Ísafold - 01.09.1876, Blaðsíða 1

3 6 a f o I ft.
III 31. Föstudaginn 1. septembermánaðar. 1856.
Útlendar frjettir
frá byrjun júHmán. til 15. ágúst.
Ófriðurinn yí8 Tyrki: Byrjun 6-
friSarins; Serbar sækja fram; Serbar bíða
ósigur og hörfa undan; grimmd Tyrkja í
Bulgaríu; af Svartfellingum. Veiki soldáns.
Frá Frökkum: Casimir Perier látinn;
Dufaure kosinn ráðherra. D a n m ö r k: Ferð
konungs. Málfræðingafundur. Mannalát.
5*egar jeg skrifaði seinast, höfðu Ser-
bar og Svartfellingar sagt Tyrkjasoldán
upp trú og hollustu og hafið styrjöid
gegn honum. Bæði fylkin höfðu búizt
sem bezt þau kunnu, en vanefnin voru
mikíl. Serbía er aðalfylkið, sem kem-
ur við ófriðinn, enda er það miklu
mannfleira og stærra en Svörtufjöll.
Fastur her Serba var eigi nema 5 þús-
undir fyrir ófriðinn; almenn varnar-
skylda hafði reyndar verið lögleidd þar,
en það var svo skammt síðan, að æf-
ing varnarskyldra manna í hernaðar-
störfum var annaðhvort engin, eða þá
mjög lítil og með öllu ónóg, þegar ó-
friðurinn byrjaði; og þá var svo mik-
ill fjöldi þeirra kvaddur til vopna, að
her Serba varð um 100 þúsundir. En
tilflnnanlegastur varð Serbum foringja-
skorturinn; voru þeir mjög fáir og alla
hina lægri liðsforingja skorti með öllu
foringjamenntun. Reyndar komu all-
margir liðsforingjar og jafnvel hers-
höfðingjar rússneskir til liðs við bræð-
ur sina Suður-Slafa; buðu þeir af
frjálsum vilja þjónustu sina og var henni
náttúrlega tekið með þökkum. En þetta
kom þvf til leiðar, að allmargir liðsfor-
ingjar frá Austurriki, Ungverjalandi og
!§túdentínn frá!§alamanca.
Eptir Washington Inving.
(Framh.) Og sannlega segi jeg yð-
ur: það er ekki með öðru móti en
að krossfesta holdið og hreinsa sálina
að efnafræðingurinn verður fær um að
komast inn i hin helgu hfbýli sann-
leikans. «Yertu iðinn, bænrækinn og
námfús, það er aðalboðorð íþróttar-
vonar».
«|>vf fer svo fjarri, að illir andar
og árar sjeu vinir og fulltingjendur
efnafræðingsins, að þeir eru einmitt
þeif'jóvinir, er hann á sí og æ í bar-
áttu við. þeir eru sífellt að keppast
við að loka götunni að sannindum
þeim, er mundu gjöra hann færan um
að rísa úr niðurlægingu þeirri, er hann
heflr lent í, og komast í veg þann, er
honum var upphaflega ætlað. því að
til hvers mundu þessir löngu Hfdagar
og hin óþrjótandi auðæfl annars en
þess að veita þeim, sem þeirra nyti,
kost á að komast yfir hverja fræði-
greinina eptir aðra, og halda áfram
frá einni iþróttinni til annarar, af fullu
kappi, ótafinn af veikindura og tálm-
Englandi gengu i lið Tyrkja, og varð
það Serbum til hins mesta ógagns.
Serbar fjórskiptu liði sfno i fyrstu.
Stærsta hlut liðsins stýrði Tsjernajefi1
hershöfðingi; hann er rússneskur og
frægur af forustu sinni fyrir Rússura í
hernaði í Austurálfu. |>ó hafði hann
fyrir löngu fengið lausn frá herþjón-
ustu, en eigi var það fyrir aldurssakir,
því að hann er enn eigi eldri en fimm-
tugur. Hafði hann um tíma stýrt að-
alblaði Slafa »Ruski Mir» (hinn rúss-
neski heimur), og þótt farazt hið drengi-
legasta orð nm rjettindi Suður-Slafa og
kúgun þá, er þeir yrðu að þola af
Tyrkjum. Hinum öðrum hlutum Serba-
hers stýrðu þeir Zach, Lesjanin og
Alimpits hershöfðingjar. í orði kveðnu
hafði Milan jarl forustu liðs sfns, en
TsjernajeíT var þó aðalhershöfðinn, og
Öll ráðin hafði hann lagt um það,
hvernig baga skyldi hernaðinum. Það
var ráð Serba að sigra lið Tyrkja, er
var á landamærum Serbíu, áður en þeir
hefðu ráðrúm til að draga meira liðsafla
að sjer; ráðast siðan inn í uppreistar-
löndin Bosnfu, Herzegovvinu og Bul-
garlu, efla uppreistirnar þar sem mest,
sameinast Svartfellingum, og reyna svo
með öllum afla þessum að vinna Tyrki.
Liðdeild Tsjernajeffs var syðst] stökkti
hann nú Tyrkjum brott af landamær-
unum og ijeðst inn ( Bulgaríu og tók
sjer fastar stöðvar við Babína glava ;
Tyrkir höfðu áður verið búnir að bæla
niður uppreistina ( Bulgariu; en nú
hófst hún á ný með töluverðu afli, við
komu Tsjernajeffs. Að austanverðu
unarlaust af dauðanum? Þess vegna
hafa vitringar og heimspekingar lokað
sig inn í kofum og klefum, falið sig i
hellum og jarðhúsum, gjört sig frá-
hverfa glaðværðum Hfsins og glaumi
heimsins, og þolað fyrirlitningu, ör-
birgð og ofsóknir. |>ess vegna var
Raimundus Lullus grýttur til bana í
Máritaníu. f>ess vegna varð Pjetur
frá Albano að sæta ofsóknum i Padúa,
og er dauðinn forðaði honum úr klóm
níðinganna, var líkneski hans smánað
og lagt á bál. í’ess vegna hafa ágæt-
ismenn af öllum þjóðum þolað pÍBlar-
vættisdauða ótrauðir. þess vegna hafa
þeir unnið af öllum mætti fram í and-
látið, hafi þeir haft frið til þess, og
barizt þangað til hjartað hætti að slá,
vonandi í síðustu lög, að þeir kynnu
að fá höndlað hnossið, er þeir höfðu
barizt fyrir alla æfi, og geta hrifið sig
úr opuu gini dauðans.
«f>vf að, þegar efnafræðingurinn
loks fær uppskorið ávöxt erfiðismuna
sinna, þegar hinn helgi leyndardómur
birtist sjónum hans, þá verða dýrðleg
umskipti á högum hans. Hann rís
upp úr einveru-afkyma sínum, eins og
81
var Lesjanin í víggirtum bæ, Saitsjar
við Timok, og átti hann að ráðast það-
an yfir lauöamærin, eða að minnsta
kosti verja Tyrkjum að komast yfir
Timokfljót. Að norðvestan rjeðst Alim-
pics inn í Bosníu. Zach var einnig að
að vestanverðu nokkru sunnar. þann-
ig leið nú fram undir 20. júlímán. að
Serbar hjeldu þessum stöðvum slnum;
hið eina er bar til tiðinda, voru smá-
bardagar með útvörðum, en á meðan
þessi tími leið, drógu Tyrkir lið að sjer
og bjuggust hið bezta, enda vaT þá
fjeð komið frá F.nglendingum og E-
giptajarli, málinn goldinn liðsmönnum
og nýr hugur og dugur kominn í
Tyrki. Menn hafa láð Tsjernajeff, að
hann Ijet Serba svo lengi fyrirberast
nær því aðgjörðalausa; en iíklegt er að
Tsjernajeffhafi sjeð þegar i fyrstu smá-
bardögunum, að það var með öilu ó-
fært, að bætta liði Serba, óvönu hern-
aði, og foringjafáu og það í mörgum
flokkum, langt frá landamærum Serba,
og það er ekki óllklegt að hann hafi
þá þegar breytt svo ráði sínu, að ætla
Serbum fremur vörn en sókn. Þegar
Tyrkir höfðu dregið lið að sjer, tóku
þeir að sækja fram móti Babínaglava;
þá Htur svo út sem Tsjernajeff hafi
skipt liði sínu, sent Horvatovits hers-
höfðingja með nokkurn hlut liðslns
norður ( Timok-dalinn, en sjálfur hald-
ið með meginhluta hersins vestur og
niður i Moravadalinn; hefir hann þá
látið útverði sína nema staðar í Alek-
sinats; komu Tyrkir þangað og stökktu
þeim á brott. Tsjernajeff hefir eigi
sólin, þegar hún brunar fram úr hin-
um dimmu hlbýlum næturinnar og
varpar geislum sinum um gjörvalla
jörðina. Njótandi æsku alla daga og ó-
botnandi auðlegðar kemst hann himnum
ofar í riki spekinnar. Hann rekur
tálmunarlaust þráð vizkunnar, er áður
hefir slitnað við fráfall hvers heim-
spekings. Og með því að framför (
sannri speki er framför i manndyggð,
verður hann velgjörðamaður alls mann-
kynsins. Hann miðlar örlátri hendi,
en þó með gætni og greind, hinum
óþrjótandi auðæfum, er bann á ráð á;
hann kveður upp útlegðardóm yfir ör-
birgðinni, sem er undirrót svo mikillar
mæðu og mannvonzku; hann verður
frömuður hvers konar þarfiegra Iþrótta
og nytsamlegra uppgötvana, og eilandi
alls þess, er auka má á saklausan
fögnuð og yndi. Líf hans verður
samtengingarliður milli fjarlægra kyn-
slóða. Minning hans verður mergur-
inn í sögunni; ókomnar kynslóðir
munu tala tungu hans. Allar þjóðir
heimsins munu kalla liann kenuara
sinn, og konungarnir setjast við fætur
honura og nema speki».