Tíminn - 28.04.1979, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 28. aprll 1979
r
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Hitstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumiila 15. Sfmi
86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kr.
3.000.00- á mánuöi. Blaöaprent
Hnífarnir og allt hitt
Erlent yfirlit
Muzorewa mun heyja
sjálfstæðisbaráttu á
tvennum vígstöðvum
Svo sem kunnugt er búa fyrirtækin i landinu við
mjög mikla erfiðleika um þessar mundir. Leggst
þar margt á eitt: óðaverðbólga, sivaxandi launa- og
rekstrarkostnaður og stórhækkandi fjármagns-
kostnaður. Meðal þeirra fyrirtækja, sem einna
verst virðast hafa farið á undan förnum mánuðum
og árum eru dagblöðin og getur orðið verulega ör-
vænt um frjálsa skoðanamyndun ef svo heldur fram
sem horfir.
í fyrra dag, á fimmtudag, lýsir leiðarahöfundur
Þjóðviljans umhyggju sinni fyrir velferð Timans og
reyndar Framsóknarflokksins lika, og er skylt að
þakka velvildina. En þar sem svo hagar að um
samstarfsflokk er að ræða er ekki nema eðlilegt að
likt sé liku gddið.
Þjóðviljinn dylgjar eitthvað i leiðara sinum þenn-
an votviðrisdag um tengsl Timans og Framsóknar-
flokksins við samvinnuhreyfinguna og fyrirtæki
samvinnumanna. Tengsl þessara aðila eru hug-
sjónalegs eðlis og ekki önnur. Þar er um að ræða
samstöðu og samhygð og kemur ekki á óvart að
leiðarahöfundur Þjóðviljans á erfitt með að skilja
slikt úr þeim hagsmunahring sem byrgir útsýnið af
ritstjórnarskrifstofum Þjóðviljans.
Alþýðubandalagið er nefnilega nokkurs konar
fyrirtækjahringur og er það laglegur skrúðgarður i
fjármálakerfinu. Þar eru fasteignafyrirtæki, og þar
eru verslunarfyrirtæki, og þar eru útgáfufyrirtæki
og þar eru samskot. Það er nú meiri háleita hug-
sjónastarfsemin, og vöknar leiðarahöfundi Þjóð-
viljans beinlinis um augu og hönd hans skelfur á
pennanum af peningalegum eldmóði þegar hann fer
að hjala um að Framsóknarmenn skilji ekki félags-
legt hugsjónastarf.
Þjóðviljinn hefur meira að segja i þessum leiðara
sinum áhyggjur af velferð og gengi Framsóknar-
flokksins. Hann hefur áhyggjur af stöðu Fram-
sóknarflokksins i stjórnmálalifi þjóðarinnar. Þess-
ar áhyggjur hafa að sönnu allir andstæðingar
Framsóknarflokksins og er gott við það að búa.
Þjóðlegur og frjálslyndur félagshyggjuflokkur er
eitur i þeirra beinum.
En stefna og staða Alþýðubandalagsins er reynd-
ar öngþveiti og uppnám. Ragnar Arnalds virðist
hneigjast að einhvers konar „evrópu-
kommúnisma”, en þó er flokkurinn austrænni en
t.d. italski kommúnistaflokkurinn. Lúðvik Jóseps-
son segir hins vegar i blaðaviðtali nýlega að
flokkurinn sé ,,i mesta lagi bara róttækur sósial-
demókrataflokkur” — hvað svo sem það á nú að
þýða hjá honum.
Stefna Alþýðubandalagsins vekur hins vegar
vægast sagt harla stuggvænleg hugrenningatengsl i
kollinum á forseta borgarstjórnarinnar i Reykjavik
og má vera að þær hugrenningar segi sina sögu. 1
blaðaviðtali á dögunum lýsir Sigurjón Pétursson af-
stöðu sinni með þessum merkilegu orðum: „Að þvi
leytinu er ég byltingarsinni. Hins vegar er ég ekki
reiðubúinn að vaða út með eldhúshnífinn og fara að
stinga menn”.
Þessi ummæli má ef til vill skoða með góðum
vilja, sem tilraun til að hughreysta borgarbúa og
aðra landsmenn,að einhverju gefnu tilefni i stefnu-
skrá Alþýðubandalagsins. En leiðarahöfundur
Þjóðviljans vildi nú ef til vill.svona i góðum sam-
starfsanda, vera svo vænn að útskýra nánar hlut-
verk eldhúshnifanna i hugsjónum, stefnuskrá og
jafnvel fyrirtækjarekstri Alþýðubandalagsins. Slik
útskýring myndi varla kalla „nótt hinna löngu
hnifa” yfir hann, eða hvað?
JS
— og mun hljóta stuðning Vesturveldanna
í vikunni uröu þau úrslit kosn-
inga i Ródesiu ljós aö Abel
Muzorewa biskup haföi unniö
mikinn pólitiskan sigur og
kemur til með aö veröa fyrsti
blökkumaðurinn á forsætisráö-
herrastóli i Ródesiu. Mun þetta
verða innan mánaðar og
Ródesia mun raunar þaöan i frá
heita Zimbabwe-Ródesia sem er
nokkuð dæmigert fyrir mála-
miðlunarsamkomulag þaö sem
hvltir menn og blakkir hafa gert
með séoþar sem hér er um að
ræöa bæði nafn hvitra og
blökkumanna á landinu.
Eftir að úrslit kosninganna i
Ródesiu uröu ljós skoraöi
Muzorewa á Bretlandsstjórn aö
viöurkenna hina nýju stjórn
sina I landinu og aflétta viö-
skiptaþvingunum og gefa
þannig öörum rikjum veraldar
gott fordæmi. Fer raunar varla
á milli mála aö komist thalds-
flokkurinn i stjórn á Bretlandi
mun hann bregöast vel viö
áskorun Muzorewa. Hvaö
Verkamannastjórn á Bretlandi
mundi gera eöa hvaö önnur riki
veraldar gera,liggur aftur á
móti ekki eins ljóst fyrir. Þróun
mála I Ródesiu og sú staöa sem
þar er nú komin upp setur
óneitanlega vestrænar rikis-
stjórnir aö minnsta kosti i tölu-
veröan vanda.
Þaö sem stingur i augun er
einkum stjórnarskrárbundin
völd hvitra manna i landinu en
þau eru hluti af þvl málamiöl-
unarsamkomulagi sem leitt
hefur til meirihlutastjórnar
blökkumanna. Samkvæmt þess-
um ákvæöum hafa hvitir menn
tryggöa hlutfallslega fleiri þing-
menn og ráðherra en blökku-
meni^en eru þó alltaf i minni-
hluta, og þaö, sem kannski er
enn verra, að lögregla og her
landsins nýtur fyrst um sinn aö
minnsta kosti forsjár hvitu
mannanna.
Einmitt þessar staöreyndir
réttlæta áframhaldandi striö
þjóöfrelsisskæruliöanna/ en til-
raunir Vesturveldanna til aö fá
þá inn I málamiölunarsamning-
ana á siðasta ári báru engan
árangur og óneitanlega voru
þaö einkum hvitir menn i
Ródesiu sem komu i veg fyrir
árangur á þeim vettvangi. Af
Muzorewa.
þeim sökum telja Vesturveldin
sig nokkuö bundin málstaö þjóö-
frelsisskæruliöa þó samúö
þeirra sé raunar ekki minni meö
blökkumannaleiötogunum i
Ródesiu sem kusu aö afsala
blökkumönnum nokkrum rétti
til þess að reyna aö ná friösam-
legri lausn, sem þeim hefur nú
tekist, ef ekki væri áframhald-
andi stríö þjóöfrelsissamtak-
anna. Og enn má minna á þaö
sem Vesturveldunum hlýtur aö
vera ljóst, að þjóðfrelsisskæru-
liðarnir krefjast ekki aöeins
fullra réttinda blökkumanna og
jafnræöis á viö hvíta, og þaö
strax, barátta þeirra og stefnu-
mál eru jafnframt af sósi-
ölskum toga.
Muzorewa hefur nú skoraö á
skæruliöa þjóöfrelsissamtak-
anna aö leggja niöur vopn og
koma heim til aö hefja friösam-
legri baráttu og uppbyggingu
landsins. 1 upphafi áratugarins
kom Muzorewa sjálfur fram á
sviö stjórnmálanna, og enda
þótt hann hafi á stundum veriö
talinn af stjórnvöldum I Ródeslu
til uppreisnarmanna, getur
hann þó státaö af þvi aö hafa
alltaf lagt áherslu á aö „kjósa
hvitu mennina út i staö þess aö
skjóta þá út”. Er þaö raunar
athyglisvert, og i augum Muzo-
rewa hlýtur þaö að vera kald-
hæönislegt, aö hann geröist
fyrst leiötogi blökkumanna áriö
1970 er Bretar höfðu i huga aö
viðurkenna sjálfstæöi Ródesiu
undir yfirstjórn hvitra meö þvi
skilyröi aö „samráö” yröi haft
við blökkumenn I málum er þá
snertu. Fjöldahreyfing blökku-
manna sem Muzorewa stýröi
fékk þvi áorkaö aö Bretar skiptu
um skoðun og viöurkenndu
aldrei sjálfstæði landsins eöa
stjdrn Ian Smith. Nú er þó búiö
að halda kosningarnar sem
Muzorewa baröist fyrir 1970 og
þá er spurningin hvort honum
tekst enn aö fá Breta til aö
skipta um skoöun.
Kosningaúrslitin i Ródesiu
voru mikill sigur fyrir
Muzorewa sem fékk hreinan
meirihluta á þingi. Fullvist má
og telja aö hann mun reynast
traustur og duglegur fulltrúi
þjóöar sinnar og eins vist aö
hann mun strax einbeita sér aö
baráttu á tvennum vigstöövum.
Hann mun reyna aö laöa skæru-
liöana til fylgis viö sig og hann
mun gera allt sem I hans valdi
stendur, og þaö veröur hreint
ekki litiö, til þess að draga úr
óeölilegum völdum hvltra i
landinu.
Liklegt má heita aö hinn
vestræni heimur fari sér hægt,
en styöji Muzorewa þó i raun. Sá
mikli fjöldi atkvæöa/sem hann
og flokkur hans fékk I kosning-
unum,réttlætir þann stuöning og
verulega, og einnig þaö að enda
þótt þjóöfrelsisskæruliðar
reyndu það sem þeir gátu til aö
koma I veg fyrir aö fólk mætti til.
kjörstaöa, skiluöu þó 65%
blökkumanna sér á kjörstaði.
Þjóöfrelsisskæruliöarnir
veröa þó enn um hrið töluvert
vandamál og sennilega meira
vandamál heldur en viðureignin
viö hvita minnihlutann. Siöan
málamiölunarsamkomulag
stjórnar Ian Smith og blökku-
mannaleiötoganna var gert
hafa flestir verstu sérhags-
munaseggirnir meöal hvitra
flutt úr landi, en þeir sem eftir
hafa oröiö/munu hafa veöjað á
góða samvinnu við blökkumenn.
Fari þvi allt að óskum munu
þeir ekki beita forréttindum
sinum á verri veginn og senni-
lega gefa þau eftir meö tlö og
tima.
KEJ
Nkomo og Mugabe, leiðtogar þjóöfrelsisskæruliöa.