Atuagagdliutit - 17.01.1995, Síða 10

Uisatitsisoq
"Fremskridtpartiit siunnersuutaattut tassanngaannartigisumik tapiissutit
ikilisarneqassappata sakkortuallaassaqaaq inuuniarnermilu pissutsini
pilliutissat angivallaassallutik; pingaartuuvorli inuuniutit sapinngisamik
ingerlallualernissaat nutaanillu aallartitsiortornissaq" (Paldam qupp. 25)
Anders Nilsson (14.12.94)
Sap. ak. 49/94 inuk manna tikillugu ilisimaneqanngitsoq
takkuteriataarpoq nunatsinnilu tusagassiuutinnguagut ti-
guartutut illugit. Martin Paldam ineriartortitsinermi ani-
ngaasaqarniamermut professoriuvoq, ullormullu radio-
avisit tamaasa tusagaaffigilerlugit.
Martin Paldam nunatsinni misissuisimanerminik saq-
qummiussivoq akisuanertullu ittumik pilersitsilluni, pi-
lertoqisumillu malunnarsivoq inuppassuit saqqummius-
saasa paarlattuinik isumaqartut, ilarpassuisa atuakkiaa
atuarsimanngivillugu. Lars Emil Johansen aamma Daniel
Skifte kisimik ima unneqqaritsigipput apersomeqarlutik
oqaatigigamikku atuagaq suli atuarsimanagu. Lise Lyck-
ip oqaaseqameratigut erseqqilluinnarpoq Martin Paldam-
ip atuakkiaa atuarsimanngivikkaa - oqaatigimmagu nunat
Kalaallit Nunaannut assingusut ilisimasaqarfiginngikkai,
assersuutitut taallugu Inuit Canadami nunaat. Atuakkami-
li erseqqissorujussuarmik Inuit canadamiut aningaasarsi-
omerat allaaserineqarpoq. Aamma Kupik Kleistip atuar-
simannginnguatsiavippaa Martin Paldam oqaatigigamiuk
Fremskridtspartinik kiffartuussiniannguatsiartoq.
Uitsatigineqamerpaasorli tassa Martin Paldamip "nuna-
qarfinnik matooraaniamera".
Kisianni Martin Paldamip nunaqarfiit matoorarnissaat
siunnersuutiginngilaa! Taamaallaat naatsorsorpaa nuna-
qarfiit ingerlatitaanerata qanoq akeqarnera, kisianni assut
oqallissaarerpalulluni. Atuakkami arlaleriaqaluni nuna-
qarfiit taasarpai, ataasiaannarlunili (qupp. 197-imi) oqaa-
tigaa nunaqarfiit qanoq matuneqarsinnaanersut - matune-
qassagunik. Allappoq:"Matuneqassappata matujartuaar-
neqartariaqarput arriitsumik,, kinguaariit ataatsit ingerla-
neranni sivisunerusumilluunniit. Tassuunali assigiinngis-
suterujussuaq matuneqarsinnaavoq (tassuuna eqqarsaati-
gaa aningaasat nammineq isertittakkatta atortakkattalu
assigiinnginnerujussuat naalagaaffiup tapiissutaanik pat-
siseqartut). Paldam-ip siunnersuutiginngilaa nunaqarfiit
matuneqamissaat. Qanoq aningaasartuutaanerat naatsor-
sorpaa siulittutigalugulu matusinissamik aalajangertoqa-
rumaartoq.
Martin Paldamip nunaqarfiit immikkut malersornian-
ngilai. Tassungali atasumik nassuiaatigai aningaasarsior-
fiusinnaasuni suut atomeqannginnerat. Nunaqaarfinni su-
lisinnaasut isigai atomeqarsinnaagaluarlutik atorneqan-
ngitsutut.
Martin Paldamip atuakkiaa "Kalaallit Nunaanni ani-
ngaasarsiomikkut ineriartorneq - qanoq ililluni assigiin-
ngissuterujussuit matuneqarsinnaappat?" assut allallua-
gaavoq ukiunilu aggersuni aningaasaqarniarnermik oqal-
linnermi aammalu politikip ingerlatap oqaluuserineqame-
rani tunngavissarsiorfiusinnaasoq. Atuakkap ilarujussua
paasiuminaat-suuvoq aningaasaqarniarnermik paasisima-
sallip assigisaminut allagarimmagu - massa atuartunut
nalinginnaasunut paasinarsaamiagaagaluarluni. Aamma
assut nuannersumik allagaavoq ilungersunartut nuanner-
sunngorlugit oqaatigisaramigit allaat tusagassiortunut al-
lariaatsimut ilinniarfissaqqilluni.
Kisianni aningaasaqarnikkut ineriartornitta allaaserine-
qamera kukkuneqanngitsuunngilaq amigaateqarlu nilu.
Paldam qupp. 36-mi G60 pillugu ima allappoq : "Atuar-
tup eqqaamassavaa sumi inunngorsimaneq najoqqutara-
lugu akissaasersuinialerneq sorsuus-sutigineqarmat, tak.
Boserup (1963). Innuttaasut politikerinit kattuffinnilllu
siulersorneqarlutik illuatungiliipput, illuatungeralugit
aningaasarsiomermik paasisimasallit." Tassuuna Paldam-
ip eqqaarsaatigaa sumi inunngorsimanerup eqqunneqar-
neranut tunule qutaasoq.
Sumi inunngorsimaneq najoqqutaralugu akissarsiaqar-
titsineq eqqunneqarpoq aalisakkanik tunisassiornerup
eqqunneqalernera illersomiarlugu. takuneqarsinnaareer-
poq qallunaatut akissarsiaqarluni aalisakkanik tunisassi-
omeq imminut akilersinnaassanngitsoq. Nunatsinni tuni-
sassiornerup nammassinnaasaanik akissarsiat angissuse-
qassapput. Taama anguniagaqarneq politikkikkut isuma-
qatigiissutaavoq. Aamma sulisartut kattuffiata (taamanik-
kut SIK-p) Danmarkimi LO isumaqatigalugu sumi inun-
ngorsimaneq najoqqutaralugu akissaasersuineq taperser-
sorpaa. Tamanna pingaaruteqarpoq, Martin Paldam (kuk-
kusumik) isumaqarmat qallunaat politikkeriisa Nunattalu
akornanni isumaqatigiissutaasimasoq Danmarkip tapiis-
suteqarneratigut anguneqassasoq ulluinnarni inuunerup
Danmarkimi nunatsinnilu assigiilersinnissaat. Isumaqar-
luinnarpunga "isumaqatigiinneq" tamanna taamaallaat
atuuttoq uagut politikkikkut aningaasaqarnikkullu qaffa-
sinnerusortatta qallunaallu politikkeriisa akornanni. Qal-
lunaat qinersisartut taama kalaallit qallunaatut inuuseqa-
lernissaannut tapiissutissanut akuersisinneqarsimanngi-
saannarput.
Atuakkami amigaataasup aapparaa Paldamip 80-ikkut
aalartinneranni naalakkersuisut kukkuluttuutigi sartagaat
asanniaramigit. Arlaleriarluni allappoq politikerivut pik-
korillutik aqutsilluarsimasut. "Kalaallit Nunaata naalak-
kersuisui silatuumik aqutsisimapput. 80-ikkut qitequnne-
ranni ajutoorneqaleraluarsimavoq, aammali Danmarkimi
taamaassimavoq." (qupp. 16). Nunatsinni suna ajutooru-
taasimasoq oqaatiginngilaa, taamaattumillu atuartut nali-
lersinnaanngilaat imminnut assersuunneqarsinnaanersut.
Eqqarsaatigilluarnagu pissiinnarpoq: "Massakkut Kalaal-