Atuagagdliutit - 16.10.1942, Qupperneq 4

44
ATUAGAGDLIUTIT
nr. 6
KarfingåtsiarssQsiniavdlnne. 1252-mile Jåvamiut
Singapore piunérusimavåt sutånguerutdlugo, tå-
ssalo aulisartut igdlorujunge Kavsfnguit kisimi-
lersimåput. 1703-me Singaporip Keaertå Joho-
rime sultaniussup tulungmut tarflnakulugtumut
Alexander Hamiltonimut tuniuniaraluarsimavå,
tåussumale atorfigssaKartingingåramiuk piuma-
simångilåluuit. taimanilunime »Singaporip atå-
tåta« sujunigssamut issigissaKartutut itup sir
Thomas Stamford Rafflesip 1824-me tuluit nå-
lagkersuissue akuerssitingmagit KeKertaK tåuna
pisiarerKuvdlugo 13.500 pund sterlinginik akiler-
sitdlugo nåmik usorssitsårutigssartaKalangilaK.
uvdlune måkunane (una agdlagauvos ukiu-
me 1938-me) Singaporime inuit ujameriåinavig-
put. 380.000 kiniserit, 70.000 malåjat, 8.000 Ev-
rupamiut, 56.000 inderit, aråpiamiut annamiterit,
Japanimiut, Arminiamiut filipinerit, julit ka-
ngiamiut, Persiamiut Siamimiut avdlarpagssuit-
dlo inuit kangiamiut tåssane najugatcarput. ka-
ngianime niuverniarfigssuit angnerit ilagilersima-
vai, uniiarssualivianilo umiarssuit 40.000 tonsi-
nik usitussuseKaraluit taleratånguåinåsåput. Ma-
lakkap ikerasånikame umiarssuit kangialiat av-
Kusågamtdluarnine pivdlugo umiarssuarnit sumit
nunarssup nunatånltumit pissunit avKutigingit-
sorneKarajungilaK. taimåitumigdlo tuluit nålag-
kersuivdluarsinåuput, tåssångånit niorKutigssat
sutdlunit Jåpanimut ingerdlåssat misigssordluar-
sinauvdlugit. nangmingnerdlo umiarssuautitik
niuvfagiat tåssångånit igdlersordluarsinauvait.
tåunale pissutiglnardlugo Singapore kangiane
nålagkersuissutut ingilan.
Singapore ungasfssusigssane namagtitdluar-
dlugo Jåpanimut ungasissuseKarpoK. tåuna mar-
dlungordlugo OKauligineKarsinauvoK: ima unga-
sigtigaoK tåssångåinax Japanimiut sorssutåinit ti-
kineKarsinaunane. amalo Japanimiut nunaming-
nut ajoKutitut issigisfnåungilåt ungasexingmat,
taimågdlåt isumaKarfigisinauvdlugo Indiamut
pårssissutut, amalume nunanut avdlanut Jåpani-
miut pilerigissaraluinut.
Singaporip inå pitsauvdluinarpoK. ikerasang-
mlpoK silingeKissume, kisiåne itexingmat sorssfl-
tit Kanordlunit angitigigaluartut ikerasarKusinau-
våt, tornorsimassututdlo l'poK kilumiteritdlo ku-
lit migssiliordlugit igdloKarfigtarpiaminit umiar-
ssualivia ungasissuseKarpoK. KeKertarpålugssuit
akornånipoK ikardlugtoKissume, akerxat arKar-
tartuinit iserfigineKarsinaunane.
umiarssualivigssarssuaK Singaporime autdlar-
tinialermat ajornaitsusimångeKaoK sujulerssui-
ssusavdlune sulissartusavdlunilunit, suliagssaK
narssaungmat masarsuinangajavik malåriamik
nåpauteKarnartorssuaK. taimåitumik sujugdler-
mik nunamut mångutdlugit ikugssorneKarsimå-
put Kuagssugtorssuit 30 miteritut takitigissut
4000 migssigissait. aitsåt tåuko ikussorneKarér-
mata nuna timånnoK upikåtitdlugo kivfiutigi-
neKalersimavoK. manigsungortiniagardlo tamåna
atorneKarniarsimavoK tingmissartunut mitarfi-
ngorniardlugo. nunap timinguanut pivdlune tu-
pigusutigissariaKarpoK sok kuk tåssunga inger-
dlassoK taima sangujoKilårtigissoK, akissutisinar-
tariaKarpordle: »sujornagut-una tåssanlngikaluaK;
samane miterit hundretit ardlagdlit ungasissusi-
likut kugkaluarpoK, akornutauginakasingmat-una
kugtarnera nugkavtigo.«
Singaporip sananeKarnera akeKarsimavoK
16.110.000 pund sterlinginik tåssa 350 miliunit
korunit migssinge, tåuko aningaussarpagssuit tu-
luit nangmingneK akilingingajavigsimavait, nu-
nasiaisale akilersimavdlugit. ukiumut iluarsiler-
tarnera il. il. akeKarsimavoK 500.000 pundinik,
tåukuåtaoK ilåinångue nangmingneK akilertarpait.
akilerneRarneralo angnerussoK akilerneKartartoK
oKautigineKarpoK opiumik akilerårtitsinikut. tå-
ssa kiniserit 380.000 migssigissait Singaporimitut
opiumik mamaringnigdlutik sualugkamik. tai-
måitumik silarssuarme sorssuteKarfit'angnerssai-
sa ilåt nautsorssutigissariai<arpoK kiniserit opiu-
mitornerinangajånit akilerneKartartumik. umiar-
ssualivingme tåssane atortugssautitat issertorne-
Karmata OKalugtuarernuneKångitdlat, nunavdle
iluagut petruliumut toi'KorsiveKartut onautigine-
Karput angissutsimigut nagdlerneKångiussartumik,
sorssutimigOK tåussuminga pilersorsinåuput ukioK
avitdlugo avdlamik ilaneKarsimångikaluarpatdlu-
nit. silåinåkutdlo såssuneKarnigssap tungåtigut
piginangorsarsimassorujugssflvoK. tåssanitunit-
dle tamanit ersserKingneruvoK Kamutiligssuarnut
kivitslssuaK 150 tonsinik kivitsisinåussuseKartoK.
silarssuarmime umiarssuit sorssutit Kamutiligssue
angnerpaugaluartut tåussuminga kivineKarsinåu-
put. tåussuma åssinga tuluit nunåne aitsåt ta-
kunenarsinauvoK.
imap tungånit silåinåkutdlo sassuneKar-