Ísafold - 23.02.1877, Blaðsíða 2

10
að sjer; sú stjett er ofur-fáliðuð á þing-
inu. m + e.
Bókðfregn.
F ö r pílagrímains frá þessurn
heimi til hins' ókomna, eptir John
Bunyan. hlenz/c þýðing, gefin út af
Kristilegra-smáritafjelaginu, 56 l’a-
ternoster Row, Lundúnum 1876, og
Smásögur, íslenzkað hefir P. Pjet-
ursson, til ágóða fyrir presta-ekkna-
sjóðinn. Reykjavík 1876.
(Niðurl.). Sje þessi bók, svo sem
almennt er sagt, þýdd af Pjetri bisk-
up, þá virðist honum — þótt orðfærið
sje lakara en í flestum öðrum bókum
hans — til muna vera farið fram með
eitt síðan árið 1860, og er það, að hann
virðist vera orðinn harð-frómari við
bókagjörð en þá. þ>á gaf Egill Jóns-
son bókbindari í Keykjavík út eptir
hann bænakver, sem hann segist hafa
samið, en sem hann víst ekki á stór-
um meira í sjálfur en sögukverinu því
í sumar; hann hefir safnað bœnunum
og íslenzkað þær, og ætla eg að hann
hafi ekki þurft mjög mikið fyrir að hafa
sumu í safninu, því sennilegt er, að
mjög margar bænirnar sjeu beinlínis
teknar úr bænakveri, sem dr. J. H.
Faulli hafði safnað og gefið út; en þýð-
ing dr. P. Pjeturssonar er ekki vandaðri
en svo, að maður er á stöku stöðum
nauðbeygður til að fara í danskt frum-
rit til að ráða fram úr íslenzku þýð-
ingunni; svo sem í föstudags-morgun-
bæninni; þar stendur svo í bænakveri
P. P.: «Æ, vjer getum ekki annað en
flúið til þinnar náðar; sjálíir megnum
vjer ekkert án hennar, og vorum eigin
verðleikum megum vjer eklri treysta,
því þeir eru engir; en vjer reiðum oss
á friðþæging fyrir vorar syndir, og eigi
einungis fyrir vorár, heldur allrar ver-
aldarinnar, og hann er meðalgöngu-
maður vor hjá þjer». Menn sjá, að
hjer vantar eitthvað í, sem hægt er til
að geta; en frumritið sýnir glögglega
hvað. Að eigna sjer annara rit, líkt
og herra dr. theol. P. Pjetursson hefir
gjört í þessu litla kveri, mundi ekki
með siðuðum þjóðum' hafa orðið nein-
um rithöfundi til sóma. Bænakverið
hefði orðið alþýðu að fullt eins mikl-
um notum, þótt lierra P. P. hefði
1) Ein hin menntaðasta þjó5 í fornöld,
Rómverjar, kölluðu það, að gefa út undir sínu
nafni annara manna rit, sama nafni og það
að ræna frjálsum mönnum og seija mansali,
en þetta var líflátssök. Ein hin siðaðasta
þjóð nú á öldum er vafalaust að mörgu leyti
Englendingar. þeir kalla þetta, að eigna
sjer annara manna rit, piracy, en það
þýðir víkingsskap; en vjer megum ekki ætla,
að víkingar í þeirra augura sje jafn-göfug-
legir og í augum sumra vor íslendinga; þeir
hal’a verið og eru enn farmenn; eru því að
þeirra viti engir ránsmenn verri en slíkir.
eignað sjálfum sjer það eitt í því, sem
híftiri kann að hafh át^fc sjálfur, og það
va¥ skyldá* vdndaðs riianns að' gjöra1 * * 4
slíkt, og’ hanri hafðl frá fyrri öldum
bdfeíennfrf ¥örra d'æmin fyriri sjer.
I'ifririig er við «forftið’ra-bæriábökina»
tilgreindur höfundur að hverju einu.
Hvað dr. theol. P. Pjeturssyni hefir
gengið til þessa, skiptir migengu; jeg
segi það eitt sem er, að liann hefir
gjört það. I>ótt svo kunni að vera, að
hann hafi gjört það af hjegómadýrð,
sem þó varla er ætlanda honum, gæti
jeg ímyndað mjer, ef hann í því
efni fyndi hjá sjer einhvern veikleika,
að hann huggaði sig við það, or hinn
sanni höfundur Hugvekjanna til kvöld-
lestra frá Veturnóttum til Langaföstu
hefir kennt (á 255. bls.), að veslings-
hjegómadýrðin sje þó ekki nema ein af
þessum daglegu yfirsjónum, sem ekki
er brot á þeim boðorðum, sem ber-
um orðum og beinlínis eru tekin fram
í guðsorði; en þessar daglegu yfirsj ónir
(sem þá ekki eru berum orðum og bein-
línis bannaðar), eru reyndar: heipt og
reiði, lastmælgi, eigingirni, hjegóma-
dýrð, sællííi, tvöfeldni o. s. frv. Engin
þeirra má heita stórsynd, fyr en mað-
ur er krufinn til hjartans. Mjer skilst
eigi betur en að doclorinn haíi hjer
snúið við setningunni: «af ávöxtunum
þekkja menn trjeð*>, og vilji nú láta
þekkjast af trjenu, og vildi jeg sjálfs
hans vegna, að hann gæti sannað, að
hann hefði aldrei ætlað sjer að segja
þetta, heldur hafi hann í einhverri
leiðslu lagt það út úr einhverju illa
ræmdu riti ófrægs Jesúíta; svo ískyggi-
leg er þessi kenning. Mjer er nær að
segja, að hún sje ekki stórum betri en
hin fræga rjettarkenning Lestrarbókar-
höfundarins, að það sje rjetfcur hvers
eins að gjöra og láta ógjört það
sem hann vill. Engin furða væri reynd-
ar, þótt meistara og lærisveini svipaði
saman í einhverju. Arcades ambo. En
þess vil jeg óska vorum fáskrúðugu
bókmenntum til handa, að þeir, sem
rita, láti hvorki hjegómadýrð nje neina
aðra freistni leiða sig til þess að gefa
út sem sitt það er aðrir eiga, því slíkt
mun verða þeim, ef uppvíst verður, til
meiri vansa en hagnaðinum nemur.
En góðra þakka er hver sá verður, er
þýðir góð rifc annara þjóða til þess að
gjöra þau kunn alþýðu vorri; og þótt
j dr. P. Pjetursson ætti ekki stakt orð
í neinu því, er gefið er út undir hans
nafni, þá ætti hann stóra þökk skilið
fyrir að hafa þýtt það margt hvað; en
með því að eigna sjer það, er hann ekki
átti, heflr hann þegar sín laun út tekið.
Stykbjörn á jSíESI.
Ur úlitsskjali skólamáls-
nefiKÍarinnar.
(Niðurl.). í «uppástungunni um
j þjóðskóla á norðurlandi» er aðalefnið,
að stofnun þessi skuli vera «nokkurs
konar æðri þjóðskóli»; eintómur gagn-
fcæðik-(¥eal)skó]i sje «of lítið», af því
tíjer Váiití fullkomnari skóla í sömu
Stefnú) og «of mikið, þegar tekinn er
ril greinu kostnaðurinn við undirbún-
ingskennslu, sem halda verður áfram í
öðrum löndum, ef hún á að verða að
nokkrum notum». Skólinn á og að
vera «verklegur», «búfræðis-skóli», for-
stöðumaðurinn jafnaðarlega búfræðing-
ur og búa á jörðinni (Möðruvöllum),
og nota lærisveinana við alla þarflega
vinnu að sumrinu, gegn hæfilegu kaupi;
kennslan á sem sje að fara fram árið
um í kring, og vera að sumrinu verk-
leg jafnframt hinni bóklegu. Samkvæmt
þessu ætti að áliti nefndarinnar bún-
aðarskólasjóðurinn að taka þátt í kostn-
aðinum til skólans síðar meir. Skóla-
verutíminn gjörir nefndin 2 ár (heil),
og skuli lærisveinar að þeim liðnum
taka reglulegt burtfararpróf, «því þótt
lítið kunni að bjóðast þeim, sem skól-
ann sækja, í aðra hönd, þegar þaðan
er horfið, þá er það samt bæði með-
mæling yfir höfuð fyrir hinn unga mann,
að hafa varið vel pundi sínu og tíma,
enda geta ýmsar stöður opnast fyrir
dugandismanninn, þegar fram líða
stundir, sem tilvinnandi er að verð-
skulda; má þar bæði t-il nefna verk-
stjórn við vegabætnr og brúargjörðir,
uppmælingar á túnum og engjum, sljett-
anir og vatnsveitingar, en þó sjer í lagi
forstjórn búnaðarskóla, þegar þeir kom-
ast smámsaman á ogfjölga í landinu».
Námsgreinarnar í skólanum eiga að
vera: «íslenzka, danska, enska, talna-
fræði í sambandi við verklega land- og
hallamælingu (Nivellement), eðlisfræði,
efnafræði, verkvjelafræði, að því leyti
sem þær hafa verklega þýðingu, upp-
dráttur og verkleg búfræði (meðferð á
jörð og skepnum og arðinum af hvoru-
tveggju, heyi og mjólk, og dýralækn-
ingaij». Búfræðin á að vera í fyrir-
rúmi. — Nefndin hefir samið svo látandi
kostnaðaráætlun við búfræðisskóla á
Möðruvöllum:
A Ko'tnaður einu sinni fyrir öll:
1. Endurreisn hússins (með ofnum o.
s. frv.).................. 22000 kr.
2. Til áhalda og bóka . 2000 —
samtals 24000 —
II. Kostnaður á ári hverju:
a, laun embættismanna:
1. Skólastjóri (auk bújarðar og
húsnæðis).................. 2000 kr.
2. Annar kennari (auk húsnæðis) 2000 —
3. I>riðji kennari (auk húsnæðis) 1500 —
samtals 5500 ■—
b, önnur útgjöld:
1. Árlegt viðhald .... 400 kr.
2. Til bóka og áhalda . . . 300 —
3. — ljósa og eldiviðar . . 400 —
4. Tvær ölmusur á 200 kr. . 400 —
Alls 7000 —
Reglugjörð fyrir skólann ætlast