Atuagagdliutit - 16.12.1947, Blaðsíða 1

„Åtuagagdliutit“ 1946—47 tapiat,
nalinginarnik tusaruminåsassunik univkåt
Atuagagdliutit autdlarnerneKarKårput 1861 Jånuårip l=åne
nr. 29 Disimparip 16-at 1947 ukiut 87-at
imåt: Pearylandimut danskit ilisimassagssarsiortue. — kalåtdlit Danmarkimitut. — Montgomery kinauna, Ka-
nordlo ituva? — Dantnarkime. — nunane avdlane. — sinerfssavtinit. — ilisimassut sisaraåt. —
Pearylandimut danskit
sorssungnetc soraerniariarmat kalåtdlitdlo
nunåt Danmarkilo atåssuteKarKilerniariarmata
kalåtdlit nunane ilisimassagssarsiortugssanik
danskit autdlarartitsenulerput kalåtdlit nunane
ilisimassagssarsiornikut påsiniaerKigsårneK Hans
Egedivdle nalåne autdlarnersimassartik nanger-
Kigkumavdlugo. Atuagagdliutinik atuartartut Ki-
låmiut ilarpagssuisa ilisimassagssarsiorlarsimane-
rit tamåko ilisimassaKarfigait avdlanit OKalugpa-
lårineKartut tusartarsimagamikik takussarsimaga-
mikigdlunit agdlåtdlume ilaisa ikiflvfigissarsimav-
dlugit. taima Kavdlunåtsiait igdlukuinik kalåt-
dlitdlunit itsaunerussoK igdloKarfikuinik agssai-
ssarnerit (arkæologi) Kilåmiunit ilisimaneKar-
dluarput, amåtaoK ujaragsiordlune ilisimassag-
ssarsiornerit ujarångortorsiorneritdlunit (geologi)
kisalo nunamik åssiliorniardlune ågtortainerit
tingmissartunitdlunit åssilinerit (geodæsi).
fmaKale Kitåmiunit amerdlanernit sule ilisi-
maneKångilaK Tunume danskit ilisimassagssår-
siornertik agdlåme Tunup avangnarpiåne suliatik
nangerKingnialersimangmatigik, aussardlo må-
na autdlarnersimavdlutik. naliingilarse Guslav
Holm 1884-me umiamik K’aKortumit Angmag-
ssalingmukarsimangmat 66° n. Br. (tåssa Tunu-
me Manitsutut avangnarpasissusilik) tikisimav-
dlugo, tamånilo Tunumiut sujornagut Kavdlunå-
nik takungningisåinarsimassut sujumorsimavdlu-
git. 1924-me Tunume niuvertoKarfik nutåK Sco-
resbysund 70° n. Br.-me (Umånatut avangnarpa-
sigtigissume) danskinit jigdluliorfigineKarpoK, åi-
påguanilo Angmagssalingmiut ilait tåvunga nug-
lerput sulilo nunaKarfigalugo. Scoresbysundiv-
dle avangnå sineriak 1500 km-nik isorartiissusi-
ilisimassagssarsiortue.
lik kalåtdlinit najorneKångilaK. Tunup sineriåta
ilå Scoresbysundip avangnångua Kingortflnik ka-
ngerdlugssuaKartoK naggorigsorujugssfivoK, ta-
månilo danskit norskitdlo piniariartue amerdlå-
ngtkaluanik igdluvigaKarput, silasiorfitdlo åma
ardlaKångitsut tamånitdlutik. avangnarpasingne-
russordle inungnit najorneKångitdluinarpoK ili-
simassagssarsiortunitdlo ardlaaångitsunit ukiut
ingerdlaneråne tikineKatsiarsimavdlune.
sorssungnerup pilingitsiarnerane avisiliortoK
Ebbe Munck uvangalo Tunume avangnarpasigsu-
me ilisimassagssarsiornigssamik autdlarnivugut.
igdlo ukiviussartugssaa Mørkefjordime 77° n. Br.
avangnarpastssuseKartume (Thulip avangnarpa-
seKatåne) nåparparput, tauvalo ukiflnerane uper-
nalerneranilo sineriak sinerdlugo avangnamut
Kimugsertardluta nuna ilisimaneKångitsoK påsi-
ssaRarfiginiardlugo. taimanikutdle pilerssårutige-
rérparput kalåtdlit nunåta nunataisa avangnar-
dlersarissål silarssuarmilo nunanit avangnar-
dlersaussoK Pearyland 82° n. Br.-mit avangnar-
pasingnerussoK tikiniåsavdlugo, sunauvl'ale tai-
manikut tikisanago. Kimugsertarnivtine kalåtdlit
pikorigsut pingasut angalaaatigåvut, tåssa Ove
Rossbach OKaitsormio, Eli Christiansen Iluliar-
mio amalo Sachæus Sandgren Akunårmio. angu-
tit tåuko angalanivtfne ikiortigivdluaKaugut.
Ebbe Munch uvangalo mana kingumul ili-
simassagssarsiornermik autdlarnerKigpugut sor-
ssungnerup sujornagut namagsisimångisavut ta-
matumQna nåmagsiniåsavdlugit påsiniaraigsår-
niåsavdlugulo Pearylandime sujornagut ilisimå-
ngisanik navssågssanåsanersoK. nuname tåuna
taima ungasigtigingmat tikiniaruminaitdlunilo