Ísafold - 16.07.1879, Blaðsíða 3

7
lofið. En það segi jeg satt, að hefði jeg búið á sjálfs
mín eign, mundi jeg eigi hafa horft í að taka stórfje
til láns til jarðabóta, sem jeg nú hefi hlíft mjer við.
Árangurinn af jarðabótum leiguliða er opt sá, að við
fráfall hans er leigumálinn á jörðinni hækkaður við son
hans eða niðja, og gott ef þeir komast að. Mjög ó-
vinsælt að vera eins og að elta dugnaðinn með síhækk-
andi leigumála og tolla hann þannig í stað þess að
örfa leiguleiða til jarðabóta og með því móti gjöra
menn færari um að geta goldið landssjóði, honum til
ábata.
(Málinu vísað til 2. umræðu með 18 atkv. ognefnd
sett: Páll Pálsson bóndi, Bened. Sveinsson, Friðrik
Stefánsson, Guðm. Einarsson, Einar Ásmundsson).
2. Frumv. til laga um að selja þjóðjörðina Arnarnes
í Eyjafirði, fyrir 3200 kr., frá Einari í Nesi, sem sýndi
fram á, að eptir eptirgjaldi jarðarinnar nú græddi lands-
sjóður á sölunni 22 kr. á ári. (Málinuvísað til nefnd-
arinnar í málinu næst á undan).
Landamerkjaneftidir og gjörðadómar í landa-
þrætumálum, frumvarp þar að lútandi frá þorl. Guð-
mundssyni o. fi., hjer um bil sama efnis og í hitt eð
fyrra (Alþ.tíð 1877, II, 515—522). Eptir nokkur með-
mæli frá þorl. Guðmnndssyni. Pdli Pdlssyni bónda,
Bened. Sveinssyni, Einari Asmundssyni og Guffm. 01-
afssyni var málinu vísað til 2. umræðu í einu hljóði
og sett í það 5 manna nefnd: þorl. Guðmundsson,
Bened. Sveinsson, Guðm. Olafsson, Stefán Stephensen
og J>orst. Jónsson.
Löggilding yerzlunarstaðar við Jökulsá á Sól-
lieimasandi, frumvarp frá Páli presti Pdlssyni, sem
taldi uppsigling þar vel mögulega og mælti með lög-
gildingunni, vegna hafnleysisins sunnan á landinu.
//. Kr. Friffriksson lagði á móti málinu; kvað aug-
ljóst, að höfnin væri óhafandi, og væri það einungis
áliti þingsins til rýrðar að löggilda verzlun þar, sem
löggildingin síðan yrði aldrei notuð. Ábyrgðarhluti að
löggilda hættulegar hafnir. Ekkiað marka orð þeirra
sem væri að biðja um þessar löggildingar: Blönduósi
hefði verið mjög hælt, en nú sýndi sig, að þar væri
ekkert hæli fyrir skipin og eigi auðið hálfum mánuð-
um saman að komast í land af þeim þar. þorláks-
höfn ný-löggilt, en efast um að sú löggilding verði
nokkurn tíma notuð. (Margir þingmenn: Jú! jú! hún
verður notuð!).
ísleifur Gíslason meðmæltur frumvarpinu; beiðend-
ur hefðu sakir kunnugleikans miklu betra vit á höfn-
inni en H. Kr. Friðr., sem aldrei hefði komiðþar; og
Windfeld-Hansen hefði talið miklu betra skipalægi við
Jökulsá en Dyrhólaey. Ohæfil. meinsemi af þinginu
að vilja eigi leyfa mönnum að reyna uppsiglinguna.
þórarinn Böffvarsson: Hætt við að fækka mundi
verzlunarstöðum á landinu, ef H. Kr. Fr. ætlaðist til
að teknir væri af allir þeir verzlunarstaðir, þar sem
skip gætu tapast. Aldrei komið til þingsins beiðni um
löggilding, sem meiri nauðsyn hefði haft við að styðj-
ast en þessi.
Benedikt Sveinsson: Mín skoðun enn sem fyr, að
kaupmönnum ætti að vera heimilt að verzla á hverri
höfn og vík, sem þeir vildu. Rangt að vilja setja járn-
greipar við þá og þá höfn. Hvar sem kaupmaðurinn
vill hætta íje sínu og eignum, með samþykki ábyrgð-
arfjelaganna, þá kemur það ekkert löggjöfinni við.
þorsteinn Jónsson var málinu meðmæltur.
(Málinu vísað til 2. umræðu með 19 atkv.)
Verðlagsskrár. Lagafrumvarp um að hver sýsla
skuli hafa sína verðlagsskrá, m. m. (sbr. Alþingistíð.
1877, II, 326—356), flutningsm. Pdll hóndi Pdlsson, sem
mælti með því, en þórarinn Böffvarsson kvað þessar-
ar nýungjar enga þörf, enda eigi breyting til batnaðar;
þetta gæti fengizt hjá umboðsstjóminni.
Páll Pálsson prestur var málinu meðmæltur, en
taldi frumvarpið þurfa ýmsra umbóta við, i nefnd.
Varaforseta (Gr. Th.) þótti vanta ýmislegt í verð-
lagsskrárfyrirmynd þá, er frumvarpinu fylgdi.
Bened. Sveinssyni þótti rjettara að láta hreppstjóra
undirbúa verðlagsskrárnar heldur en hreppsnefndir.
Guffm. Einarsson vildi breyta algjörlega formi
verðlagskránna: hætta að reikna til hundraða eptir
Jónsbók, o. s. frv.
þórarinn Böffvarsson fann það að, að þeir, sem
frumvarpið ætlaðist til að semdi verðlagsskýrslurnar,
væri eigi eiðsvarnir embættismenn.
(Málinuvísað til 2. umræðumeð 17 atkv., og nefnd
sett: Páll bóndi Pálsson, þórarinn Böðvarsson, Beni-
dikt Sveinsson, J>órður J>órðarson, J>orl. Guðmundsson).
Xýtt læknislijerað, í Dalasýslu. Önnur umræða.
(Sjá bls, 4).
Landshöfðingja þótti of snemmt að fjölga læknis-
hjeruðum, einkum meðan 4 hin eldri, sem mest liggur
á lækni, væri óveitt, og vandsjeð, að nokkrir fengjust
í þau í bráð. (Margir þingmcnn: Alveg rjett). J>að
sem H. Kr. Friðr. hefði sagt við 1. umræðu, væri byggt á
misskilningi, líklegaþví, að hann lítur fremur tilþarfa
embættismannsins en embættisins; en að mínu áliti á
hagur embættisins að sitja i fyrirrúmi fyrir hag em-
bættismannsins; embættið er eigi til embættismannsins
vegna, heldur embættismaðurinn embættisins vegna.
H. Kr. Friffriksson: Skylda vor, að verja fje lands-
sjóðsins fyrst til þess, sem mest er nauðsynin á, en
það er hin mesta nauðsyn, að allir sjúklingar geti svo
sem auðið er fengið læknishjálp. í Dalasýslu hin mesta
þörf á lækni. Jeg vil taka til dæmis, að sængurkona
í barnsnauð getur með engu móti náð í lækni, þegar
hans þarf að leita til St.hólms. (Margir: það er víða
svo!). Dalasýsla eigi bættari fyrir það. Eins og jeg
sagði um daginn: þó einhver sækti um eitthvert hinna
4 óveittu læknishjeraða, t. d. Siglufjörð, þá mundi
hann óðara sækja þaðan, um Dalasýslulæknishjerað, ef
það yrði stofnað, hafi hann sótt um Siglufjörð einung-
is vegna þess, að Dalasýsluembættið var eigi stofnað,
er hann sótti um hitt. Ætli landsh. veitti honum þá
eigi Dalasýslu? (Landsh.: Nei!). Mig furðar á, að
landsh. skuli kveða nei við þessu, því að jeg er sann-
færður um, að hann mundi veita lækninum það, sem
hann sækti um, ef enginn annar fengist, og hefði held-
ur alls engan rjett til að neita honum.
Landshöfffingi: Meiri þörf á læknum í hinum ó-
veittu læknishjeruðum en í Dalasýslu. í þingeyarsýslu
t. d. er þörfin svo mikil, að stungið hefir verið upp á,
að fela sýslunefndinni að skamta sýslunni smáskamta-
lækna. Jeg get sagt H. Kr. Friðr. það með sanni,
að jeg hef þá reglu, að neita lækni um bæn hans, ef
hann sækir frá læknishjeraði, sem ekki má án vera
læknis. þessu hefi jeg t. d. beitt við lækni í Skapta-
fellssýslu, sökum þeirra vandræða, sem af því hefði
hlotizt, ef honum hefði verið sleppt þaðan. Jeg hefi
álitið og álít enn, að fremur beri að líta á hag em-
bættisins, en mannsins, er því þjónar. (Margir: Mik-
ið gott! alveg rjett!).
Flutningsmaffur (Guðm. Ein.) andmælti enn mót-
bárunum gegn frumvarpinu.
þórarinn Böffvarsson svaraði H. Kr. Friðr., að það