Atuagagdliutit - 06.07.1988, Blaðsíða 7

NR. 56 1988
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
7
SSS5KS«KKS&

IhUMMMHUMMWHMMUUM

Nunarput ernerilluakkami
ilaannik annaasaqarpoq
Allattoq Juaaka Lyberth, Nuuk
Nunatta emerilluagaa, kinguaariit pingasut ingerlaneranni
eqqumiitsuliortut nuimanerpaat ilaat, tamatigoorluiimartoq kalaallillu
anersaavanikpingaartitsijuarsimasoq Hans Lynge, 81-inik ukioqarluni
qimaguppoq
Hans Lyngep uagutsin-
nut inuiaqatigiiusunut
oqariartuutaa pingaar-
neq puigorneqartus-
saanngitsoq tassaavoq
immitsinnut tatigaluta
siulitta anersaakkut na-
kuussusaat atorlugu nu-
narput ineriartortissa-
gipput. Soorlumi radiuk-
kut tusamaagassiarpas-
suarmi ilaanni »Naneru-
arfimmi« ima oqartoq:
»Nun arsi qarmarsiuk is-
soq uj ar allu nunassi pii
atorlugit«.
Taalliortuunerata, atuak-
kiortuunerata, isiginnaar-
titsissutiliortartuunerata,
radiukkut tusarnaagassior-
tartuunerata, qalipaasuu-
nerata qiperuisartuunerata-
lu takutippaa Hansinnguaq
eqqumiitsuliortuusoq tama-
tigoorluinnartoq imaan-
naanngitsorlu.
Eqqumiitsulioriaatsil-
luunnimmi ataasiakkaat qi-
viaraanni tamatigut erser-
tarpoq aamma tassanissaaq
tamatigoorluinnartuusoq.
Ujaqqat assigiinngitsut
atorlugit qiperuisarpoq, pin-
gaartumik Nunatta qjaraa-
nik pissarsiortarsimalluni.
Marraq, bronze qisullu aam-
ma atorlugit qiperuisarluni.
Qiperuillaqqissutsinilu pis-
sutigalugu inuit nuimasuut
assinginik pisortatigoortu-
mik eqqaassutissanik qipe-
ruisinneqartarsimalluni;
Aqqaluup, Lars Møllerip,
Avgo Lyngep, Henrik Lun-
dip, Jonathan Petersenillu
eqqaassutissaat qiperugaa-
sailagaat.
Uumassusillk
Qallunaaq qalipaasoq Bodil
Kålund tassaagunarpoq
Hans Lyngep suliaanik ma-
linnaalluamerpaasimasut
ilaat; qalipagai pillugit ima-
tut allappoq:
»Qalipagaasa ilaat ni-
paannermillusooq imaqar-
put allalli nipiliungaartutul-
lusooq illutik. Assersuutitut
taaneqarsinnaavoq »Pinia-
gassat tamingi akiniaasut«.
Qalipakkalli ataatsimut
oqaatigalugit imaqarput su-
aartamemik, illamernik,
qianemik, eqqissisisimasu-
mik maliualaarnernik ano-
rersuarnernillu, qalipaaner-
mik nuannarisaqarluartu-
tut sunnertinnaqisumik.
Haansinnguup qalipakka-
migut oqaluttuuppaatigut
inuunerup pingaartortaa-
nik, toqumik, alianaatsunik
pissanganartunillu - kalaal-
lit qamuuna inuuneran-
nik«.
Tassalu Hans Lyngep eq-
qumiitsuliortutut atuak-
kiortutullu sulinermini aal-
laavigiuarsimavai: Inuit,
pinngortitarsuaq kalaallillu
oqaluttuatoqaasa silarsuaat
pissanganartorpassualik.
Saperfeqanngllaq
Qalipakkatut suliarujussui-
sa kingulliit ilagaat Nuup
kommuniata ataatsimiittar-
fiani qalipagarsuit, savat
meqquinik ikaartitikkanik
suliaasut assiliartaasa titar-
tarneri; Haasinnguup sulia-
risartagaatut allatulli ka-
laallit inooriaasitoqaannik
oqaluttuatoqaannillu ima-
qarput. Taakkununnga ilaa-
voq »Tusilartoq« (Singajiup
kinguaavinik oqaluttuaq).
Qalipagarlu taanna uleerne-
qarmat oqaasii imaattut
puigunaapput:
»Qalipagaq una takuin-
narlugu tassaavoq angut a-
norersuartumi qajartortoq.
Oqaluttuassartaali ilisima-
gaanni paasisariaqarpoq as-
sip oqaluttuarimmagu im-
minut upperinerup tatigine-
rullu sapigaarutsitsisinnaa-
nera Tusilartormi imminut
ima tatigitigaaq uppemera-
lu ima sakkortutigaluni, al-
laat anorersuartorsuarmi
qunuffeqarani qajortorsin-
naalluni. Tassa ikiortimi
naajannguup aqqutissiuut-
tuarumaarmani. Oqaluttu-
ap taassuma takutippaa siu-
litta upperisaminnik tati-
ginnissimanerisa sapiitsor-
suanngortitsisarsimane-
rat«.
Uloriagisaq
Hansinnguaq 1927-imi Ilin-
niarfissuarmi ajoqitut iner-
nermi kingoma Qaqortumi
sulileraluarpoq tb-milli nap-
par simalluni soraarsitaallu-
ni.
Nakorsanit ikiorneqar-
sinnaajunnaartutut naat-
sorsuussaalerami asimut
pilluni imminut nakorsarsi-
mavoq peqqissiniarluni,
taamanilu qallunaatut tu-
luttullu oqalunnermik im-
minut ilinniartissimalluni.
Peqqissigami taalliorneq isi-
ginnaartitsissusiornerlu
sammisarilersimavai, sania-
tigut nutserineq aallutara-
lugu.
Isiginnaartitsissusiarisar-
takkani atorlugit taamani
pissutsit kalaallinut naam-
maginanngeqisut uparuar-
tortarsimavai. Tamakkulu
annertuumik oqallitsitsiler-
simasut paasinarpoq - allaat
qallunaanut atorfilinnut
ima quarsaartitsisimatiga-
lutik; allagartarsuamik ni-
vinngaatiterisimallutik
Hansinnguup isiginnaartit-
sissusiaanik takusaanissa-
mut inerterisunik. Palasip
niuertullu isumaat malillu-
gu angut taanna ulorianar-
tuuvoq, qallunaat kalaallillu
ataqatigiinnerannik aseror-
teriniartuulluni. Nammi-
neq kingorna oqaluttuarpoq
tamanna siunertarisimana-
gu, kalaallilli nunaminni
oqartussaaqataanissaat an-
guniarsimagini unnerlugu.
Isiginnaartitsissut »Juul-
leruttuulersut« qallunaat
kalaallillu pissusaannik qui-
anartunngortitsilluni 1938-
imi suliaavoq ullumikkuu-
suuppat mamiatsaatigine-
qarsinnaanngitsunik ima-
qarluri. Siunertaali paat-
soorneqarsinnaanngilaq:
Pissutsinik aaqqittariaqaqi-
sunik uparuartuineq.
Taamani qallunaat ator-
fillit kiserro.aassiusarlutik
oqartussaagallarmata isi-
ginnaagassianik isornartor-
siuerpalaartunik saqqum-
miussisarneq sapiitsulior-
neruvoq nalimini kisiartaa-
soq.
Nuilersup qilaap
Kalaallilli Oqaluttuatoqaan-
nik, piorsarsimassusiannik
nunamillu asanninnerannik
imalinnik aamma isiginnaa-
gassiortarsimavoq. Taama-
nilu suliaasa puigunaatsut
ilagaat »Nuilersup qilaap se-
qinersuata«.
Hansinnguup isiginnaa-
gassiortarnini radioqaler-
mat tusamaagassiortamer-
migut ingerlatseqqippaa.
Qaqortumiinnermini
landsrådimut qinerneqara-
luarpoq sivikitsuinnarmilli
qinikkatut sulilluni, 1945-
imi landsrådip ataatsimiigi-
artitaanut ilaalluni avalan-
nermi kingoma politikki
akuufiigiunnaaramiuk. Eq-
qumiitsuliortutulli kalaallit
inuttut ataqqineqarnissaat
piorsarsim assuts ikkullu
avataanit paasineqameru-
nissaat sulissutigquarsima-
vaa, naak eqqumiitsuliortu-
tut inuussutissarsiuteqar-
neq taamani sorpajuttut isi-
gineqaqqajaasaraluartoq.
Namminermi ima ilaanni al-
lappoq:
»Taamani eqqumiitsu-
liortut takorloorneqartar-
put tassaasut inuit peqqi-
gunnaarsimasut. Inuit im-
minnut napatippiarsin-
naanngitsut taamaattumil-
lu ilungersorlutik naleqas-
sutsiminnik takutitserusut-
tartut; inuit iluamik sulifTe-
qanngitsut soqutigineqarpi-
anngitsullu; qamuunalu im-
minut sorsunnermik sania-
tigut inoqammik suusupa-
ginninnerannik qaangiini-
artuartariaqartut«.
Hansinnguulli imminut
tatiginermigut ajornartor-
siutit tamakku tamaasa ani-
gorpai. Kinguaariit pinga-
sut ingerlaneranni tassaa-
lerluni kalaallit piorsarsi-
massutsikkut ittuisa ataqqi-
narnerpaat ilaat.
Klngornutassilsoq
Inuiaat allat kulturiinik
pissusaannillu paasisimasa-
qarluartuuvoq, nuannarisa-
qarluni ataqqinnillunilu,
eqqumiitsuliortut ilinniar-
nertuunngortarfianni atu-
amermigut nunanilu allani
angalalluni paasisassarsior-
tarsimanermigut pissarsia-
risaminik.
T aamaakkaluar torli nu-
natsinni inuit ikittuinnaap-
put kalaaliussutsimik taa-
ma pingaartitsitigisut - tas-
salu Hansinnguup ataqqi-
naaterpiaa siulit pigisaan-
nik uatsinnut kmgulliar-
simnut ingerlatseqqittuar-
tarsimanini.
Atuakkiaannaanngill am-
mi qalipagaannaanatillu
uatsinnut kmgomutassiai.
Aammali eqqumiitsuliortu-
tut periaatsini suleriaatsini-
lu inuusuttunut tunniunni-
arlugu Nuummi eqqumiit-
suliortut atuarfiannik aal-
larneeqataavoq.
Nersortarialik
Eqqumiitsuliani aqqutiga-
lugit kalaallit piginnaati-
taaffiinik kulturiatalu ineri-
artortinneqartuamissaanik
Hansinnguaq annertooru-
jussuarmik suliaqarsima-
voq uatsinnut anersaakkut
nakussassaataaqisumik.
Aammali inuiaqatigiin-
nguusugut sinnerluta ka-
laallit inuunerat ilorleq nu-
narsuarmioqatitsinnut paa-
sitinniartuartarsimavaa.
Piorsarsimassutsimut su-
liniuterpassuani pillugit
Hans Lynge Namminersor-
nerullutik Oqartussat ner-
somaasiuttagaannik ner-
sornaateqarpoq. Ridder-
korps 1. gradimik saqqar-
mioqarluni Islandimiullu
nersornaasiuttagaannik
»Falk-orden«-imik saqqar-
mioqarluni.
Hans Lyngep toqunera-
gut Nunarput ernerilluak-
kami ilaannik annaasaqar-
poq, piorsarsimassutsikkut
anersaakkullu kalaallit qa-
muuna kinaassusaannik er-
sarissisitsisimaqisumik. Ila-
qutariittullusooq ittortaa-
ruttutut misigisimaqqajaa-
narpoq. Inuunerulli tassa
aqqutissaa - ersinngitsup
piumasaa!
Ataqqinnilluta nuan-
naarlutali eqqaaniartu-
artarumaarparput, a-
ngutaammat tamanut
qanilaartoq, inussiar-
nersoq qanilaartorlu.
Anersaavalu atajuaru-
maarpoq puigorneqassa-
nanilu kalaallit kalaaliu-
gallartillguit. Kingor-
nussassarpassuaqarpu-
gummi nuannersunik
kusanartunillu: Atuak-
kiaani, taalliaani, isigin-
naagassiaani, qalipagar-
passuini qiperugaanilu.
Eqqaaneqarnera ataq-
qinartuuli.
NARSSAP KOMMUNIA
Atorfik inuttassarsiugaq
Inunnik
isumaginnittoq:
Narssap Kommuniani inunnik isumaginnin-
nerup allaffiani inunnik isumaginnittumik
ilinniarsimasumik pissarsiortoqarpoq
august-ip 1-anni imaluunniit kingusinneru-
sukkut atorfinittussamik.
Atorfinittussaq marlunnik oqaaseqartuusari-
aqarpoq kalaallisut/qallunaatullu.
Isumaginnittup ulluinnarni uku ilaatigut suli-
assarai:
inuit allaffimmut saaffiginnittut siunnersus-
sallugit, oqaloqatigineratigut ikiorniassallu-
git, inunnik isumaginninnermi ataatsimiitita-
liamut oqallisissanik suliaqarneq/siunnersu-
usiorneq il.il.
Narssap illoqarfiata avataanit aggersumut
Narssap Kommunia inissaqartitsiniarnermi
ikiuussinnaavoq, tassungalu akiliisarnissaq
malittarisassat malillugit pisassalluni.
akissarsiat SIK/DOA-llu isumaqatigiissutai
malillugit.
Atorfininnermut atatillugu angalanermut
aningaasartuutit kommunip akilissavai ator-
finittorliminnerpaamikukiutmarlukatorfim-
miniittariaqarpoq aningaasartuutaasimasu-
mik akiliisussanngortitaassanngikkuni.
Atorfik pillugu annertunerusumik paasisaqa-
rusukkaanni inunnik isumaginninnermi pi-
sortaasoq Karla Egedetlf. 3 12 77 lokal 42 aq-
qutigalugu paasiniaasinnaapput.
Qinnuteqarfissaq kingulleq: 22. julil 988.
Qinnuteqaat uunga nassiunneqassaaq:
Narssap Kommunia,
økonomiudvalget,
Box 37, 3921 Narssaq.