Ísafold - 10.04.1881, Blaðsíða 4

36
„f>.“ segir, að jeg liafi sleppt ýmsum eldgosum,
aptur sett inn í þau, er aldrei ha'a átt sjer stað;
en móti hinu fyrra skal jeg eigi bera, enda heíi jeg
getið þess á bls. 139, í niðurlagi ritsins. Til þess
að rita algjörða eldgosasögu landsins, þyrfti maður
að hafa við höndina alla annála og rit þeirra 30
manna, er um það efni hafa skráð, en þess er eigi
unnt nema þeim, er hafa nægan tírfci og aðgang
að bókasöfnum hjer og erlendis. Hinu neita jeg,
að jeg vísvitandi hafi bætt ósönnu inn í; sje eitt-
hvað rangt talið, er það ritum þeim að kenna, er
jeg hafði mjer til stuðnings, getur það verið, að
handrit mitt hafi eigi verið svo greinilegt sem
skyldi, og eru prentvillur þær, er í bæklingnum
finnast, eigi mjer að kenna. Eldgosið í Heklu
1619 hefir af einhverri vangá fallið burt. f>. seg-
ir, að Torfajökull hafi aldrei gosið, þar var þó
eldur uppi 1817 frá því í júlí til þess i sept. s.
á.; af þeim orsökum varð aldrei farinn fjallabaks-
vegurinn milli Rangárvalla og Skaptártungu, það
mundu þeir menn, er lifað hafa til skamms tíma,
og bjuggu þar næstir við.
Að Helgafell i Vestmannaeyjum sje talið rjett
eldfjali í riti mínu, sannast bezt með því, að ofan
i topp fellsins er laut eigi lítil, er líkist eldgig,
þetta sýna hraunöldurnar, að eldur hefir verið þar
einhvern tíma uppi, er brotizt hafa niður fellið
vestan og norðanvert allt niður á sljettlendi og
sumstaðar í sæ niður. Hvar sem hraun og eld-
gígir eru á íslandi, bera þeir þess fullan vott, að
þar hafi eldur uppi verið, þótt frásagnir vanti.
Jeg skal að lyktum taka það eitt fram, að það
er næsta þakkarvert, þegar vankunnandi ritsmiðum
er leiðbeint af vísindamönnum með ljúfmennsku og
sannleiksást, en eigi til að færa flest á lakari veg
fyrir þeim.
Hjörleiíshöíða, í október 1880.
Markús Loptsson.
— Afli á innnesjum heldur litill og
misjafn, í útverum, sjer í lagi Eyrar-
bakka og orlákshöfn góður. Tið all-
an aprílmánuð mild og góð, svo menn
muna varla slíkt, og varla nokkurn tima
næturfrost. Kaupskip korna óðum til
suðurlands með dýrt korn, en kaffi
nokkru ódýrra en áður.
HITT OG ÞETTA.
Milan Obrenovich, fursti yfir Servíu, trú-
ir því fastlega, að konungar sjeutilkonungs-
tignar af guði kvaddir. Svo er sagt, að
Dr. Ristich, stjórnarherra í Servíu, þæfi á-
stundum í móinn, oghaldi rjettindum manna
yfirhöfuð fram gegn einkarjettindum kong-
anna. I samkvæmi hjá Milan komst einu
sinni í hart fremur venju milli furstans og
ráðherrans út úr þessu sama umtalsefni, og
segir Milan : Ristich, ef jeg skipaði yðurað
kasta yður 1 sjóinn, þá er jeg viss um að
þjer hikuðuð yður ekki við, að fleygja yður
útí hann áhöfuðið. Ristich hneigði sig djúpt,
og gekk til dyra. »Hvert ætlið þjer«, sagði
furstinn, og ljetsjáásjerþykkjusvip.—»þjer
verðið að halda mjer til góða herra«, svar-
aði Ristich, »jeg ætla að fara að læra að
synda«.
Ávarp til íslendinga.
Vjer Bakkus hinn tvíborni, elzti, víðlend-
asti og voldugasti yfirdrottnari velflestra
jarðarinnar ábúa, boðum hjer með öllum
vorum kæru og trúu þegnum á voru landi
Islandi mildi vora og hylli!
f>að er oss kunnugt, að margir af yður
hafa sýnt oss stöðuga hlýðni og veitt oss
örugga fylgd í áhlaupum þeim og styrjöld-
um, er hin uppreistargjörnu bindindisfjelög
hafa gjört á ríki vort, sem þjer hafið jafnan
útbreitt og viðhaldið, með því að leiða hina
ungu undir merki vort. |>ar með goldið
fúslega hina fjórföldu skatta vora, og opt
látið fram yfir. Enn fremur kostað miklar
vegabætur á breiða veginum, sem oss þókn-
ast að flestir menn fari. En allra helzt
viljum vjer þakklátlega viðurkenna það,
hve stöðugir þjer hafið staðið gegn árásum
og ginningum hinna afvegaleiðandibindindis-
agenta, og eigi látið snúa huga yðar frá oss
og vorri þegnlegu þjónustu.
Eigi að síður viljum vjer mildilega hafa á-
minnt yður um að varast að renna huga
yðar til ókomna tímans, og ræð jeg yður til
að drekkja þesskyns hugrenningum í áfengu
víni, með því að taka það inn á allópatiskan
hátt, heldur í sopa- en dropatali. Látið
engan koma yður til að tefja yður frá vín-
nautninni; allra sízt með því að lesa í þeirri
bók, sem kölluð er Biflía; og þó yður verði
það að líta í hana, þá ráðum vjer yður til
að forðast, að lesa þau rit hennar, sem eign-
uð eru Esajasi Mattheusi og Páli. Látið
eigi syni yðar læra 200. lærdómsgreinina í
hinum nýja barnalærdómi; því þó hann sje
allur gagnstæður grundvallarsetningum vor-
um, þá er sú grein gagnstæðust stjórn-
arskrá vorri, og leiðir þá, sem hlýða henni,
til drottinsvika við oss. Vjer ráðum yður
til, að breyta sem þegnsamlegast eptir þeim
af valdsmönnum og kennimönnum landsins,
sem eru oss þjónustubundnir, en eptirdæmi
hinna bönnum vjer alvarlega að gefa nokk-
urn gaum.
Vjer treystumþví, að þjer, hjer eptir sem
hingað til, reynist oss trúir og hollir þegnar,
og er það vor vilji, að þjer gætið þess, að
bindindið heitir ekki skemmtunum og mak-
indum, helsur orsakar það fjelögum sínum
erfiði, sparnað, áhyggju um ókomna tím-
ann, sem jafnan er óþægileg, og leiðir þá
inn á þrönga og mjóa veginn, sem jeg hef
aldrei getað farið, því hann er ófær fyrir
þá sem reika.
A embættisferð á Islandi kl. 12 e. m.
ný dottinn af baki
Undir vorri hendi og innsigli
Bakkus vínguð,
yfirdrottnari allra drykkjmnanna.
Lögfesta.
Hjer með festi jeg og lögfesti undirskrif-
aður eiginkonu mína Hildi Pálsdóttur, og
fyrirbýð í allra kröptugasta máta, eptir laga-
leyfi, svo vel prestinum síra Magnúsi Ein-
arssyni á »Butru«, sem hverjum öðrum að
hýsa hana eða heimila, burttæla eða lokka
frá mjer móti guðs og manna lögum og boð-
orðum.—því jeg lýsi hana mína eignogeig-
inkonu, ef jeg má óræntur vera, og tilbýð
henni samvist og samveru — í öllum kristi-
legum egtaskaparkærleika—á beggja okkar
bólfestu »Snotru« í Landeyjum; óska jeg að
sveitarmenn í Fljótshlíð flytji hana og færi
til mín, hvar sem hitta kynnu, eins og til
var sett og ráð fyrir gjört áseinasta Kyrkju-
lækjar manntalsþingi; þessari lögfestu til
staðfestu er mitt undirskrifað nafn og hjá-
sett innsigli. Sveinbjörn porleifsson.
Upplesin við Breiðabólstaðar- Eyvindar-
múla- og Teigskirkjur, á 2. og 3. í Hvíta-
sunnu ár 1770.
hafði að róa á konungsbátum1. Um þetta
hafði Gottrup látið taka þingvitni, og sann-
aðist hvorttveggjaj upp á Miiller, sem þá sá
sitt óvænna, rjeð af að sættast heilum sátt-
um við Gottrup, og fór hjeðan alfarinn, en
setti Pál Beger í sinn stað.
Frá þessum tíma, allt til 1714, átti Gott-
rup, eins og jafnan hefir títt verið hjer á
landi, í ýmsum málaferlum (griðungsmáli,
kúgildamáli, Grundarkaleiksmáli, Geirnýjar-
máli, o. fl.), sem óvildarmenn hans bökuðu
honum; en—þótt hann bæri lægra hlut í
sumum, þá kom aldrei neitt fram, er hon-
um væri tii neins verulegs vanza, og var
þó vel eptir leitað. Arið 1714 beiddist Gott-
rup vitnisburða sinna í lögrjettu og fjekk þá
í einu hljóði ágæta; sleppti hann þá lög-
mannsembættinu við Odd Sigurðsson, er var
orðinn honum erfiður varalögmaður, og árið
eptir (1715) Húnavatnssýslu við Jóhann son
J) Daði Níelsson segir þetta hafi verið 1706, Espó-
lín tilfærir árið 1707; hitt getur vel verið, að
þingvitni hafi árinu áður verið aflieyrt.
sinn Gottrup, er síðar meir tók þykkjuna
upp fyrir föður sinn og loks steypti Oddi úr
völdum.
Lárus Gottrup beiddi fyrst þórunnar
þorleifsdóttur lögmanns Kortssonar, en sá
ráðahagur fórst fyrir, því hún vildi heldur
Lárus sýslumann í þingeyjarþingi Scheving
og giptist honum; átti hann þá danska konu,
Katrínu Pjetursdóttur og með henni 6 börn,
sem lítið er kunnugt um, nema Johann son
hans, Onnu Sophíu, er átti síra Gísla klaust-
urprest á þingeyrum Jónsson, og Magdalenu,
er átti barn með Gunnari þorlákssyni í
Viðvíkog síðar giptist Jóhanni Mantitssyni,
en ekki var það kynsælt fólk. Gottrup
andaðist á þingeyrum 1721, á 73. aldursári.
Hann var grafinn á jpingeyrum, og á leg-
steinn að vera þar yfir hann.
Hann var einn með merkari lögmönnum
þessa lands, stjórnsamu.r og ötull bæði í
embætti sínu og sem bóndi. Hann byggði
bæði upp kirkju og húsabæ, hvorttveggja
mjög veglegt, á jpingeyrum. Hjelt hann
þar danskan þófara, og í lögþingisbókinni
fyrir 1702, nr. 26 býður hann almenningi
að senda til sín að þingeyrum ull og vað-
mál til litunar. Hann var búsýslumaður
mikill og auðmaður, og, eptir þeirri aldar
tíðsku,trúrækinnogstrangur hússfaðir. Helzt
mætti það að honum finna, hafi það satt
verið, að hann mangaði á þingeyrum með
tóbak og brennivín. Ekki er annað að sjá,
en að hann hafi talað og skrifað íslenzku
eins vel og þá var títt. En hans höfuð-
sómi er það, að hann unni landinu eins og
fósturjörð hans væri, skoðaði dvöl sína hjer
á landi hvorki sem útlegðarstand, nje land-
ið sem bráðabirgða fjeþúfu, heldur sem rjett
föðurland sitt og sinna, er hans og þeirra
velferð væri bundin við.
Útgefandi: Björn Jónsson, cand. phil.
Prentuð í prentsmiðju Isafoldar.