Ísafold - 22.11.1875, Blaðsíða 3

173
174
t/
vegu inn að myndinni, sem stendur á miðjum vellinum og snýr
í suður.
Á framhlið fótstallsins undir líkneskjunni er þetta letrað,
með gylltum stöfum:
BERTEL THORVALDSEN
FÆDDUE 19. DAG TÍÓVEMBERM. 1770
DÁINN 24. DAG MAKZM. 1844
MESTUB. LISTASMIÐUR NORÐURLANDA
AÐ FAÐERNI
KOMINN AF GÖMLUM ÍSLENZKUM ÆTTUM.
En á apturhliðina, sem norður veit:
pESSA MYND, SEM ER STEYPT
EPTIR FRUMSMÍÐI THORVALDSENS SJÁLFS
GAF KAUPMANNAHÖFN
FÆÐINGARSTAÐUR THORVALDSENS OG ERFINGI
ÍSLANDI
Á pÚSUNDÁRA-HÁTÍÐ pESS 1874.
Fótstallurinn var allur þakinn blómsveigum. {>ar á með-
al var einn frá leiði Thorvaldsens í Kanpmannahöfn, sendur
landshöfðingjanum. Auk þess var eigi einungis ræðustóllinn
prýddur með lyngfljettum, heldur var girt með þeim allt í kring-
um völlinn, enda höfðu fjöldi af heldri konum bæjarins setið
við marga daga að búa þetta til, og lestaferð farin upp í sveit
eptir lynginu. Þegar dimmt var orðið um kvöldið var Austur-
völlur prýddur ljósum, alla vega litum, allt umhverfis.
Síðari hluta dagsins sátu höfðingjarnir að veizlu á sjúkra-
húsinu, en alþýða í Glasgow. Síðan var haldinn dansleikur á
báðum stöðum. Glasgow var fagurlega uppljómuð, líkt og Aust-
urvöllur, og nafn Thorvaldsens (Ijós-stöfum uppi yfir dyrunum.
— Fjárkláða hefur að sögn orðið vart í haust allvíða
um suðurhluta kláðasvæðisins: Kjósar og Gullbringusýslu, og
Árnessýslu austur að Hvitá, þótt lítill fyndist hann f rjettunum.
Hafa einkum verið brögð að því f Grímsnesi og Kjós. En
ekki er kláðafje sett á vetur, heldur eru allir samtaka um að
taka undir eins af því höfuðið, endahefur hvergi fundizt margt
með kláða á sama bæ. Hinar fyrirskipuðu veturnólta-baðanir
eru nú um garð gengnar, nema í Borgarfirðinum, og kvað
eigi eiga að hafa neinar baðanir þar, enda mun og lítið um
lyf til þess. Suðurnesjamenn eru nú sem óðast að skera, og
munu langt komnir. í öðrum sveitum, þar sem eigi voru nægi-
leg hús handa sauðfjenaði, t. d. Selvogi, hafa menn verið að
myndast við að klöngra sjer npp fjárhúskofnm f baust, heldur
sín á höfðingjasetur sitt Nysö á Sjálandi, og ljet gjöra honum
þar smiðju ágæta. f>ar hafði hann betra næði og undi sjer
þar mjög vel, enda var hann sem ( beztu foreldrahúsum. |>ar
bjó hann meðal annars til brjóstmynd af Holberg, hinu ágæta
gamanleikaskáldi Dana, og þykir hún hafa tekist dæmalaust vel,
og sömuleiðis brjóstmynd af skáldinu Oehlenschláger. Sama
sumar (1839) bjó hann líka til myndina af sjálfum sjer,
þessa sem nú er hjer komin. Var hann mjög tregur til þess,
hann kunni eigi við að vera mynda sjálfan sig; ljet þó loks
til leiðast fyrir þrábeiðni vina sinna. Á mynd þessari er Thor-
valdsen dálítið meira en í fullri stærð. Hann er í vinnuskirtu
sinni (utanhafnarskirtu eða kirtli), heldur á meitli í vinstri hendi,
og styður henni á höfuðið á lítilli kvennlikneskju, er á að tákna
gyðju vonarinnar. Hún heldur á aldinblómi í hendinni. Þá
mynd hefir Thorvaldsen og sjálfur gjört, og sniðið hana eptir
forngrískri hofmynd, er fundizt hafði i molum, en hann hafði
sett saman molana. Hægri handleggur Thorvaldsens lafir
niður, og í þeirri hendinni heldur hann á hamri sinum. Hann
stendur keikrjettur, ber ofan á bringu, og horfir beint fram und-
an sjer. Hárið er mikið; svipurinn hreinn og tigulegur; vöxt-
urinn karlmannlegur.
Enn fremur bjó hann til þetta sama sumar handa Mariu-
kirkju i Kaupmannahöfn lágmynd, ersýnir innreið Krists i Jerú-
salem, og aðra, er sýnir göngu frelsarans til Golgatha.
Sumarið eptir (1840) dvaldi hann og á Nysö, og bjó þá
meðal annars til altaristöfiu, lágmynd af «Kristi og lærisvein-
unum i Emaus». Þykir bún mikið meistaraverk.
Á vetrum sat hann lengstum í Kaupmannahöfn, og var
þá meðal annars að hugsa fyrir geymsluhúsinu handa smíðis-
gripum sínum. Hann hafði þá fyrir nokkrum árum arfleitt
Kaupmannahöfn að flestöllum smíðisgripum sínum eptir sig
látinn, og auk þess gefið talsvert fje til að koma upp
en að þurfa að skera. í Ölvesi og víðar hefur verið fækkað
geldfje að nokkrum mun, að ráði Jóns ritara, sem gjörði yfir-
reið um umdæmi sitt f öndverðum þessum mánuði. Fyrir öt-
ula forgöngu Jóns hreppstjóra Árnasonar í þorlákshöfn hafa
Ölvesingar bundizt i fjelag um að hafa lokið öllum lækniögum
hjá sjer fyrir jól, ef meðul koma með sfðasta póstskipi, en
gangast undir bótalausan niðurskurð á hverju því heimili, er
kláði komi upp á eptir 24. des. Þessa samþykkt hafa Selvogs-
menn einnig fallizt á, en aðrar sveitir í umdæmi Jóns ritara
(sunnan Botnsvoga) vilja hafa lækningafrestinn lengri, til miðs
vetrar.
Vegna meðalaleysisins hafa menn viða orðið að bjargast við
tóbaksseyði ( þessa einu böðun, sem nú er um garð gengin.
Nú má hamingjan vita, hvort nokkur baðlyf að ráði koma með
síðasta póstskipi, þótt stjórnin hafi verið beðin að skerast f
leikinn, því að rúmið ( póstskipinu er allt leigt af kaupmönn-
unum löngu fyrir fram.
Út af meðalaskortinum hefir lyfsalinn ritað oss á þessa
leið:
Herra ritstjóri. i tilefni af grein y8ar „FjáxkláÖinn“ í vðar
velvísa blaði „ísafold“ 20. p. m., a5 jeg hefði átt að vanrækja að panta
baðlyf, skal jeg leyfa mjer að skýra yður frá, að þetta er ranghermt,
með f>ví að jeg hef pantað með „Díana“ í premur síðustu ferðumhenn-
ar pað sem jeg hef getað fengið með skipinu; en petta ermiklum örð-
ugleikum bundið, par sem lyfin verða að vera á piljum uppi, og skip-
stjórnarmaður hvorki vill nje getur látið mig fá allt rúmið. Auk pess
pantaði jeg lyf með seglskipi, en gat eigi heldur fengið þau með því,
sökum þess, að þau skyldu vera á þiljum uppi. Jeg fæ þannig eigiyeð
að jeg hafi vanrækt skyldu mína í þessu efni; auk þess var alls eigi fyrir
mig lagt, hversu mikil baðlyf jeg skyldi hafa, sem heldur ekki var hægt
að gjöra, með því að enginn vissi, að hvaða niðurstöðu alþingið mundi
komast.
pessar fáu línur verð Jeg að biðja yður að setja í næsta blað
ísafoldar.
Reykjavík, 24. okt. 1875.
Bandrup.
Það er óskiljanlegt, að herra lyfsalinn hafi fengið skipun
þá um að hafa nægileg baðmeðul, sem ráðerrabrjefið 24. apríl
þ. á. hefir að geyma, svo seiht, að hann gæti eigi farið að
panta fyr en með 3 síðustu póstskipsferðum. f annan stað
sæmilegu húsi til að raða þeira í til geymslu og til sýnis al-
menningi. Leið eigi á löngu áður hús þetta yrði fullgjört.
Er það kallað Thorvaldsens Museum, og er það með öllum
gripunum einhver hin bezta og dýrmæfasta eign, sem Danir
eiga, og ef til vill hið eina, sem aðrar þjóðir öfunda þá af.
Sumarið 1841 fór Torvaldsen enn eina ferð suður í l\óm,
með þeim Stampe barón og konu hans. í stórbæjum, sem
hann kom við á leiðinni, var honum fagnað eins og konungi.
Uann dvaldi í þetta sinn fullt ár I Róm, og starfaði aí'
fullu kappi að smiðum sínum. Lagaði hann þá ýmislegt af
því sem hann hafði áður smíðað og honum líkaði miður lijá
sjer;hann var seintánægður með sjálfan sig. Meðal annars breytti
hann þá hinni ágætu mynd sinni af þokkagyðjunum grísku,
sem balda höndum saman og styðjast hvor við aðra eins og systur.
llann lætur eina þeirraveraað þukla um oddinná dálítilli ör,fráásl-
arguðinum, sem situr skammt frá, ofur spakur, og leikur á hljóð-
færi fyrir þær. Hann var tvo mánuði með þessa mynd, og
hjeldu þokkagyðjurnar opt vöku fyrir honum á nóttunni; svo
mikinn hug lagði hann á að vanda þær; enda líkaði honum
þær þegar búið var, en það var sjaldgæft að honum likaði við
sjálfan sig. þá bjó hann og til ýmsar myndir úr biflíunni, og
lókst það snilldarlega.
Haustið eptir (1842) hjelt hann aptur heimleiðis. Danir
sendu þá stórt herskip suður í Miðjarðarsjó til að sækja það
sem eplir var af gripum Thorvaldsens, og ætlaði hann að fara
með því heim, til þess að komast hjá allri viðhöfninni og fagn-
aðarlátunum, þar sem hann færi um, ef hann færi landveg. En
sakir misskilnings tókst svo til, að hann náði eigi í skipið.
Kom þá illt í karlinn, og hugsaði sjer að reyna sig við frei-
gátuna, þótt hann yrði að fara landveg. Hann stóð hvergi við
og hjelt áfram dag og nótt, þótt gamall væri og farinn, og
komst til Kaupmannahafnar löngu á undan herskipinu.