Atuagagdliutit - 28.08.1985, Side 15

NR. 35 1985
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
15
Piorsarsimassuseq • Kultur
Knud Rasmusennip Thulimi
suliaa immikkoortoq 2
Ukereerlutik Danmarkimut uter-
nerminni angalanerminni paasisa-
tik atuakkiaraat. Pissutsit paasisa-
tik pillugit nunanut allanut ministe-
reqarfimmut saqqummiussipput.
Saqqummiussinerminni inassuti-
gaat Kalaallit-nunaata Avannaa
Kitaanisulli Danmarkip naalagaaf-
fianit isumagineqaleqqullugu. —
— Pakatsingaarput... naalagaaffik
siunertarisamut ilalerinngilluinnar-
Poq. Angutilli sapiitsut uniinnaru-
manngillat, inuit qimatatik immi-
niiginnarneqarsinnaanngimmata
tunngavigisatik makku saqqummi-
uppaat:
Siulleq:
Avanersuarmiut tamarmik Guu-
timik nalusuupput ajoqersorneqar-
tariaqarlutillu. Naggueqataat ta-
marmik Kitaani najugaqartut ajo-
qersorneqareersimapput.
Aappassaanik:
Arfanniat ilisimasassarsiortar-
tullu inuiaat allat aqqutigalugit
atortorisaannik nerisassaataannil-
lu sungiussilereersimaleramik pin-
ngitsoorsinnaajunnaarsimapput.
— ikiorsertariaqarput suliffigine-
qartariaqarlutillu.
Pingajussaanik:
Kalaallit-nunaata Avannaa Dan-
markip naalagaaffianut pigisas-
sanngortittariaqarpoq nunallu assi-
liorneqartariaqarluni.
Naalagaaffik
akuliukkumanngilaq, angutit
sapiitsut sulinialerput
Siunnersuutinut pitsaasunut Dan-
markip naalagaaffia akuliukku-
manngilluinnarpoq. Angutit sapiit-
sut tamanna pakatsissutigigaluaqa-
lugu uniinnarumanngillat, aalaja-
ngerput naalagaaffiup isumaqa-
taannginnera uniffiginagu suliniar-
nertik aallarnerumallugu. Danskit
inuinnaat soqutigisaqalersinniarlu-
git oqaloqatigeeriarlutik oqalugia-
qattaarnerit aallarnerpaat. Tama-
tuma kinguneraa ilagiit peqatigiif-
fiisa suleqatiginnikkumanerat ta-
persersortigalugu suliassaq aallar-
tinneqarmat.
Danskit inuinnaat siunertarisaq
paasilluarpaat, naalagaaffik na-
ngaasaarigaluartoq akornutigina-
gu aningaasanik katersuiniarneqa-
lerpoq angusaqarluarfioqisumik.
Ukioq 1905 Kalaallit Nunaanni ni-
uvernerup umiarsuaataa FOX I
atortussanik assigiinngitsunik usi-
tillugu Avanersuarmut pajutsinne-
qarpoq. Taamaalillunilu avanersu-
armiut isumagineqalernerat piler-
sorneqalernerallu piviusunngortin-
neqarluni aallarnerneqarpoq.
Knud Rasmussenip Thulimi
suliaa 1903
Knud Rasmussenip Avanersuaq ti-
keqqaarpaa. Ukiinermini inuune-
rat, oqaasii, oqaluttuat sumillu
naggueqarnerat misissorpaa. Dan-
markimut uterami atuakkiani siul-
leq saqqummersippaa: »NYE
MENNESKER« (»inuit nutaat«).
1904:
Danmarkimut apuukkami nuna-
nut allanut ministeremut qinnute-
qarpoq Avanersuaq avanersuarmi-
ullu Danmarkip naalagaaffianit
isumagineqaleqqullugu. — — iti-
garlunili.
1905:
Danmarkimi ilagiit suleqatigiiffii
suleqatigalugit aningaasanik kater-
suineqarpoq. Katersuineq iluatsil-
luarpoq avanersuarmiut atortussa-
tigut assigiinngitsutigut isumagine-
qartussanngorput. Kalaallit Nu-
naanni niuvernerup umiarsuaataa
FOX I Avanersualiartinneqarpoq
atortussanik pajutsillugu.
1906 — 08:
Nioqqutissanik nassarluni Ava-
nersualiarpoq, Upernavimmulli
killiinnartariaqarpoq ukiakkut si-
kunialereernera pissutigalugu. Uki-
orissimmat aatsaat nioqqutissat qi-
mussimik assartorneqarput — —
Ukiuni marlunni Avanersuarmiip-
poq.
1908 — 09:
Danmarkimut uterami Avaner-
suup niuvertarfeqarfeqalernissaa
kingumut noqqaassutigeqqikkalu-
arpaa, — naalagaaffingaasiit ta-
persersuingilluinnarpoq siunertari-
samullu akuliukkumanani. Kingu-
mut ilagiit suliniaqatigiiffii saaffi-
gai, tamanna iluatsilluarpoq. —
ajoqersuiartortitsineq aallarnerne-
qarpoq.
— Palasi Gustav Olsen ajoqersu-
iartortitassatut aallartinneqarpoq
ajoqi Sechmann Rosbarch ikiorti-
gissalugu. Avanersuarmiut ajoqer-
sorneqalerput.
1910:
Danmarkimut tikikkami naala-
gaaffiup iluani pissutsinut ministe-
reqarfimmut kingumunaasiit saaf-
figinneqqippoq inuiaat aallat Ava-
nersuup nunataanut soqutiginnin-
nerat annertusiartuinnarmat naala-
gaaffik akuliunneruleqqullugu niu-
vertoqarfilioqqullugulu inassute-
qarfigeqqippa. — Itigartitaallunili.
Naalagaaffik akulerukkumanngil-
luinnarmat nammineerluni niuver-
tarfeqarfik pilersippaa niuverto-
qarfillu tunngavilikkani THULE-
mik atserlugu tassanilu pisortan-
ngortippaa sunaaffa ukiorpassuar-
ni suleqatigilerumaakkani Peter
Freuchen (Piitarsuaq).
Tassunga atatillugu niuvertoqar-
fittaap aqunneqarnissaani komitii
pilersippaa nioqqutissaqartitsinik-
kut tunisallu nioqqutigineqarnis-
saannik isumaginnittussanik. Ko-
miteertaap suliassaasa ilagaat ilisi-
matuussutsikkut Avanersuup nu-
nataata misissuiffigineqarnissaa
soorlu ujarassiornikkut nunallu as-
siliorneqarnissaatigut, kiisalu eski-
muut kulturiatalu itsarsuarmiit pi-
lerfiata misissuiffigineqarnissaa.
Tamakku tunngavigalugit komitiip
Danmarkimi ilisimatuussutsikkut
misissuisoqarfiup pisortaqarfia
qinnuteqarfigaa sulisassamut ta-
matumunnga sernissuisooqqullu-
gu. Taakkununnga ilaavoq Knud
Rasmussen ukiorpassuarni suleqa-
tigisimasaa inatsisileritooq (Over-
retssagfører) Rudolf Sand.
1910 — 1913:
Thulimi niuvernermi Piitarsuup
pisortanngorneratigut aningaasat
immikkut ittut (Thulip aningaasai)
atulersinneqarput. —
Ilisimasassarsiornerit Thuli-
minngaaniit aallaaveqartut piler-
sinneqarput.
Sermersuaq itivillugu qimussi-
mik Tunu angallavigineqalerpoq
nunallu assiliorneqarluni.
Uumasut, nunamiut imarmiullu
misissorneqalerput, naasuttaaq
misissorneqalerput.
Eskimuut ingerlaarfii paasiniar-
neqalerput, oqaluttuatoqqallu al-
lattorneqalerput.
Avanersuaq nunataatalu Kuja-
taa atassuteqarnikkut ammaanne-
qarput...
1913-imi Danmarkimut uterami
naalakkersuisunut qinnuteqarpoq
Danmarkip upernarsassagaa Ka-
laallit Nunaannik piginnittuussut-
si.
Ukioq taanna Thule umiarsuar-
taarpoq. Umiarsuaq KAP YORK-
imik atserneqarpoq.
1913 — 1914:
Thulimi ukiinerminni niuverneq
nakkutigisaralugulu aaqqissuup-
paa. Silaannaap ujarassua (Me-
teorsten) Savissiviup eqqaaniittoq
ujartippaa, qangarsuaq avanersu-
armiut sakkussaminnik piiaaffigi-
sarsimasaat. Nanigamiuk aasarmat
umiarsuakkut Danmarkimut nassi-
uppaa, Danmarkimilu ujaqqanik
katersugaasivissuarmut tunissuti-
galugu.
Ukiinermini Thuliminngaaniit
ilisimasassarsiornissat piareersar-
pai, aappassaanik Tunu ilisimas-
sarsiorfigineqassaaq. 1915-imi
Danmarkimi ukiinermini atuakkia-
ni: FORAN DAGENS ØJE (Ka-
Knud Rasmussenip Højskolea-
ni ilinniartitsisoq Hans Larsen,
Knud Rasmussenip Thule-mi
suliaa pillugu allaaserinniltoq.
laallit Nunaannik inuunermik ima-
qartoq) saqqummersippaa.
1919:
Ilisimassassarsiornerit Thuli-
minngaaneersut pingajussaat pia-
reersarneqarpoq. Tamatumani ili-
simasasarsiortartoq Godtfred Flan-
sen norgemioq suleqatigineqarpoq
Roald Amundsenip angalanermini
sillimmatissaanik Kap Columbia-
mukaassuineqarluni. Ilisimasas-
sarsiorneq Norgep naalagaaffiata
akilerpaa.
Ukioq taanna ilisimasassarsior- ^
nissat Thuliminngaaneersut sisa-
massaat piareersarneqarpoq. Ta-
matumani siunertarineqarpoq Am-
massalimmiut nagguiinik, ineriar-
tornerannik kulturiannillu misissu-
inissaq kiisalu oqaluttuatoqqanik
katersuinissaq. Tamanna naam-
massineqarmat kitaani oqaluttua-
toqqanik katersineqarpoq.
(normumi tullermi imm. 3-mi
nangissaaq)
SE HER - VIDEONYHED! ! !
F-063
PURUNG OG VILLIG
De er unge og (uldkommen hæm-
ningsløse. nærmesl en moderne
slags Bonnie og Clyde, de ved hvad
de vil have. og der er kun én vej -
ved pial og svindel og især sex-
orgier skal der skaffes penge til en
dagdrivertilværelse i Mexico - og de
forstar virkelig at udnytte andres per-
versioner til egen fordel.
Bemærk: Denne film indeholder me-
get stærke sex-scener og bor IKKE
vises til mindreårige
60 min. Farvefilm m. da. tekster. F.t.b.
PRISGRUPPE C
F-057
ØSTENS EMANUELLE
SUPER-SEX-HIT fra USA med den
dejlige KYOTO GEE i hovedrollen
som SUKI YOO pigen som måske
er bedre kendt som OSTENS EMA-
NUELLE En at de bedste sexfilm fra
studierne i Hollywood.
Bemærk Denne film indeholder me-
get stærke sex-scener og bor IKKE
vises til mindreårige'
60 mm. Farvefilm m. da tekster. F.f.b.
PRISGRUPPE C
Pris pr. stk.
298.-
+ porto
Ved køb af
alle fire
998.-
+ porto
i w ål ...
mnm'mmmm
F-189
JAGUAR FORCE
THUNDERBOLT
En internaitonal gangsterorganisation
vil overtage magten i Asiens under-
verden. Politiet starter operation
JAGUAR FORCE THUNDERBOLT. og
politimanden King, som er leder af
aktionen, involveres i århundredets
største gangsteroprør med snigmord,
blodige massakrer, og oplever bl. a..
at hans kone og barn myrdes. da
deres bil sprænges i småstykker. En
film. som bygger på virkelige hæn-
delser - absolut en aften værd.
84 min. Farvefilm m. da. tekster. F.f.b.
PRISGRUPPE B
F-112
SLAGTEREN
April 1904, Korea taber krigen og må
kapitulere til japanerne. Tragiske
scener udspilles, nar de koreanske
ledere foran deres egne soldater yd-
myges af japanerne. Flere begår
selvmord og andre forsoger en sid-
ste modstand, som er domt til at mis-
lykkes En af Koreas storste kri-
gere med en helt speciel kampteknik,
bliver udfordret til kamp mod den
bedste af japanerne. Det bliver en
frygtelig kamp. som koreaneren vin-
der. og japaneren skydes. Den japan-
ske leder skyder nu alle. som ikke
kan besejre den stærke koreaner.
100mm. Farvefilm m. da. tekster. F.t.b.
PRISGRUPPE B

Nu har du endelig mulighed for at star-
te din egen videosamling til en hidtil
ukendt billig pris
Vi sender overalt på Grønland
Bestil filmene hos os og spar fragten fra Danmark
NUUK VIDEO DISCOUNT ApS
BOX 396 - 3900 NUUK - TLF. 2 18 40
Kryds af VHS BETA Navn:
1 Adresse:
2
3 By:
4
Ønsker du katalog. Ring 2 18 40