Mánudagsblaðið - 05.12.1966, Síða 6

ÚR EINU
í ANNAÐ
Érfítt líf íþróttaforkólfa — Mats Bahr í Loft-
leiðahóteli — Morgunmúsxkin enn — Picasso
og matvælasýningar — Matur á SÖGU —
Gerfískáldin og styrkir
Mikið lifandi ósköp hlýtur aá vera erfitt að vera i
móttökunefndunum, sem taka á móti hinum erlendu í-
þróttaliðum sem hér keppa. Þessir menn, sem endur-
gjaldslaust fóma sér fyrir íþróttir eru á sífelldum þön-
um milli veitingastaðanna, kippandi í sig „appetæser"
áður en þeir svelgja í sig steikumar með gestunum.
Sjálfum þyki þessum mönnum afleitt að þurfa að fara
á mis við soðninguna og heimilisánægju hádegisverðar-
ins, en í stað þess þurfa að pína sig á þessum rækallsins
veitingataði og veifast á kokkteilglösum. Það er sannar-
lega kominn tími til að þessir menn séu heiðraðir.
Það ttr ekki nema örsjaldan, að maður trúir auglýs-
ingum veitingastaða um ágæti skemmtikrafta sinna. En
meðal undantekninga hlýtur að vera auglýsing Loftleiða-
hótelsins í sambandi við Mats Bahr, sem er einn mesti
gamankraftur sem hingað hefur komið. Herfa Bahr
hermir eftir, skopstælir atriði úr heimi hljómsveita og ís-
lenzltra matargesta á hótelum, sýnir ýmis frábær atriði
í söng og margt annað. Loftleiðir hafa sannarlega ástæðu
til að prala af þessum ágæta skemmtikrafti sínum.
•--------------------------------
Fer ©kld bráðlega að koma að því, að við hlustendur
útvarpsins fáum einhverja líflegri músík í morgunút-
varpinu en hingað til? Þótt nokkuð sé um létta músík
klukkustund eða svo er klassíska músíkin bæði óvið-
kunnanleg og óviðeigandi meðan menn eru að komast
í gang eftir nætursvefninn. Sumir halda að þetta sé
mermingarlegs eðlis en svo er ekki, iþótt um góða list
sé að ræða. Yfirgnæfandi hluti fólksins vill hressandi
fjör á þessum tiína sólarhringsins, auk skammdegisins,
en ekki klassísk lög né heldur hin væmnu hálfklassísku
ástarlög, sem oft eru leikin. Músíkdeildarstjóm útvarps-
ins er undir stjóm manna, sem sannarlega vita eldiert
um vilja hinna raunverulegu eigenda þees þ.e. almenn-
ings. Þeim er skylt að breyta að óskum hans.
Það er heppilegt fyrir hina eilíft sparandi opinberu
starfsmenn, að Picasso skuli sýna í Paris um leið ag
matvaelasérfræðingar, eins og dr. Selma, forstöðukona
Listasafnsins, upplýsir í Mbl., þvi þannig gat hún og
maður hennar notið samveru er bæði voru í opinberum
ferðum ytra. Vissulega ættu fleiri opinberir starfsmenn
að reyna að láta enda mætast á þennan hátt í stað þess
að skýra ferðalög kvenna sinna, eins og einu sinni var
gert, á slíkar ráðstefnur, á þann hátt, að konugreyin
hafi farið með til þess að þvo sokka og skyrtur hinna
starfandi, sparsömu eiginmanna.
Nokkrir þátttaikendur í stúdentafagnaði 30. nóv. í Sögu
hafa sent okkur bréf varðandi matinn. „Fyrir kr. 450 per
mann fengpm við spergilsúpu, 2. flokks, nauman skammt
kjöts, grænmetislítinn, og ís. Þessi máltíð var í senn
hrjáleg og illa fram reidd að auki. Um ábót var ekki að
ræða enda fór svo að margir gesta fengu sér „smjör-
brauð“ er á leið, beint vegna hungurs. Þetta er ófær
framkoma af annars ágætu hóteli enda voru kvartanir
mjög á lofti.“ Bréfiritarar halda enn áfram, harðorðir
mjög, og öþarfi al birta fleira. En heldur er þetta lág-
kúruleg framkoma fyrir slíkan pening, og með . öllu ó-
þolandi.
Mikið Ián væri það, ef fleiri af rithöfundum okkar, svo
ekki sé talað um gervirithöfundana, ef þeir tækju nú
kristna trú hið fyrsta og færu að fyrirmynd Kiljans,
að hætta að taka við stykjum. Sjálfskipaðir rithöfundar
eru eins og flugur á mykjuskán hér á landi svo ekki sé
talað um listmálara. Sumar bækur, sem þeir gefa út,
seljast alls ekki, aðrar kaupa vinir, en einhverskonar
Samverjar forlaganna halda áfram að unga út þessu
rusli. I krafti útkominna og óseldra bóka heimtar svo
þessi lýður styrk á styrk ofan og nú á að troða þessu
bókarusli inn á safnin og leigja þau út fyrir ærið fé, ef
einhver villist til að kíkja í það. Menn á ekki að verð-
launa fyrr en eftir á — eftir að þeir hafa sýnt eitthvað.
Almenningur skuldar flestum þeirra ekki nokkurn skap-
aðan hlut.
Greia Jóaasar
Framhald af 2. síðu.
ili sem hamingjusöm hjón og
börn mynda með einlægri og
hugheilli sambúð.
Unnsteini skólastjóra hefur
tekizt að mynda nýjan þátt í
bændamenningu landsins. Hann
er faðir gróðurhúsamenningar-
innar. Lærisveinar hans hafa
byggt meginþátt í blómaborg-
inni Hveragerði og hvarvetna
um land allt, má rekja áhrifin
frá skóla hans hvar sem mynd
azt hafa þorp á jarðhitastöð-
um. Þegar Unnsteinn og kona
hans komu að Reykjum skorti
skilyrði til fullkoming starfs.
Þau vantaði hæfileg gróðurhús
og skóla með heimavist fyrir
pilta og stúlkur. Skilningur
valdhafanna á þýðingu jarð-
hita í þágu grænmetisræktunar
var tilfinnanlega lítill. Unn-
steinn tðk sama ráð og Torfi
í Ólafsdal fyrr á árum. Hann
byggði gróðurhúsin sem eru
bezt og svipmest sem enn eru
til hér á landi. Þetta tókst «neð
hlifðarlausri vinnu. Allt sem
aldinræktin gaf í aðra hönd að
frádregnum vinnulaumpn var
notað til að endubæta gömul
glerhús og bæta við nýjum afl
stöðvum. Með þessum hætti
lærðu nemendur hans að brjóta
sér leið með eigin orku og á-
huga. Einstaka öfundarmenn
gágnrýndu Unnstein fyrir að
byggja stærri og meiri hús.
Þeir töldu að garðyrkjuskólinn
mætti ekki keppa við aðra fram
leiðendur á markaðinum. Þeir
gleymdu að Unhsteinn gaf for-
dæmi fyrir alla sem feta í slóð
ina. Loks kom þar að gróður-
húsin á Reykjum þoldu saman-
burð við stærri og voldugri
þjóðir að því sem snerti fram-
leiðsluskilyrðin. En skólinn
sjálfur var húslaus. Það mál
hafði Unnsteinn undirbúið vand
lega með rannsóknum og teikn-
ingum er nú er hálfbyggt. Það
verður fullkomnasta og bezt
undirbúna heimavistarhús hér
á landi, fyrir pilta og etúlkur,
sem ætla að gera að veruleika
S'kopmynd gamanteiknarans um
blóm hér á landi. Á Reykjum
er nú nokkuð fullgert og mik-
ið í smíðum af þeirri fram-
kvæmd sem á að gefa ókomn-
um kynslóðum suðrænan jarð-
hitahúsagróður til að fegra
landið og bæta þjóðlífið.
Grundtvig lærði margt af
fomritunum íslenzku og hefur
unnið menningarþrekvirki út
í löndum með áhrifum á upp-
eldi norrænna þjóða. Hér á
landi hefur hann eignast tvo
áhrifamikla lærisveina. Þeir
voru skólabræður í yfirlætis-
lausum æskumannaskóla í Borg
arfirði. Þeir fóru hvor sína leið
en geymdu vináttu og samúð
æskunnar á löngum ferðum um
mörg ár. Þegar Unnsteinn lagði
út í það æfintýri að bjarga
jarðhitanotkun í landinu með
því að gera á Reykjum full-
komna æfingaraðstöðu átti
hann í fylkingu valdamanna
einn óbilandi samstarfsmann,
Ingólf Jónsson ráðherra, sem
hefur nú þegar bjargað and-
legu afreki skólabróður og sam
herja. Unnsteinn Ólafsson og
IngAfur voeu Grundtvigsmenn
á Hvítárbökkum þegar þeir
vor þar á nemendabekk.
Reykjaskóli er nú verk þeirra
Mánudagur 5. desember 1966
Samkv. 4. gr: Morgenthau-
áætlunarinnar
(Framhald úr síðasta blaði.)
Hinn 7. Tióv. 1947 hrópaði
réttarþjónn einn, klæddur ein-
kennisbúningi bandaríska hers-
ins, út yfir salinn: „Göfugu
dómarar Herdómstóls III A!
Herdómstóll m A hefur störf
sin. Guð vemdi Bandaríki
Ameríku og þennan virðulega
dómstól“. Við háborð í öðrum
enda hins geysimikla réttarsals
sátu dómaramir þrír: Miðaldra
mann, reynslulausir í alþjóða-
stjómmálum og fákunnandi í
alþjóðalögum. Þar sem forseti
hæstaréttar Bandarikjanna,
Fred Vinson, hafði neitað að
láta alríkisdómara hafa af-
skipti af þessum málum, var
gripið til meðlima hinna ýmsu
fylkjadómsstóla. Allt eintóm 0,
sem nú höfðu örlög þess fyrir-
tækis, sem um næstum því einn
ar aldar skeið hafði verið
stærst í Evrópu, á valdi sínu.
Aðalákærandi var Telford
Taylor ofursti, síðar stórfylkis-
foringi. Þessi 41 árs gamli
málaflutningsmaður hafði lengi
verið einn af New Deal-iðju-
mönum Roosevelts, m.a. hand-
genginn %-kommúnistanum
Henry Wallace, varaforseta
Bandaríkjanna 1940—1944. Síð
ar hafði hann verið kallaður í
'herinn, þar sem hann hafði
einkum þann starfa að „rann-
saka stríðsglæpi“ á vegum
Jacksons. Stöðu Jacksons sem
aðalákærandi erfði hann, þegar
Jackson hafði verið kallaður
heim eftir hina niðurlægjandi
meðferð, sem Göring veitti hon
um við Stalin/Roosevelt-réttar-
höldin.
„Upphaf, þróun og bak-
svið þeirra 'glæpaverba og
glæpsamlegu áforma, sem
þessir sakbomingar hafa
gerzt sekir um, ná yfir
meira en 100 ára tímabil
þýzkirar hernaðarsögu og
133ja ára — fjögurra kyn-
slóða — vopnaframleiðslu-
skeið Kmppættarinnar . . .“
— Telford Taylor, aðalákær-
andi Bandaríkjamanna við
Krupp-réttarhöldin, 8. des-
Hinar sögulegu staðreyndir
eru m.a. þessar: Fyrsta félags-
málalöggjöf Bandaríkjanna,
„The Social Security Act“, er
frá árinu 1935. Elli- og öryrkja
tryggingar Frakka öðluðust
lagagildi árið 1930, en sams-
konar löggjöf í Englandi árið
1925. En Alfred Krupp stofn-
aði fyrsta þýzka sjúkrasamlag-
ið og dánarbótasjóðinn þegar
árið 1836. Lög þeirra og reglu-
gerðir urðu síðar fyrirmyndir
Bismarcks að félagsmálalög-
gjöf hans frá árinu 1881. Rrupp
var frumherja byggingafram-
kvæmda á samvinnugrundvelli;
sömuleiðis braut.ryðjandi á
sviði iðnfræðslu. En í augum
Bandamanna var Krupp ein-
göngu „fallbyssukónguripn“,
og þegar Alfried Krupp von
Bohlen und Halbach stpð
frammi fyrir dómurunum í
Niimberg, þá var hann ekki
saksóttur fyrir neitt það, er
hann hafði gert eða látið ó-
gert, heldur var honum gert að
þola dóm fyrir föður sinn, afa,
langafa og langalangafa. Og
þess vegna var dómurinn á-
kveðinn fyrirfram, þegar áður
en „dómsstóllinn“ settist á rök
stóla, alveg eins og í öllum
þeim aragrúa málaferla, sem
Bandamenn sett.u í gang yfir
varnarlausum andstæðingum.
Meðákærðir Alfrieds Krupp
voru einnig allir yfirfram-
kvæmdastjórar og yfirforstjór-
ar Krupp-semsteypunnar, 11
talsins. Síðan Alfried Krupp
hafði verið handtekinn á heim-
ili sínu, „Villa Hugel", hinn 11.
apríl 1945, hafði honum verið
þvælt úr einum fangabúðunum
í aðrar, án þess að hann hefði
hugmynd um að ætlunin væri
að draga hann fyrir rétt. Það
var fyrst nokkrum mánuðum
áður en málareksturinn hófst,
að hann fékk vitneskju um á-
kæruatriðin og málavöxtu.
Málaferlin gegn Krupp stóðu
yfir í nærri 11 mánuði. Yfir
200 vitni voru tekin til yfir-
heyrzlu, og hin hreinrituðu
handrit hraðritaranna þöktu
13.455 síður. Skrifleg fylgi-
»■
skjöl voru alls rúmlega 4.200.
Að því er virtist, var hér um
ítarlegan málarekstur að ræða.
En þetta voru ósvikin Stalin
Roosevelt-réttarhöld. Þau fóru
fram undir þjóðfána Bandaríkj
anna við bandarískan dómsstól,
samkvæmt nýjum, alþjóðlegum
réttarreglum, sem hvorki höfðu
lagagildi í Þýzkalandi né
Bandaríkjunum. Sakborningarn
ir voru saJksóttir fyrir meint af
brot, sem framin höfðu verið
undir þýzkri lögsögu, , og að
öllu öðru leyti var „dómsstóll-
inn“ starfræktur eftir sömu
megin sjónarmiðunum og
aðaldómsstóllinn (sbr. MÁNU-
DAGSBLAÐIÐ, 6. júní þ. á.).
Þar sem verjendurnir töldu
tíklegt, að þeir myndu standa
hölkim fæti gagnvart sigurveg
urunum, sökum þess að málið
var rekið á gundvelli, sem
þeim var alls ókunnur áður, og
eftir framandi réttarreglum, þá
fór Alfried Krupp þess aó leit,
að mega kveðja sér bandarísk-
an verjanda til aðstoðar, Earl
J. Carrol að nafni, sem hafði
ein'beitt sér að hemámsmála-
Framhald af 6. síðu.
Á veitingastöðum
Vettvangur gleði og sorgar
< < /
Dregur úr veitingasölu — Nektarma^r „trdkkir“ —
Ströng samkeppni — Útlendir skemmltikraftar
vinsælastir — Vinsældir barþjóna — Nýr dálkur.
I viðtali við nokkra þjóna á
veitingastöðum ber þeim öllum
saman um að viðskiptin hafi
beggja. Hann er nú kominn yf-
ir hættumörkin. Unnsteinn skóla
stjóri er að vísu fallinn í val-
inn, en soAur hans, 25 ára mað
ur tekur við skólastjórastarfi
hans. Hann er vaxinn upp í
baráttunni við að gera Reykja
skóla hógláta en máttuga stofn
un. Hann er búinn kostum
beggja foreldra sinna. I þessum
unga manni sameinast góðir
kostir tveggja þjóða, Islendinga
og Dana.
Frú Elna Ólafsson mun Ijúka
uppeldi bama sinna hér á
dottið talsvert niður, nema um
helgar, allt að 25%, segja sum-
ir. Þetta ber þeim líka saman
landi, enda er ísland fyrir
löngu orðið annað föðurland
hennar. Hún á góðan þátt í
nýsköpun þeirri sem er að ger-
ast undir skapandi hönd skóla-
bræðranna Unnsteins Ólafsson-
ar og Ingólfs Jónssonar. Þá
mun elzti sonur Elenu og Unn-
steins, 25 ára maður, lærðastur
allra íslenzkra garðvísinda-
manna, taka um stund eða til
lengdar við þeim vanda að full
gera Reykjaskóla og sýna þar
í verki að suðræn blóm geti
dafnað á íslandi.
um, er eðlilégt á þessum tíma
árs, jólin í uppsiglingu og allt
stússið og fjárútlátin sem þeim
fylgja.
Veitingamenn gera þó margar
ágætar tilraunir til að lokka
inn gesti. Loftleiðahótelið hef-
ur sinn Mats Bahr (sjá Úr einu
í annað), enda eru útlendu
skemmtikraftamir það, sem
„trekkir“ mest. LIDO ryður
sér nú braut í innflutningi er-
lendra skemmtikrafta, siðan
þar tóku við nýir eigendur. Fyr
ir skömmu vildi þó svo til að
ein af sexbombum þeirra LIDO
manna braut á sér hnéskelina
fyrsta sýningarkvöldið og mun
hafa bmgðið nokkuð er hún
sá gesti, en að sið leikhúss-
fölks, skilaði hún sínu pró-
grammi með fót í „gifsi“ —
Framhald á 3. síðu.
t