Ísafold - 08.05.1880, Blaðsíða 3

47
sjerstaklega við það sem tíðkastí Nor-
vegi. þ>ar segir svo:
„Norskur saltfiskur hefi fengið á sig
milcið óorð erlendis hin síðustu árin
vegna þess, hvað hann er illa tilhafður,
og það er mjög hætt við, að farið verði
að gjöra hann alveg rækan af mörgum
hinum beztu kaupstefnum eða mörkuð-
um, ef engin breyting til batnaðar kemst
á í þessu efni.
Fjelagið til eflingar norskra fiski-
veiða telur sjer því skylt að benda mönn-
um á þá hraparlegu galla, sem nú eru
á saltfisksverkuninni, og leyfir sjerjafn-
framt að leggja sem fastast að öllum
þeim, er fást við saltfisksverkun að vanda
sig betur á henni en að undanförnu,
með því að það er mjög svo áríðandi
fyrir saltfisksverzlun Norvegs.
f>að við gengst nú, að saltfiskur er
verkaður úr fiski, sem legið hefir ótil-
gerður svo dögum skiptir og orðinn er
hálfskemmdur. Talsvert af blóðdálkn-
um er skilið eptir, þegar fiskurinn er
gerður til, fast fram að gotrauf eða jafn-
vel lengra, og þar af leiðir, eins og
eðlilegt er, að það sem er á bak við
dálkinn, getur ekki þornað, af því að
loptið kemst þar ekki að, og morknar
því áður langt um líður. f>etta er gjört
til þess að fislcurinn verði þyngri í vikt-
inni, og í sama skyni er fiskurinn salt-
aður langt um of, saltbrennur svo og
verður miklu minni næring í honum en
ella. f>vottinum á fiskinum er og mjög
ábótavant: blóð og óhreinindi, sem inn-
an í hann safnast, þegar verið er að
gjöra að honum, eigi þvegin nógu vand-
lega úr honum, einkum niður með
hryggnum. þ>egar fiskurinn er press-
aður, sem er svo mjög áríðandi til þess
að hann geymist vel, er og hugsað
nærri því eingöngu um að hann verði sem
mestur í viktinni; þess vegna er hann
pressaður sem allra minnst og af sömu
ástæðu er kappkostað að þurka hann
í snatri. þ>að lítur yfir höfuð að tala
svo út, sem mennláti sjer einungis um
það hugað, að fá fiskinn svo þurkað-
an, að hann haldi sæmilegu útliti
þangað til hann kemst á norskan
markað, sem er fyrsti aftökustaðurinn;
hvað honum líður eptir það, hirðir eng-
inn um. En kaupmenn, er fyrir skað-
anum hafa orðið af hinni óvönduðu
meðferð á fiskinum, virðast nú ætla
sjer að setja skorður við þessu; þeir
kváðu nú ætla að gjöra mikinn verð-
mun á saltfiski eptir því hvemig hann
er verkaður, og skipta í þrjá flokka.
Síðan koma reglur fyrir góðri salt-
fisksverkun, að nokkru leyti samhljóða
fiskiverkunarreglunum í þ>jóðvinafje-
lagsalmanakinu, en hvergi nærri eins
góðar. Niðurlag brjefsins er þannig.
“Sá lítilfjörlegi kostnaðarauki, sem þessi
vöndun á saltfiskverkuninni hefir í för
með sjer, mun margopt fást fullbættur
með verðbót þeirri, er hin vandaðri
varan mun jafnan ávinna sjer. Að
kappkosta jafnan af fremsta megni að
verka saltfiskinn svo vel, að hann verði
góð og falleg vara, sjer í lagi að hann
haldi sjer sem bezt, það er eina ráðið
til að varna því, að norzknr saltfiskur
verði bolaður burt frá kaupstefnum er-
lendis af færeyskum, íslenskum, skozk-
um, frakkneskum og ameríkskum
fiski“.
Láti Norðmenn þessa áskorun sjer
að kenningu verða, mega íslendingar
vara sig. þ>á kemst þessi litla ögn,
sem þeir hafa á boðstólum, í saman-
burði við afla Norðmanna, hvergi nokk-
urstaðar að í sínu nafni í suðurlöndum,
en það verður landinu stórkostleg fjár-
missa á hverju ári. Vegurinn til að
varna peim óförum, er að fylgja sem
vandlegastfiskiverkunarreglunum, í pjóð-
vinafjelagsalmanakinu, í smáu sem stóru,
og láta engan hlut letja sig til pess á-
riðandi verks, og ekki t. d. það, að
kaupmenn geta ekki orðið samtaka
um að gjöra stöðugt hæfilegan verð-
mun á fiskinum eptir því, hvernig hann
er verkaður, og að gjöra illa verkaðan
fisk rækan; þeir bæta ráð sitt í því, ef
ekki brestur þolinmæði og fylgi frá
hinna hálfu.
Fiskikaup Spánrerja. Eptir því
sem hermt er í noskum blöðum úr
skýrslum frá aðal-konzúl Norðmanna í
Barcelona hefi flutzt til Spánar fra öðr-
um löndum undanfarin 6 ár þetta af
fiski (bæði saltfiski og harðfiski):
1879...................250,386 skpd.
1878...................221,206 —
1877...................206,609 —
1876...................196,963 —
1875....................217,052 —
1874...................244,511 —
Eins og frá er skýrt á öðrum stað,
er talið að frá íslandi hafi flutzt til
Spánar í fyrra um 21,500 skpd., og er
það nærri l/ii af því sem þangað flutt-
ist alls það ár frá öðrum löndum, bæði
frá Evrópu og Ameríku.
Fiskiafii Erakka rift ísland ogNý-
fundnaland hefir eptir skýrslum stjórn-
arinnar í París numið árin 1874—1878
því sem hjer segir, reiknað ískippund
um :
Við ísland:
77.300
85,425
72,487
81,887
80,951
1878,
á hákarlslýsi, tæru . . 36—45 kr. tn.
— dökku þorska- og hák.l. 30—40 — —
— saltfiski, vestfirzkum 48—50 — skp.
— saltf. frá öðrum landsfj. 44—50--
—- saltf., sunnl., lak. sort 36x/2—40 -- —
— smáfiski (söltuðum) 34—38-----
— ýsu ................31—36 -- —
— harðfiski, vestfirzkum 105-110 - —
— harðfiski, sunnlenzkum 99-100 -- —
— harðf. norðlenzkum 671/2—85 -- —
— saltkjöti (söltuðu) . . 47—50 -- tn.
— tólg ...... 32—34 a. pd.
— sauðarg., söltuðum 425-485 -vdl.1
— æðardún, hreinsuðum 9x/2-i 1J/2kr. pd.
Ullarverðið fór hækkandi eptir því
sem á leið árið; sama var um harðfisk
og tólg. Lýsið spldist minnst sumar-
mánuðina (júlí til ágúst). í ullarverð-
inu eru umbúðir meðtaldar. í salt-
kjötstunnunni talin 224 pd., og ílátið
talið frá í verðinu.
Á þessari verðlagsskýrslu er sleppt
öllum leifum frá árinu á undan (1878).
Á Englandi seldist sunnlenzk ull hvít
á 73/4—8Vi6 pence (58—90V2 a.), en
norðlenzk 9 pence (67 V2 a.), mislit 2—3
pence lægra; saltaður þyrsklingur 14—17
£ smálestin (þ. e. um 31—36V2 kn
skippundið).
Til Spánar seldist vestfirzkur (ísfirzk-
nr) saltfiskur 62—64 reichsmark (55—
57 kr.) skippundið, en sunnlenzkur 52-—
55 Va rm. (46—49V2 kr.) — flutturáskip
á íslandi.
1874
1875
1876
1877
1878
Síðasta
árið,
Við Nýf.land:
116,031
93,475
101,856
87,019
100,444
höfðu þeir
367
skip á fiskiveiðum við ísland, með 4723
mönnum á, en við Nýfundnaland 181
skip með 7878 mönnum alls.
íslenzkar kaupstaftarvörur 1879.
Eptir því sem segir í hinni venjulegu
ársskýrslu þeirra Simmelhags og Holms,
brakúna í Kaupmannahöfn, um aðflutn-
ing á ýmsum varningi frá Norvegi, Is-
landi og Grænlandi hefir árið 1879
flutzt frá íslandi til Kaupmannahafnar:
af ull............um 1,210,000 pund.
lýsi ....
saltfiski ... —
— harðfiski ... —
— sauðakjöti, söltuðu —
— tólg.................—
sauðsk. söltuðum —
— æðardún, hreins. —
Til Engjands hafði
flutzt frá ísl. þetta ár
af ull..................—
saltf.(ýsu og þyrskl.) -
Og til Spánar
af saltfiski ... —
Samtals til Khafnar
og Englands
af ull..................—
Samtals til Khafnar
Englands og Spánar
af saltfiski ... —
Verðlagið var
þannig :
á hvítri ull norðlenzkri
— hvítri ull sunnlenzkri
— hvítri ull vestfirzkri .
— svartri ull . . . .
— mislitri uil . . . .
11,000 tunn.
11,362 skpd.
956 —
9,400 tunn.
421,000 pund.
50,400
7,800 —
517,000 —
6,375 skpd.
21,500
,727,000 pund.
39,237 skpd.
Kaupmannahöfn
71—78 a.
62—71 -
62—75 -
50—70 -
45—60 -
pd.
Minning Jóns Sigurftssonar. „Hið
norska samlag“ í Kristianíu, fjelag það,
er heldur á lopti hinu norska sveita-
máli og vill gjöra það að ritmáli Norð-
manna í stað dönskunnar, tók sig til í
vetur, er það frjetti fráfall Jóns Sig-
urðssonar, og skaut saman fje í silfur-
sveig á líkkistu hans, og sendi hann
hingað með mjög vinsamlegu brjefi
núna áður en líkin þeirra hjóna voru
flutt af stað heim til Reykjavíkur.
Silfursveigur þessi er prýðilega gerð-
ur, með skildi innan í, sem hjarta í lög-
un, og á hann reist þessi orð:
Fka medlemmek
AV DET NorSKE SAMLAGET
FRAMSEND S0M MERKE
PAA VYRDNAD FYRE MINNET
UM
JÓN SIGURÐSSON.
Brjefið frá fjelaginu er þannig hljóð-
andi orðrjett. [Hjer er að eins skotið
inn milli hornklofa þýðing torskildustu
orðanna í þvi]:
„íslendingar og Nordmenn, samskylde
frá upphavet, hev derattát [þar að auki]
gjenom árhundrað voret nær sambund-
ne pá mange mátar.
Dei bokverk, som frendarne váre pá
den i kulturheimen [hinum menntaða
heimi] namngjetne oyi i Vesterhavet
hev leivt, er ein ervelut, som De, ís-
lendingar, hev rett til á vera byrge av,
men me [vjer] Norðmenn held deim
og i hög vyrðnað [miklum metum], og
me, som gjenom lange láke [slæmar]
tiðer tok báde kulturtankarne [mennt-
unarhugmyndirnar] og formi fyr deim
pá borg [að láni] hjá framande, ser
með undring pá íslendingarne, som hev
visst á varðveita sitt „þjóðerni“ so vel
i alle stemne.
Er samlivet millom Dykk [yðar] og
oss no nokot losnat, so er det, Guð sje
lov, slett ikkje brotet: kvar gong me
hoyrer frá ísland, stroymer det varmt
gjenom váre bringur, me gleð oss nár
) {>. e. vöndullinn, sem er 2 gærur.