Mánudagsblaðið - 25.01.1965, Síða 4

4
Mánudagsblaðið
(
Ríánudagur 25. janúar 1965
íslendingur í S.-Afríku skrifar um ísl. landbúnað
Ekki alls fyrir löngu barst blaðinu bréf frá Jóhannesarborg
í Suður-Afríku, en höfundur þess er Viggó Oddsson, mælinga-
maður, sem nýlega er þangað fluttur og starfar nú þar. Viggo
er mikill áhugamaður um þjóðfélagsmál, ritar skemmtilega um
ýmis efni. Bréf hans og greinar gefa nokkrar lýsingar af lífi
suður þar, en hann bendir einnig á það, sem honum finnst mið-
ur fara í okkar þjóðlífi og tekur þar nokkum samanburð. Bréf
og greinar sínar ritar Viggó í mörgum eintökum og sendir víða
til blaða og fyrirtækja, m.a. Neytendasamtakanna, er sennilega
hafa ekki lesið þau enn. Við birtum hér óbreytt eitt af bréfum
Viggós um landbúnaðarmál.
1 öðru bréfi, sem við efcki birtum nú lýsir Viggó hinum um-
ræddu kynþáttamálum S-Afríku og er þar á heldur annarri
skoðun en skandinavískir „sérfræðingar", sem þóttust of miklir
menn til að rannsaka þessi mál áður en þeir felldu Salomons-
dóm sinn. Er ólíklegt, að Islendingur fari alla leið suður til
Afríku til að ljúga að löndum sínum um þessi mál, enda hafa
flestir menn hérlendir, sem kynnzt hafa að einhverju leyti þessu
vandamáli, verið í hvívetna ósammála þeirri ofsa- og öfgalausn
sem Norðurlandabúar þykjast umkomnir að veita. Svertingja-
flækingur sá, sem héðan fór til Svíþjóðar, er aðeins eitt dæmi
þess æfintýralýðs, sem flækist um lönd og móðgast ógurlega
ef ekki eru allir ginnkeyptir fyrir „harmsögu“ þeirra og laima
flest eins og þessi óþverri gerði. Kynþáttahatur er nú orðið eins-
konar vígorð villiþjóða Afríku, og bráðlega sjá menningar-
þjóðir, að það þarf meira en upphrópanir til að sitja í sam-
kvæmi siðaðra þjóða.
Landbúnaðurinn
sveltir þjóðina.
Til að hægt sé að ráða bót á
vandamáli, verður að vera hægt
að ræða frjálslega og heiðar-
lega um, hvað sé að, og hvaða
leiðir séu til úrbóta. Af stjóm-
málaástæðum er varla minnzt
á annað en það sem telja má
til árangurs þótt landbúnaður-
inn sé einn allsherjarakstur í
ógöngur og ófærur. Á síðasta
ári benti ég oftlega á, í ræðu
og riti, að landbúnaðurinn væri
ekki samkeppnisfær við heims-
markaðinn í vörugæðum og
verðlag væri allt að sexfalt frá
ísl. bændum, þrátt fyrir ótal
styrki af almanna fé. Ég hefi
enn sannfærzt um að þessi
skoðun mín er rétt, eftir að
hafa kynnt mér þessi mál
heima og erlendis.
*
20% af fjárlögum
renna til landbúnaðarins, eða
um 117 þús. kr. á meðal bú,
samtals um 704 millj. (Nú ca.
900). Séu almennar tryggingar
(824 millj.) taldar með, hækk-
ar talan upp í 1528—1700
millj. eða um 48% af áætl.
fjárlögum, en eins og allir vita,
fer megin hluti trygginganna
til að barnafólk og vesalingar
geti keypt eitthvað af matvör-
um og þjónustu á 2—6földu
verði — sem bætur fyrir 2falda
skatta 3falda tolla og marg-
földu vöruverði og álagningu,
miðað við eðlileg þjóðfélög.
50 þús. kr.
á skattgreiðanda
Það er óhrekjanleg stað-
reynd að einhleipur skattgreið-
andi skaðast þannig að meðal-
tali um 50.000 kr. á ári, hafi
hann um 12 þús. kr. mánaðar-
tekjur. Þetta getum við stað-
fest sem búum í löndum þar
sem dugnaður, athafna- og við-
.skiptafrelsi er tekið fram yfir
höft, sósíalisma og ríkisforsjá.
Sé reiknað með 80 þús. skatt-
greiðendum, koma um og yfir
19.000 kr. á hvern (af þessum
1528 millj.) sem að þarflausu
eru lagðar á latmþega, af-
gangurinn, ca. 31 þús. kr. fer
svo í margfalt vöruverð álagn-
ingu og þjónustu, þessi tekju-
missir er -svo oft að nokkru
bættur með hóflausri auka-
vinnu sem stundum er ekki tal-
in fram til skatts.
Islendingar borða um 900
tonn af smjöri á ári, smásölu-
verð, óniðurgreitt er nú um
170 millj. kr. en innflutt smjör
þyrfti varla að kosta nema um
20 millj., til að losna við 600
tonn af umframframl. smjöri
og búvörum, þurfa launþegar
að borga um 188 millj. í með-
gjöf á útfluttar búvörur, auk
þess a.m.k. 336 millj. í niður-
greiðslur og 180 millj. í aðstoð
við landbúnaðinn (sveitar-
styrk). Til að framleiða þetta
dýra smjör, þarf auk þess að
sóa hundruðum milljóna í erl.
gjaldeyri, ca. 100—150 millj. í
erlendan áburð, fóðurbæti, vél-
ar, girðingaefni og fleira fyrir
hver veit hvað. Sé landbúnaður
inn tekinn af jötu almennings,
er hægt að fella niður sölu-
skatt, 6—866 millj., og 2/3 af
innflutningstollum eða um 1044
af 1566 millj.,
Naar allar alm.tryggingar
verða þá um leið þarflausar,
svo þessar tölur, tekjur og
gjöld, standast á. Við þetta
aukast svo raunverulegar tekj-
almennings til jafns við kjör í
þeim löndum sem ég hefi í
huga og eru þau beztu sem ég
þekki. Þar er landbúnaðurinn
lyftistöng efnahagskerfinu en
ekki eins og á íslandi, þar sem
hann er eins og sprunginn
hjólbarði á þjóðarvagninum,
sem er að villast langt uppi á
öræfum.
80 bændur framleiða á við
6000 íslenzka
1 Rhodesiu og S-Afríku, þar
sem ég hefi undirbúið ræktun-
arframkvæmdir, eru bú með
um 5000 ekmr lands og þykir
engum mikið þótt bændur þar
séu með 600 kýr og 5000 kind-
ur, þó er oft örðugt veðurfar
þama og gras talið lélegt og
gisið. Eg spurði smábóndá í
Rhodesiu, sem átti aðeins 600
kýr, hvemig hann réði við
þetta þegar íslenzkir bændur
ásökuðu stjómina um þrælkun,
þegar lagðar voru fram áætl-
anir um að stækka 7—8 kúa
meðalbú. Bóndinn hrópaði upp
yfir sig í undmn, og bætti síð
an við: „Landbúnaður byggist
á tækni, þekkingu og sldpu-
Iagi.“ Þetta jafngildir því að
80 smábændur með frjálst hug
arfar, framleiða á við 6000 ís-
lenzka bændur.
Pólitískur Iandbúnaðuir
Eg segi eins og konan:
„Þetta er ekki að tala illa um
neinn, þetta er bara satt“. Stað
reyndir eru grundvöllur allra
framfara. Vandræðin í íslenzk-
um landbúnaði stafa að nokkru
af stjórnmálaástæðum, órétt-
látum kosningalögum og mis-
rétti í gildi atkvæða í þingkosn
ingum. Róttækar frámfarir í
sveitum geta því fellt hvaða
stjórn sem er, í öðru lagi eru
forystumenn bænda værukærir
og þröngsýnir vegna skorts á
samkeppni, sem stafar af ríkis-
vemd og ófrelsi í viðskiptum.
‘Margir svífa í sæluvímu af að
virða fyrir sér miðaldabúskap
í rómönsku löndnum og í
N-Evrópu. Þeir skipuíeggja ó-
dugnað og athafnalöngun bónd
ans með því að einblína á
verkamannatekjur og 7—8 kúa
meðalbú, með yfir 117 þús. kr.
meðalstyrk úr ríkissjóði. Ef ísl.
bændur vilja standa í persónu-
legum tengslum við nokkrar
kýr, þá er það ekki vinna held-
ur sport sem þjóðin á ekki að
styrkja fremur en gullfiska-
rækt í stofu, eða þótt einhver
eigi 3—4 sporthesta, þetta er
hvorki útgerð né landbúnaður
það er einkamál eigandans sem
á enga kröfu á ævilangri fjár-
kúgun á skattgreiðendur.
tíreltir leiðtogar
Bóndinn í Miðhúsum skrifaði
nýlega í blað að afkoma bænda
byggðist fyrst og fremst á
„dugnaði, kauplausu skylduliði
og að nokkru á fjármálaviti“.
Það bendir til þess að þessi
sétt sé fávitar og steinaldar-
menn með pólitísk gleraugu.
Þeir hafa gleypt kenningu fram
sóknar-sérfræðings sem vill
stækka meðalbú um hluta úr
kú á ári. Ef bóndi í Rhodesiu
vill hafa meiri tekjur, féflettir
hann ekki þjóð sína, heldur fær
sér stærra land eða bætir við
sig þúsund kindum eða 100
kúm. Sá rómantíski hugsunar-
háttur, að smábýli skuli rekið
eins og leigubíll þar sem einn
maður gerir allt, verður að
víkja fyrir breyttum aðstæð-
um. Sérfræðingar á Islandi
hugsa í metrum og hekturum,
þegar sérfr. í Rhodesiu (221
þús. hvítir íb.) framkvæma
ræktun á 3—400 ferkm. í einu.
Afleiðing þessarar afturhalds-
stefnu er: að á Islandi verpir
hæna eggi sem kostar 6 kr. í
búð en 1—2 kr. í öðrum lönd-
um, smjör er um 5 sinnum dýr-
ara, svo dæmi sé nefnt. Hér
verður skynsemi að ráða og
flytja verður inn hluta af bú-
vöru, þá má spara vinnuafl í
sveitum í þúsundatali, bændur
geta þá stundað þjóðnýt störf,
í fiski og iðnaði, greitt skatta
og tekið virkan þátt í uppbygg
ingu landsins, eins og annað
fólk.
Dagar Haraldar háirfagra
Þegar skattgreiðendur verða
að þarflausu, vegna pólitískra
LAKÉTT:
1 Bergmál
8 Hólfum
10 Ósamstæðir
12 Eldsneyti
13 Ósatnstæðir
14 Hring
16 Sundstaður
18 Samhljóði
19 Ekki gömul
20 Skemmtun
22 Gargi
23 íþróttafélag
24 Hátið
26 Ending
27 Ljósgjafinn
29 Ávextír
afglapa í áratugi, að greiða um
50.000 kr. árlega fyrir ekkert,
til að framfleyta 6000 gervi-
að verðblauna vitleysuna leng-
bændum, sem skila 1% afköst-
um að staðaldri, þá er eitthvað
að sem verður að laga. Þar
sem ekki er hægt að koma lög-
um yfir þá menn sem þannig
hirða um helming af árstekj-
um launþega, fýrir ekkert, þá
finnst mér við vera komnir aft-
ur á sama stig óréttar og á
dögum Noregskonunga, þegar
landsmenn urðu að flytjast úr
landi í stór-hópum. I Laxdælu
segir að „Betra sé að fá skjóta
sæmd en langa svívirðu „en
hana virðast Islendingar vera
famir að þola furðu vel, eins
og í ofangreindu tilviki. Svo
mikið er víst, að ég hefi ekki
geð í mér, fyrst um sinn til
ur með um 50.000 kr. á ári,
jafnvel þótt ég hefði viðun-
andi vinnustað í mínu fagi, á-
samt staðaruppbót eins og
kennari á Vestfjörðum. Ég
hefi talað við fólk sem flutzt
hefur úr landi, m.a. af þessum
ástæðum, og fleiri munu að
sjálfsögðu fara á eftir ef ekk-
ert verður að gert.
Eg enda svo þessi skrif með
að taka undir orð nokkurra
landbúnaðarsérfræðinga sem
samþykktu að „betri og ódýr-
ari landbúnaðarvörur, það væri
eitt helzta sjálfstæðismál þjóð-
arinnar."
Ritað í janúar í Jóhannesar-
borg, S-Afríku.
Viggó Oddsson,
myndmælingamaður.
LÓÐRÉTT:
2 Ósamstæðir
3 Náttfall
4 Ríki
5 Úrgangur
6 Tón
7 Landsvæði í Asía
9 Hús
11 Til sölu
13 Vigt
15 II í'w
17 Peningur
21 Villidýr
22 Lengdarmál
25 Karlmann
27 Upphafsstafir
28 Ósamstæðir
SAMEINAÐIGUF USKIPAFÉLGIÐ
M.s. „Kronpríns Oiav'
8. apríl hefjast ferðir „Krp. OLAV“ milli Reykjavíkur og Kaupmannahafnar með við-
komu í Færeyjum.
Ferðir verða með 10 daga millibili frá Reykjavík.
Siglingatimi milli Reykjavíkur og Færeyja verður ca. 32 klukkustundir og milli Færeyja
og Kaupmannahafnar ca. 44 klukkustundir.
Verð farmiða milli Reykjavíkur og Kaupmannahafnar verður á 1. farrými frá kr. 3535,
00 til kr. 4545,00 og á öðru farrými kr. 2360,00 til kr. 2695,00
Farmiðaverð milli Reykjavíkur og Færeyja: 1. farrými frá kr. 1585,00 til kr. 2120,00 og
á 2. farrými frá kr. 1215 til kr. 1350,00.
Hópfarrými á D-dekki til Kaupmannahafnar kr. 1855,00, til Færeyja kr. 910,00.
Vinsamlegast leitið nánari upplýsinga.
Skipaaígreiðsla Jes ZIMSEN *ímar 23985