Atuagagdliutit - 16.01.1943, Blaðsíða 2

94
ATUAGAGDLIUTIT
nr. 12
angalassut ilisimassagssarsiorlutdlo Kavdlunau-
ssut Kangarssuånitdle nunarput pivdlugo nunav-
tfnilo sulinere, suliami'kutdlo inuiait avdlat tu-
nganut nunavti'nik Danmarkivdlo sulineranik
nålagkersuineranigdlo atan<ingnilersitsissut na-
lagkersuissut sulinerat taperserdlugo, tamåssa av-
dlarpagssuitdlo atautsimut taiginardlugit: 1721-
mitdle manamut ingerdlauserput inuiangnutdlo
avdlanut nagdlersukiartorniaussårnerput, nungu-
kiartorata amerdliartungårdlutale, Danmarkip
uvavtlnik nunavti'nigdlo sullssåssineranik kingu-
nerinigdlo ugpernarsaissfissut. kisalo kalåliussu-
gut pissortavut avauligalugit, landsraadivut, 1920-
milo 1939-milo autdlartitauvdlutik sulenataujar-
torlartut avautigalugit tamatumane suliame pe-
Kataussarnivut.
tamatuma sujornane oKarpunga Danmarkip
nunavti'nik pigingningnera pivdlugo: ataraissau-
ssok nålagauvfingnit inuiangnitdlo avdlanit. l'ma-
aa tamånarpiaa pivdlugo kalåleKativta ilåinik
aperiumassoKåsanersoK sordlo imåitumik: »må-
ssåkumiuna KanoK pissugut Amerika uvagutdlo?«
påsisimassaKånglnerussortavume oaarniartaru-
narput: »Amerikap pigilermatigut«, »Amerika-
mut ataleravta«, »Danmarkip pigigatdlarmatigut«
il. il. måssame Amerikamut atagatdlartumik oRar-
tariaKaraluarpugut, kisiåne tamånalumt ilåinar-
siortorujugssuvoK. erninaK oaardlanga: niuver-
nerlnangajavlkut pissfigame, pårssinerinarmigdlo
igdlersuinen'narmigdlo taissariaKardlune.
oKartoKarumaslnaunerpordlo imåitumik:
»mana ukiune ukunane Danmarkimit avigsårat-
dlarsimanivtlne takorérparput kalåtdlit nunar-
put nangmineR atasfnaussoK, ingminut akilersi-
naussoK, taimalo uvagut nunarputdlo nangmineR
ingerdlasinaussugut. tauva nunarput nunanut av-
dlanut inuiangnutdlo avdlanut angmåinarile.«
taimale isumaliorniartunut ORarumaslnaussunut-
dlo aki'ssutigssaR månåinaussariaKarpoK: ukiune
tåukunanerpiaR (1940-mit) kiame-tauvauna misi-
glngisfnauvå kalåtdlit uvagut nangmineR ingmi-
kut inuiagtut avdlatut ingerdlaslnåusavdluta Ra-
noR sapertigissugut, nagdlersusfnaunigssamutdlo
inorssisårtigissugut, kisalo: RanoR agtigissumik
sujumukarRårsimassariaKartugut, iliniarRårsima-
ssariaRartugut, atugartungorsimaiRårtariaRartigi-
ssugut taima OKarsmaulersimåsaguvta? tamåna-
me kalåleRativta angussaRarsimanerussortavta
misigisimangmåssuk tauva RanoR angnerutigi-
ssumik tamåkuninga angussaRångi'nerussortavta
misigisimassariaKartigisavåt 7
kisalo: Danmarkip uvagutdlo misigissuserpul:
ataRatigingnerput pivdlugo, miserratigssåungilaR.
igdluatungåne: kungip nålagkersuissutdlo inat-
sissartutdlo Ravdlunåtdlo inulnait nunamingnl-
tut, atoiTiligpagssuitdlo uvavti'nut nunavti'nutdlo
tungassut isumåt misiglssusiatdlo måna tikitdlu-
go misingnartoR miserratigisfnåungisarputdlo. ig-
dluatungånilo: uvagut nangmineR misigissuser-
put Danmarkimut anånavttnik taissavtinut, pf-
ssutigTnarnagit måko: atorfenaravta, imåitunigdlo
angussaRarsimagavta, inussutigssarsiorfeRaravta,
imåitunigdlo imåitunigdlo penaravta, kisiåne må-
nåtaoR mikinerungitsumik plssutigalugo: måna
tikitdlugo ingerdlatitaunivtlne inuiangnut avdla-
nut nagdlersukiartordluta, pigigsåriartordluta
atugartuugoriartordlutalo ima ingerdlatitausima-
gavta, kimutdlunit kalåtdlimut artornartariaRå-
ngitsumik, inornångitsumik, tåssa: inuiaussugut
kalåtdlit tamåkerdluta ilaliuvfigisfnaussavtfnik,
artungisavtlnik ingerdlati'neRarsimavdluta.
uvdlune måkunaue Danmarkip sule ilumut ka-
låtdlit nunavti'nik uvavti'nigdlo pigingningneranut
misigisimåssutsivti'nut Kiilarungnaerutigssauvdlu-
nilo tugpatdlersautauvdlunilo ugpernarsautaussoK
tåssa: erfalassorput »kalåtdlit måne pavkulo dan-
skit katmgaterput«. oRauserpagssuitdluntt alorta-
rianångilavut, tciuna akornavti'ne atangmat, ugper-
narsautauginarane kisiåne atausiussu-tauvigdlune
Danmarkimut nunavti'nutdlo, danskinut kalåtdli-
nutdlo — danskit nagdliutorsiorångata, atorfigdlit
angnerit angalagångata, umiarssuit tikilerångata
autdlalerångatalo, nagdliutorssuarne sapåtinilo pl-
narnane nivfngagaussartoR, kisiåne ama kalålipa-
langup RanoR nikanartigigaluartup, mérångup ag-
dlåt, ilissauvfiane amorneRartartoR — KåRarssuav-
ta aputitartut, imavta anorssårdlune kussanaRi-
ssup, atdlårRiup tungujordluartup nalånut — nu-
naKarferånguane RanoR mikitigigaluartune agdlåt
nivingavdlune erfagtartup, asaRatigingneR Dan-
markip nunavtalo ataRatigissutåt nalunaertarma-
go, tamavtame pigigavtigo.
tåuname pérneRåsagaluarpat avdlamigdlo
taorserneRallsagaluarpat aitsåt ORarsi'naulfsaga-
luarpugut — avdlat pigileråtigut.
tåunarpiaR pivdlugo Danmarkip kalåtdlit