Atuagagdliutit - 01.03.1946, Side 5

nr. 15
ATUAGAGDLIUT1T
toKuIersunigdlo nivdlikaussunik takussoKångila«,
kalåtdlitdlo sårugdligtait amerdleriarKigdluarput
pisiaussut sujornaungmat pisiaussunit 1484 toninik
amerdlaneruvdlutik ukiunilo sårugdligfiuvdluar-
nerussune pigssarsiaussartut anguvdlugit. 1939-
l'saoK sårugdlit pisiaussut nerpigigsuput tingugig-
dluardlutigdlo; 1938-mime sårugdlit tingue ukiu-
ne sujugdliussune pissaussartut linguinit 40 °/0-
nik mingneruput igititdlugitdlo orssumik pigssar-
siagssaKangåralik; imåikamime: imap kissarne-
rata 0° tikisimagpago nigdlernerulerpatdlunit så-
rugdlit neriniarungnaertarput, tinguatdlo pisatåi-
nit avdlanit KumariartulertornerulersarpoK.
sårugdlit kingumut 1939-me tåkusimavdlua-
lernerat Kujanartumik atåinarsimavoK, sårugdlit-
dle tåkusimavdluartarnerat KanoK sivisutigissumik
atåsanersoK ilisimångilarput;. silåinaup imavdlo
sarfait ukiune nagdliiikumårtune KanoK pissuse-
Karumårnersut påsiniarneK saperparput, pisima-
rérsunitdle sut iliniutigisinaunerivut misigssorsi-
nauvarput.
sujugdlermik Spitsbergenime pisimassut er-
Kartoriai tigik. norskit piniariai tuisa uivssumi-
ssutigissamingnik 1873-ime tåvane sårugdligpag-
ssuaKartoK påsivåt, tauvalo 1874-me umiarssuit
pingasut tåvunga aulisariarput sårugdlildlo 37.500
pissarisimavdlugit angerdlamut likitdlutik. tai-
manernitdlo Norgimit Spilsbergenip kimut sine-
riåta en<å aulisariarfiussalerpoK ukioi< 1882 ti-
kitdlugo, tåvanilo amussaussunit I’romsøginar-
mut Hammerfestimutdlo tikiunei<artai tut ukiu-
mut sårugdlit 147.000-nit 595.000-nut amerdlå-
ssuserissarpait. 1883-mile aulisarial tamarmik
pigssarsisimanatik uterarput, sårugdlildlo pinga-
suSnavit pissausimåput. kingorna sårugdlit Spits-
bergenime KinårineKaraluarput periarleKångivig-
dlutigdle, aitsåtdlo 1923-me 1924-milo kingumut
sårugdlinerKigpoK, sordlo erKartorérigput.
nalorninaitsumik ilisimavarput ukiune 1815
49 kalåtdlit nunane sårugdleKardluarsimassoK.
avatåne ikånerne tuluit umiarssuait taimane så-
rugdlingniartarput, kalåtdlitdlo nunane niuver-
nermik ingerdlåssissut umiarssuårKat (jagtil) ava-
tåne ikånerne kangerdlungnilo aulisartitdlugit så-
rugdlingniarneK ingerdlatilerpåt. taimam'kutaoK
sårugdlit avangnamut siaruariartordlutik Disko-
bugte tikipåt. 1849-mile sårugdlit ikileriarujug-
ssuarérput, tauvalo 1850-me 1851-milo sårugdlit
ikilivdluinarmata tulungnut nålagarssuarnutdlo
133
aulisarneK iluanårutaujungnaerpoK tamailineKar-
dlunilo.
1800 nåjartorneråne 1900 autdlartingålsiar-
nerat tikitdlugo kalåtdlit nunane kangerdlungne
avatånilunit sårugdligpagssuaKarneranik tusåma-
nai loKångilaK. aitsåt 1917-me sårugdlinerKiler-
poK månamut atassumik.
kalåtdlit nunane Spitsbergenimilo pisima-
ssut erKartorneratigut takuvarput ukiune måku-
nane sårugdleKardlualerfia nunane tåukunane
mardlungne atautsikordluinangajagdlune pisima-
ssok, tåssa 1920—30 migssane. 1800-Karnerani-
le sårugdleKardluarfigissait atautsikorsimångitsut,
kalåtdlit nunane 1840-Karnerane Spitsbergenimi-
lo 1890-Karnerane.
ilångutdlugulo taineKarsinauvoK imap ki-
ssarnerulernerane imarmiut kujasingnerussumT-
tut kalåtdlit nunåta kitånut kujasigsumut tåku-
simalernerat penatigalugo flmassut sikuiuitsup
erKåne najugaKartåssut sujornagornit avangnar-
parnerusimåput, sordlo måko: Kilalugkat, flgkat
Kaleragdlitdlo.
neriugpunga oKalugiautigissavkut påsisinåu-
sagigse mana erKartorneKartut KanoK nalunarto-
Kartigissut. uggornarpoK silåinaup imavdlo ki-
ssaglinerunerånik tamatumalo umassut nugler-
nerinut siiniuteKarnerisa påsiniardlugit misigssu-
gaunerat sorssungnerup uniglingmagit. neriug-
punga Kularutiginagulo uvagut danskit kalåtdlit
nunane suliarput mikingitsumik nåmagsissaKar-
liusimassoK nangerKigsinaujumårigput.
ivssuisordliitik ajunårtut.
Sisimiunit rådioavisimut nalunaeruligineKar-
poi< SarKardlermiut panigit Asaba åma liebiane
Onisimussen Fipruårip 7-åne nunaKarfmgming-
nit alimasigsumut ivssuisortitdlutik ajunårsima-
ssut. Kinerdlugit påsinei<arpoK sikukut issitdlu-
lik ajunårsimassut. arnå, Asuba, åipagssånik nå-
karfingmine iperKassoK nanineKarpoK, paniale
sisamagssånik nåkariingmine kivisimavoK ujarne-
Karaluaramilo nanineKarane. — Asuba uvigdlar-
neruvoK. Kimatarai Kitornane nukagpiarKal mar-
dluk niviarsiarardlo åmalo inersimassut pinga-
sut nukagpiaa niviarsiatdlo mardluk.