Ísafold - 14.07.1881, Síða 1

ÍSAFOLD.
VIII 17. i
Reykjavík, fimmtudaginn 14. júlímán.
1881.
Ávarp kommgs til alþingis.
Cliristian liinn Níundi, af guðs náð
Danmerkur konungur, Vinda og Gauta
hertogií Sljesvík.Holsetalandi, Stórmæri,
f>jettmerski, I.áenborg og Aldinborg:
Vora Konunglegu kveðju!
J>au tíðindi hafa orðið, sem alþingi
mun þykja harmafregn, að Hennar há-
tign ekkjudrottning Carolina Amalia
og Hennar Kor.unglega tign erfðaprin-
sessa Carolina eru látnar.
Vjer kunnum alþingi hjartanlegar
þakkir fyrir ávörp þau, sem Oss hafa
send verið frá báðum deildum þess, og
fyrir þær heillaóskir, sem eru þar fram
bornar Oss og Vorri konunglegu ætt
til handa, eins og Vjer af einlægum
hug kunnum að meta þann vott holl-
ustu og trausts, sem ávörp þessi bera
með sjer og þá viðurkenningu sem al-
þingi hefir sýnt viðleitni Vorri til þess
að efla hag íslands.
J>á er hið löggefandi alþingi ltom
saman í fyrsta skipti Ijetum Vjer í ljósi
þá öruggu von, að hin frjálsa stjórnar-
skipun, sem ísland hefir hlotið, mundi
verða hagnýtt af fulltrúum þess til að
efla framfarir og vellíðan landsins, sem
Vjer höfðum fyrir augum. þ>essi von
hefir rætzt á gleðilegan hátt, þar sem
það hefir tekizt fyrir happasælan sam-
verknað milli stjórnarinnar og alþingis
eins og milli beggja deilda þess inn-
byrðis á því fyrsta 6 ára tímabili, sem
liðið er frá því að alþingi tók til lög-
gjafarstarfa að koma fram mörgum
mikilsvarðandi lögum og ráðstöfunum,
og með þvi að koma til leiðar þýðing-
armiklum endurbótum á umboðsstjórn
landsins og skattamálum, á samgöng-
um o. fl.
Kostnaður sá, sem þetta og aðrar
ráðstafanir, til þess að efla framfarir
landsins, hafa haft í för með sjer fyrir
fjárhag þess, hefir hingað til orðið gold-
inn af hinum venjulegu tekjum, án
þess að örðugt hafi veitt. En eptir-
leiðis hlýtur að koma skarð í tekjurn-
ar, sem mikið munar um, sjer í lagi
vegna þess, að lestagjaldið var afnum-
ið, og einnig fyrir þá sök, að orðið
hefir að verja nokkrum hluta af fje
viðlagasjóðsins til kostnaðarins við
byggingu á alþingishúsinu, en stjórnin
hefir þó eigi fundið sjer skylt af þess-
um ástæðum að koma fxam með upp-
ástungur um nýjar skattaálögur, á með-
an reynzlan eigi hefir sýnt, að óumflýj-
anleg nauðsyn sje á þeim.
Ósk sú, sem alþingi opt hefir hreyft
og aptur ítrekað við þetta tækifæri, að
fje landsins yrði ávaxtað í landinu
sjálfu, hefir af stjórninni verið tekin
svo til greina sem unnt var eptir því,
sem ástatt hefir verið hingað til, þar
sem gjörvöllu þvf fje, sem fyrir hendi
var í viðlagasjóðnum, hefir smámsaman
verið varið til þess að veita lán, sum-
part sveitarfjelögum, sumpart einstök-
um mönnum gegn veði í fasteignum.
Menn verða samt sem áður að viður-
kenna, að það sje miður rjett að verja
fje viðlagasjóðsins sjer i lagi á þann
hátt, sem síðast var getið, og verður
því að álfta það æskilegt að gjörð verði
breyting á þessu. þ>á er tekið var undir
yfirvegun, hvernig þessu málefni yrði
komið fyrir svo haganlegt væri, bæði
fyrir landssjóðinn og fyrir lántakendur,
komst stjórnin að þeirri niðurstöðu að
augnamiði þessu bezt yrði náð í sam-
bandi við fyrirhugaða skipun á lána-
viðskiptum manna á íslandi yfir höfuð.
Hjer að lútandi lagafrumvarp mun því
nú verða lagt fyrir alþingi.
Auk lagafrumvarps þessa, sem ætla
má, að mjög mikið sje í varið til efl-
ingar á velmegun landsins, og sem
Vjer því sjer í lagi leiðum athygli al-
þingis að, verða lögð fyrir þingið
bæði fleiri ný lagafrumvörp og svo
frumvarp það, sem alþingi þegar er
kunnugt, um endurbætur á landbúnað-
arlöggjöfinni, er eigi var útrætt á síð-
asta alþingi.
f>ar sem alþingi nú aptur tekur til
starfa sinna, eptir að nýjar kosningar
hafa fram farið og eptir að búið er að
reisa sjerstaka bygging fyrir afþingi,
höfum Vjer þá von og innilegu ósk,
að starfi þess megi verða til heilla og
hamingju fyrir landið og heitum Voru
trúa alþingi hylliVorri og konunglegri
mildi.
Ritað í Amalíuborg, 25. d. maí 1881.
Undir Vorri konunglegu hendi og innsigli.
Christian K.
(L. S.)
J. Nellemann.
I boðskap konungs, sem prentaður er hjer
að framan, stendur meðal annars, að tekjur
landsins muni rýrna að mun við afnám lesta-
gjaldsins. A þingi var af einum þingmanni
sýnt fram á, að þetta myndi ekki sannast;
því í fjárlagafrumvarpi stjórnarinnar sjálfr-
ar er tekið fram, að aðflutningsgjaldið af
' áfengum drykkjum og tóbaki sje talið
140,000 kr. hvort árið, eða hjer um bil
3000 kr. meira, en lestagjaldið og brenni-
vínstollurinn áður voru til samans, og þó
bætist það við, að lestagjaldið af póstgufu-
skipunum (7—8000 kr. hvort árið) kemur
ekki lengur til afdráttar í tillaginu vir ríkis-
sjóði. Landið græðir því 10—11000 kr. á
ári við þessa ráðstöfun, en tapar engu. Auk
þessa ætti það að koma landsbúum til góða,
að öll þungavara, fyrir afnám lestagjaldsins,
ætti að verða heldur með vægara verði.
— í blaðinu „Fróða“, nr. 38 er skýrt
frá, að bygging skólahússins á Möðru-
völlum sje eigi vel af hendi leyst, hús-
ið sje lekt, byggt af nýjum og blautum
við, sem fljótur sje að fúna, og að það
sje þegar orðið mjög gisið. Sumt af
þessu er endurtekið í ísafold, nr. 13.
f>ótt mjer sje málið skylt, þáritajeg
ekki línur þessar eingöngu til þess, að
bera hönd fyrir höfuð mjer, heldur til
þess, að reyna að koma í veg fyrir ó-
ánægju almennings yfir því, að fjár-
veitingu alþingis til þessa fyirtækis hafi
verið illa varið.
Eigi er það ætlun mín, að fara í langt
blaðastríð um þetta efni. Fæstir afles-
endum blaðanna hafa sjeð skólahúsið,
eða getað átt kost á að sjá það ; verða
þeir því að trúa því, er ritað er um
það af einum og öðrum. Jeg má ekki
ætlast til, að menn leggi meiri trúnað
á mína sögusögn, en það, sem blöðin
segja, og vel því það, sem mjer virðist
vera mest trygging fyrir almenning að
satt sje, og það er, að setja hjer orð
þeirra manna, er kunnugastir eru bygg-
ingunni, einkum þeirra, er settir voru
af amtinu til að álíta og virða húsið,
þegar það var fullgjört og afhent amt-
manninum, er tók við því landsins
vegna.
Skoðunargjörðin fór fram 23. d. sept.
1879 af tveim timbursmiðum: J>orsteini
dbrm. Daníelssyni á Skipalóni og Svein-
birni Ólafssyni á Akureyri; viðstaddir
voru þeir Chr. Christianson amtmaður
og Stefán Thórarensen sýslumaður.
Kafli úr úttektargjörðinni er þannig:
„Eptir að hafa lesið samning þann, er
stjórnin hefir gjört við Tryggva Gunn-
arsson um bygginguna og að viðhafðri
teikningunni yfir húsið, lýstu skoðunar-
mennirnir yfir því, að húsið að öllu leyti
væri hið vandaðasta, bæði að efni og
smíði, og að það væri smíðað og inn-
rjettað samkvæmt samningnum. — Auk
þessa tóku skoðunarmennirnir fram, að