssatut piarneKar-
tarsimåput. tåukualo saniatigut 12 miliunit rum-
meterit Kuagssugtugssatut, sagdliligkiagssatut i<i-
ssugssatutdlo piartarsimavait.
Danmarklnarme påpiaranut, påpinut ukiu-
mut 200.000 tonit imalunit 200 miliunit kilut
migssiliordlugit sananeKartarsimavoK. påpiarap
påpivdlo sananeaartartup angnerlussusia taku-
titdluarumavdlugo åssersutigalugo navsuiarneKar-
poa: påpiaraliaussoK tåuna aavdlunanut tama-
nut avguåuneKaraluarune inuk atauseK 50 kg
migssinganik ptsagaluartoK, tåssa Amerfkamut
tugdliuvdlutik, AmerikamigOK inuk atauseK 100
kg migssinganik pisinauvoK. taimåitumik Dan-
mark erKordluartumik oKautigineKarsinaulerpoK
inugtiissutsiminut naleraiutdlugo silarssuarme ta-
marme åsseKångitsumik påpiaramik atuissoK.
Danmarkip atuineranut tugdliussutut taineKarput
England Tysklandilo. Sverigime inuk atauseK
30 kg, Itåliame 10 kg, Polenime 6—7 kg. kisalo
Kiname J/2 kg migssinga.
Danmarkime påpiaraliarissartagartik Kissui-
narmit pissarsimångilåt, OKautigineKarujordlo
ukiumut tonit 20.000 migss. påpiarakunit pissa-
rait, tåssa påpiaraliaussartup Kuleriautåinå. på-
piaraliorfingnilo suliarerKitagssatut piumaneKar-
tarsimåput agdlagtaivikut, avisit sivnikue Kior-
nerdlukutdlo. tamåkule KaKordlm'nartussånging-
mata atuagkanut ungalugssatut pulugssatutdlo
avdlatutdlunit atortarsimavait. OKautigineKaru-
jordlo påpiaraliaussartup agfå migssiliordlugo
Danmarkimit nangminermit pissartoK, tåunalo
avisiliornerme atorneKartarsimavoK, tåssa ukiu-
mut 100 miliunit kilut migssingat.
tåuna atuardlugo takusinångorparput KanoK
silarssuarme inuiaKatigit sujuarsimåssutsimikut
åssigingitsigissut. sumilunime inuiaKatigit sujuar-
simåssusiat takujumaguvtigo atuagautait Kiviar-
KårtariaKarpavut. — DanmarkigoK atuagauteKå-
ngikune DanmarkiunaviångilaK. — Kavdlunåt su-
juarsimassorssuit påsivdluarsimavåt atuarneK Ka-
noK pingårtigalunilo pissaiiaKartigissoK, uvagii-
taordlo pissariaKåssusiagut påsiniartigo! taimåi-
tumik angut naKiterinermik mana atugaussumik
navssårtoK tåssauvoK kulturip OKalugtuarissau-
nerane angutit pingårnerpåt ilåt. pissariaKarpor-
dlo angut tåuna ilisimassaKarfigitsiåsavdlugo.
amerdlanerit tusåmatsiarérungnarsivåt naKi-
terinermik måna atugaussumik navssårtoK tyskiu-
ssok Johann Gutenbergimik atilik. tåuna igdlo-
Karfingme MainzimiCivoK ilagissarigsuvdlune.
ukiup 1400 erKåne inusimavoK. ukiordle inOvfia
erKortumik ilisimaneKångilaK, angajoiKavilunime
nåmik. taimanime 1400 erKåne ilagissarit tåuko
ardlaKarsimaKigamik .Johannimigdlo atigdlit ila-
gissaringne tåukunane tatdlimausimåput. sordliu-
ssusialo isumaKaligingissutigineKartarsimaKaoK.
taimanikut — tåssa ukiut akugdlit nålerne-
rat — akimarnit sukarugtorfiata naligå. sume
tamane erKigsisimaneKardluinångilaK isumaKati-
glngitsoKarujugtuåinardlunilo. taimåineragut ila-