Mánudagsblaðið - 05.12.1966, Blaðsíða 1

I
)
18. árgangur
Mánudagiw 5. desember 1966
38. tölublað
12-15 milljóna faktúrufölsun?
Orðrómur um stórfenglega faktúrufölsun, smygl — Engin staðfesting — Nokkrir undir grun
*— Enginn í gæzluvarðhaldi enn — Ösannur orðrómur um tilraunir að þagga málið niður
Oft hefur Reykjavíkurborg verið full af kjaftasögum en
aldrei eins og nú. Tilefnið er auðvitað dylgjur dagblaða um
stórsmygl og rannsóknir íslenzkra og danskra rannsóknara á
fyrirtækjum og einstaklingum hér á landi. Dani einn, eigandi
Hovedstadens Möbelfabrik, er- grunaður um að hafa brennt
fyrirtæki sitt til að eyðileggja bókhaldið. Þetta mistókst og í
rannsókn kom fram milljónaviðskipti við ákveðna aðila á Is-
Iandi. Nú mun I ljós koma að stórfelld skattsvik sé um að ræða
af hálfu íslenzku aðilanna, jafnvel stórsmygl. Eru getgátur
allt upp I 15 milljónir í hagnaði, en aðrar miklu lægri.
Bókhald í rannsókn
Sl.. föstudag hafði bókhald
verið tekið af grunuðuín, en
enginn þó settur í gæzluvarð-
hald. Viðriðnir eru, að sögn,
a.m.k. fimm menn, einn þó af
miklu mest. Er um að ræða
stórlaxa, tengdum áhrifamönn-
um. Margt hefur þótt gruggugt
í viðskipum aðalpaursins, sem
undir grun liggur. Hann hefur
auðgazt mjög undanfarin ár,
rifið sig úr fátækt í góð efni,
svo góð að undrun vaktL Bor-
izt hefur hann sæmilega á, tal-
ið sig til heldri manna og búið
fádæma vel.
Harðviður og húsgögu
Það sem mest er undir rarin
sókn er innflutningur harðvið-
ar í ýmsum formum, húsgögn
Penfield fjallgpngukappi og
ambassador leit með skelfingu
út um skrifstofugluggann. Jú,
þama kom hún, blaðakona Þjóð
biljans, fimm fet á hæð, veg-
andi um þ. b. stórt hundrað
punda, full áf úlfúð og með það
eitt í huga að kollvarpa stjóm
Johnsons, þjóðnýta Ford og
Sears Roebuck, og kalla heim
herinn í Vietnam. Ambassador-
inn missti nýju fjallgöngu-
skóna, greip símann og sagði
skjálfandi en ákveðinni röddu
við piltinn í vegabréfadeild
sendiráðsins: Nei, hún fær ekki
að fara — Johnson húsbóndi
minn hefur nóg samt.
Blaðakona Þjóðviljans, sem
siglt hafði á öll lönd Vestur-
Evrópu án þess að vekja telj-
andi ugg lýðræðisaflanna, gekk
hálf-vonsvikin úr sendiráði
frelsisins hér í Reykjavík. Hún
vissi að hún var máske ekki
velkominn gestur envantaði að
,, undanþága fengist að venju,
eins og reyndar alltaf áður. En
svo var ekki nú, gjaldeyririnn
var til, fötum akkað og síðan
— neitun.
og þiljur og álika, sem flutt
var hingað undir fölsku flaggi
þ.e. í margfalt lægri tollflokki.
Hefur hagnaður af þessu verið
óskaplegur á undanförnum
gróðaárum, nýbyggingum og
kapphlaupi nýríka aðalsins í
Reykjavík, að búa í himinháum
lúxus, nær hlægilegum, en þó
í stíl við menntunarleysi sitt og
pleibisma.
Samvinna íslenzkra
og danskra
Samkvæmt upplýsingum sem
blaðið fékk er að sögn algjör-
lega úr lausu Iofti gripið, að
reynt hafi verið að svæfa þetta
mál vegna „kunningsskapar“
þeirra grunnðn við háttsetta
aðila. Ekkert slíkt hefur verið
reynt né rætt, enda er alveg
Ambassador Penfield létti er
hann sá hana ganga Laufásveg
inn. Enn hafði embætti hans
tekizt að vernda heimastjóm-
ina. Nú vissi hann hversu kol-
legunum í Saigon leið þegar
bandóður, róttækur ■ skríll
yggldi sig utan sendiráðsins
þar. Þetta er stórhættulegt
starf, hugsaði hann, sennilega
hefur hún borið byssu. En mál
inu var komið í höfn, örugga
höfn, a.m.k. í bili.
Vesalings Penfield, honum er
nokkur vorkunn, því hann er
sannarlega einn þeirra mörgu,
sem orðnir eru fórnardýr þess,
sem merkustu blaðamenn
iBandaríkjanna, kalla „absurd-
ities“ í utanríkisþjónustunni
þar. Síðan hálfvitlaus senator,
Mearthy, hræddi meirihluta
Bandaríkjaþings jafnvel sjálf-
an forsetann með öfgafullri
kommagrýlu, var hert svo á
vegabréfalögunum, að fyrir þá,
sem ekki hrópa húrra fyrir
USA á öllum götuhornum er
nær ómögulegt að heimsækja
þau nema með undanþágum og
ýmsum takmörkunum. Víða
útilokað að hylma yfir málið.
Það er leitt, að svona algjör
þögn ríkir hjá rannsóknaraðil-
um, en fullkomin samvinna
milli íslenzkra rannsóknar-
manna og hinna dönsku virðist
ríkja og má vera, að ástæða sé
að hafa hljótt um málið að svo
stöddu.
Refsing
Almenningur hefur gripið
Ekkert atvinnuleysi
Ekkert atvinnuleysi er til í
Reykjavik, allstaðar er manna
hafá þó sendiráðin reynt að sjá
fyrir slíkar umsóknir og verið
búin að búa í haginn, svo ekki
lendi í óþarfa árekstrum,' eins
og t.d. nú. Sú grunnhyggni —
jafnvel þótt prinsipp réði —
að ætla blaðastúlku að koll-
varpa öllu kerfinu vestra, er
ágæt í styrjöld, en í dag er hún
eins , úrelt eins og kapítalismi
Goldwaters og kommúnismi
Marx og Engels. Það ætti nú
að vera fyrsta starf og æðsta
skylda hvers ambassadors að
kanna og þflkkja aðstæður
hvers þess lands þar sem þeir
eru staðsettir. Vitanlega ætti
hr. Penfield að Vita hversu ís-
lenzka þjóðin er stemmd, og
vita, að ofsóknir gegn blaða-
konu, jafnyel við Þjóðviljann,
á þeim forsendum sem nú, vek
ur ekki annað en reiði og með-
aumkvun með þeim, sem slíkt
inna af hendi. Ambassadorinn
gerði rétt í að kynnast fleiru
en fjöllum okkar, þótt væn séu.
Og nú er Vilborg litla, kollega
á Þjóðviljanum, orðin hættuleg
bandarísku stjóminni — tja,
það ætti nú máske eftir að
sannast, eins og segir í Sturl-
ungu: oft veltir lítil þúfa þungu
hlassi.
þetta mál með mikilli ánægju
nú í kuldanum og skammdeg-
inu, og vart er meira rætt
manna á meðal en þessi mi’klu
fjársvik. Mánudagsblaðið ræddi
við lögfræðing um hugsanlega
dóma í sliku máli ef sannaðist
um svona smygl og þó aðallega
faktúrufölsun væri að ræða, og
kvað hann ósennilegt að fang-
elsi lægi við, en hinsvegar sekt
ir miklar og eignamissir og
önnur óþægindi.
þörf, en samt vilja nokkrir aft
urhaldsseggir halda áfram með
þessa vonlausu hít. Borgar-
stjómarmeirihlutanum til hróss
má segja, að honum er mein-
illa við að halda þessari dým
óráðsíu áfram. Öllum hugsandi
mönnum, jafnvel krötum og
kommum ætti að vera ljóst, að
hér er um allsendis óþarfan át-
vinnurekstur á vegum borgar-
innar að ræða.
Afstaða hinna gömlu
Það er undarlegt, að enn
skuli þeir menn vera til, sem
halda vilja endlaust í borgarfyr
irtæki, sem hefur engan rétt
á sér. Sem atvinnubótavinna
var BÚR nokkuð afsakanleg en
nú er útgerðin ekki annað en
byrði. Svo mikil byrði, að skip-
stjórar og stýrimenn urðu að
elta uppi fyllirafta og allskyns
mmpulýð til að fylla skipsrúm-
in, og oft var beinlínis notuð
18. og 19. aldar aðferðin fræga,
að „sjanghæja“ þá um borð
meðvitundarlausa. Ef þetta er
atvinnubótavinna komma og
krata þá þeir um það.
Ct úr heiminum
Útgerð á vitanlega að vera í
höndum einstakligsframtaksins
og beri þeir . sjálfir tap eða
gróða rekstursins. Þessi ein-
stæða afstaða til BÚR er eins
óraunhæf og útslitin eins og á
verstu tímum atvinnuleysis og
örvæntingar. Væntanlega bera
Geir og lið hans gæfu til að
knésetja þennan draug úr fom-
eskjunni fyrir fullt og allt.
Hií mikia viœdhögg Penfíelds
Öeðlið í vegabréfakerfi USA afleiðing mac
arthyismans — Óheppni ambassadorsins
Verður BUR-druugurinn
kveðinn niður?
Milljónatap á atvinnurekstri — Áhöfn „sjang-
hæjuð" — Löngu úrelt hugsjón
Borgarstjórnin fjallar um þessar mundiir um bæjarútgerð
Reykjavíkur, eitt óþarfasta og dýrasta fyrirtæki höfuðstaðarins,
sem kostar borgarana tugmilljónir í útgjöldum. Þetta atvinnu-
bótafyrirtæld átti einu sinni rétt á sér en er nú orðið úrelt, eins
og reksturinn, eins og mikill hlut annars opnbers reksturs hef-
ur sannað.

Kristbjörg Kjeld og Bessi Bjar nason. (Sjá leikdóm á 4. s.)
Kuupmenn og verðbinding
Fyrir tæpuin þrem mánuðum gerði Mbl. mjög að umræðuefni
ráðstafanir Wilsons hins brezka í fjármálavandræðum þjóðar
sinnar. Þá spurði Mánudagsbl. hvort ríkisstjómin hefði í huga
að taka upp ráðstafanir Wilsons, verðbindingu og aðrar álíka
neyðarráðstafanir. Vitanlega var þessu engu sinnt, en nú er
sýnilegt hvaðan rikisstjórnin hefur fyrirmynd sina. Það er
góðra gjalda vert, að ríkisstjómin er ekki feimin við að nýta
sér hugmyndir ráðamanna annarra ríkja. Þessar ráðstafanir
hafa þó að skaðlausu getað komið fyrr, áður en verðbólgan og
hækkanir allar fóru út í algjöra og stórhættulega vitleysu.
Þakka má árferði til sjávar og sveita, að íslenzka ríkið var ekki
komið, á vonarvöl þegar til verðbindingar var gripið og vera má,
ef vel er fylgt eftir, að nú verði fjármáhim bjargað og einhver
glæta sé framundan.
Stjórnarandstaðan hefur bmgðizt illa við þessum framkvæmd-
um en þó meira af orðaflautni en rökum gegn þeim. 1 þetta
sldpti era ekki rök fyrir hendi önnur en þau, að fyrr hefði átt
að grípa til þessara ráðstafana. En til er sekur aðili, sem hefur
heldur hljótt um sig. Það er íslenzki kaupmaðurinn.
Hvert þjóðfélag, sem ætlar sér að búa við verzlunarfrelsi
verður að geta treyst verzlunarstétt sinni. Það hefur ís-
lenzka ríkisstjórnin ekki getað. Kaupmenn — stór hópur
þeirra — hafa algjörlega misnotað það traust sem til þeirra
var borið. Vikulega hækkaði vamingurinn, ekki síður sá
varningur, sem sízt mátti hækka. Á öllum sviðum er hægt
að benda á svik ýmissa kaupmanna. Hvert tækifæri hefur
verið nýtt, hver smuga notuð til að skara eld að eigin köku.
I mörgum tílfellum var langt gengið út fyrir siðferðistak-
mörk, og þvi miður, ekkert eftirlit haft með slíkum atvikum.
Kaupsýslumannastéttin verður að gera sér Ijóst, að vilji
hún endurheimta frjálsræðið, er það hennar að’ standa við
þá ábyrgð og það traust, sem hver ríkisstjóm, sem mælir
með og Ieyfir viðkiptafrelsi, verður að bera til verzlunar-
stéttarinnar. Annars er bara eitt úrræði: auldn höft, minnk-
andi fjálsræði.
Hið létta skaplyndi doktor Bjarna
a
Mikið breytist heimurinn,
sagði einn þingmanna Sjálfstæð
isflokksins um daginn við okk-
ur, en meira breytist þó hann
Bjami Benediktsson. Og sjá,
þetta er ekki alveg ný frétt.
Margir hafa haft orð á hinum
skyndilegu breytingum í fari
dr. Bjarna, einskonar kosninga
hugarfar, góð.:r, blíður og létt-
ur við alla. Hverjum manni er
heilsað með íbyggnu en vina-
legu brosi, ; " sjónir gleymdar
og eiuræði nær horfið a.m.k.
á yfirborðinu. Óskandi væri,
sagði Þingmaðurinn, að kosn-
^ingar væra á hverju ári, ef dr.
Bjarni, faðir okkar, væri alltaf
jafn blíður og alþýðlegur. Vera
má, að hér sé vísir að nýjum
og betri formanni flokksins.
Þetta er eigin! rsta sjálf-
stæða gangan hans, ntan áhrifa
í borgarstjórnarkosningum i
fyrra, sem hefðu getað tapazt.
í alþingiskosningum hefur
þetta horft öðra vísi við, aðrar
línur að ltjósa eftir, en hugsa
myndi vitur maður sig um
tvisvar áður en hann tekur
umdeilanlegar ákvarðanir, því
aldrei era tímar öllu hættulegri
fyrir stjómarforustuna en nú.