Ísafold - 29.08.1883, Blaðsíða 4

84
meiri skemmdum, eða þeim skemmdum, að
hún rjrni til langframa, skal meta, hve
miklum hluta landskuldar það nemi ár
hvert um ákveðinn tíma, og á þá leiguliði
heimting á, að landskuld sje sett niður um
helming þess, er skemmdir eru metnar til
ár hvert.
18. gr. Leiguliði skal ár hvert flytja
út á tún og í garða allan þann áburð, er
fellur til á leigujörð hans og vinna upp tún
og engi, svo að hún sje í fullri rækt. Svo
skal hann og nota hlunnindi henna rá þann
hátt, að sem minnst spjöll verði að. Bregði
hann af þessu lengur en eitt ár í senn, miss-
ir hann ábúðarrjett sinn.
js»i§[19. gr. Nú eru kveðnar jarðabætur á
leiguliða eða sjerstök hirðing á áburði, og
greinir byggingarbrjef hverjar jarðabætur
sjeu og hve miklar ár hvert, og hver hirð-
ing áburðar, en leiguliði vinnur eigi slíkt,
sem til skilið var, eitt ár í senn, og á lands-
drottinn heimtingu á endurgjaldi fyrir jarða-
bæturnar, eptir óvilhallra manna mati, ef
leiguliði vinnur þær eigi þegar. Vinni leigu-
liði eigi jarðabætur, eða hirði eigi svo áburð,
sem til var skilið fleiri ár en eitt í senn,
missir hann og ábúðarrjett sinn.
20. gr. Nú vill leiguliði gera jarðabót,
sem eigi verður talin að eins til þess, að
jörðin sje í góðri rækt og yfir höfuð vel set-
in. enda sje hún eigi ákveðin í byggingar-
brjefi hans, þá skal hann leita um það sam-
komulags við landsdrottinn, en nái hann
eigi samkomulagi við hann, þá er rjett að
hann fái óvilhalla menn á sinn kostnað til
að meta, hvort þeir ætla varanleg not muni
verða að jarðabótinni og tilvinnandi að gera
hana, og skulu þeir jafnframt geranákvæma
áætlun um kostnaðinn við jarðabótina og
hversu mikið eptirgjald eptir jörðina megi
hækka fyrir hana til frambúðar. Lands-
drottni skal bjóða, að vera við mat þetta.
Leiguliði skal þá bjóða, að landsdrottinn
láti gera jarðabótina og borga jafnframt
hálfan kostnaðinn við matið, en að leigu-
liði skuli svo halda henni við og greiða þá
hækkun á eptirgjaldinu, sem metin var.
Vilji landsdrottinn það eigi, þá er rjett, að
leiguliði geri jarðabótina á sinn kostnað.
Við úttekt jarðarinnar, er leiguliði fer frá
henni, skal þá meta, hversu mikið jörðin
megi hækka að varanlegu eptirgjaldi fyrir
jarðabótina, og hvern kostnað hafi þurft til
að gera hana, enda sje hún í góðu standi
eða fullt álag gjört á hana. Kostnaðinn
skal fráfarandi þá fá endurgoldinn, en þó
eigi með hærri upphæð en þeirri, sem er 12
sinnum hærri en hækkun eptirgjaldsins.
21. gr. Nú vill landsdrottinn gera jarða-
bót á jörð, sem er í fastri byggingu, og get-
ur hann þá um það leitað samkomulags við
leiguliða, en nái hann því eigi, þá er rjett,
að hann láti gera jarðabótina eigi að síður,
en bæti honum fullum bótum það, sem verk-
ið kann að spilla leiguliðanotum hans, og er
jarðabótinni er lokið, þá getur hann látið ó-
vilhalla menn skoða hana og meta, hversu
mikið jörðin megi hækka að eptirgjaldi fyr-
ir jarðabótina; jarðabótina getur hann því
næst afhent leiguliða og ber honum upp frá
því að halda henni vel við, og svara henni
ásamt jörðinni 1 góðu standi eða með fullu
álagi; enn fremur ber honum að gjalda ár-
lega þá hækkun á eptirgjaldinu, sem metin
var fyrir jarðabótina.
22. gr. Ef leiguliði situr illa leigujörð
sína, svo að tún og engi fara í órækt, eða,
hún á annan hátt bíður varanlegar skemmd-
ir af hans völdum, innstæðukúgildi falla og
hús hrörna um skör fram, og því um lfkt,
hefur hann fyrirgjört ábúðarrjetti sínum,
nema hann lofi að bæta úr því næsta ár,
og setji tryggingu fyrir. Bjett er að lands-
drottinn láti gjöra skoðun á jörðunni, hvort
er leiguliði fer frá henni eða ekki, og meta
til verðs skemmdir þær, er á henni hafa
orðið fyrir þessar sakir, og bæti leiguliði
þær að fullu.
23. gr. Er meta skal skemmdir eptir
17. gr., jarðabœtur eða jarðaníðslu, skulu
úttektarmenn það gjöra. Landsdrottinn og
leiguliði borgi skoðunargjörð að helmingi
hvor, nema þegar svo á stendur, er segir
í 22. grein ; borgar þá leiguliði einn skoð-
unargjörð, ef hún verður á móti honum, en
landsdrottinn ella.
24. gr. Leiguliði skal greiða alla þá
skatta og skyldur, sem á leigujörðu hans
liggja, og halda uppi öllum lögskilum af
henni, landsdrottni kostnaðarlaust af öllu.
Eindagi á kúgildaleigum er fyrir Mikaels-
messu ár hvert, en á landskuld fyrir hvers
árs fardaga. Nú greiðir eigi leiguliði jarð-
argjöld á næsta missiri eptir eindaga, og
hefur hann fyrirgjört ábúðarrjetti sínum
í næstu fardögum, þótt honum sje eigi
byggt út af jörðinni. (Niðurl . næst).
Auglýsingar.
» ísafold á að' koma út ekki sjaldn-
ar en á hverjum míðvikudegi í sumar
fram til veturnótta.
Til sölu á afgreiðslustofu ísafoldar:
Gröndals Dýrafræði.................... 2:25
Gröndals Steinafræði ................. 1:80
Islandssaga þorkels Bjarnasonar ...... 1:00
Ljóðmæli Gríms Thomsen ............... 1:00
Um sauðfjenað, eptir Guðm. Einarsson 0:90
U ndirstöðuatriði búf j árræktarinnar,
eptir sama.......................... 0:50
Erlevs landafræði, önnur útgáfa....... 1:25
Um notkun manneldis í harðærum, ept-
ir Dr. J. Hjaltalín (1878).......... 0:30
Nýkomið íueð Caiuoe ns ekta-góður
ostur, allskonar kaffibrauð, og' te-bis-
cuits. Enn fremur smáu sjölin og-eld-
spíturnar þægilegu. Eplin hráðum
húin. þORL. Ó. J0HNS0N.
í>jóðvinafjelagið.
Sem fjehirðir og bókavörður Pjóðvina-
fjelagsins leyfi jeg mjer að mælast til,
að umboðsmenn fjelagsins eða útsölu-
menn, er bækur þess kynnu að vera
vansendar, gefi mjer vísbendingu um
það sem allrafyrst, til þess að úr því
megi bæta með haustferðum. Einkum
vil jeg biðja kaupmenn, bóksala og
aðra útsölumenn f’jóðvinafjelags-almanaks-
ins að panta sem fyrst hjá mjer það
sem þeir kynnu að vilja fá í viðbót
af almanakinu, sem út kom í ár, um
árið 1884, til þess að vera vel byrgir
af því undir áramótin, þegar það geng-
ur mest út.
Tillög fjelagsmanna og andvirði
seldra bóka greiðist til min, frá fyrri
árum sem allra fyrst, og fyrir þetta
ár í síðasta lagi með fyrstu póstferð
1884 — nema úr Eyjafjarðarsýslu,
Pingeyarsýslu og Múlasýslum til for-
seta fjelagsins, lierra Tryggva Gunn-
arssonar, eins og aö undanfórnu.
Sömuleiöis er áriðandi, að jeg fái
sem fyrst eptir áramótin frá öllum um-
boðsmönnum og útsölumönnum full-
komna skilagrein um afhentar eða seld-
ar og óseldar íjelagsbækur, og þar með
vísbendingu um, hvað mörg exemplör
af næsta árs bókum þeir vilja fá og á
hvaða höfn þeim er hentugast að þær
sjeu sendar, hverjum fyrir sig; munu
bækurnar verða afgreiddar hjeðan frá
Reykjavik snemma sumars.
Reykjavík (ísafoldarprentsmiðju) 29. ágúst 1883.
Björn Jónsson.
K E N N S L A.
U ndirskrifaður tekur að sjer að kenna pilt-
um undir skóla og veita tilsögn í ensku þeim
sem óska.
Beykjavík, 28. ágúst 1883.
Geir T. Zoega,
cand. philologiæ.
Skip til sölu.
Fiskiskútan »Frisk« frá Færeyjum, 37
smálestir að stærð, er til sölu með góðu
verði á Eskifirði hjá skipstjóra M. þórðar-
syni fram í miðjan september, en upp frá
því í þórshöfn á Færeyjum hjá kaup-
manni V. Mohr. það er úgætt siglinga-
skip og gott í sjó að leggja, ristir djúpt
smíðað á Englandi 1867 til skemtisiglinga
að upphafi, mjög vandað að efni og reið-
inn nýjaður upp að miklu leyti, síðast í
vor. Hefir verið haft til fiskiveiða í Nor-
vegi og síðast í Færeyjum.
Hinn 24. september næstkomandi held-
ur undir skrifaður fund (leið) á Lágafelli
í Mosfellssveit með kjósendum sínum til
að skýra þeim frá því sem gjörzt hefir á
alþingi nú í sumar; fundurinn byrjar kl.
11. f. m.
p. t. Reykjavík 27. ágúst 1883.
porkell Bjarnason.
Orðasafn íslenzkt-enskt og enskt - ís-
lenzkt með lestraræfingum og málfræði,
eptir Jón A. Hjaltalín, innhept 4, 50 a.
Islenzka - enska orðasafnið eitt sjer, inn-
hept 1, 50 a. Fæst hjá flestum bókasölu-
mönnum á landinu.
Á Kaldadal tapaðist dökkjarpskjóttur
hestur 9 vetra þann 3. júlí n.l. með ein-
kennum : hvftur yfir bóga, hvít sletta milli
nasanna og þversletta hvít yfir lend, bust-
afrakaður, taglskelltur um konungsnef, hvít-
ir hringar um bæði eyru, vel góðgengur,
fremur hár, viljugur, aljárnaður með skafla
og flatskeifum, mark: blaðstýft framan
hægra.
Hesti þessum er beðið að halda til skila
1. að þingvöllum til síra Jens Pálssonar,
2. að Kalmannstungu til hr. St. Ólafssonar,
3. að Hesti til síra Janusar Jónssonar,
4. að Reynivöllum í Kjós til síra þorkels
Bjarnasonar, og 5. sem æskilegast væri til
eigandans Gunnlaugs E. Gunnlaugssonar
að Syðri-Ey á Skagaströnd í Húnavatns-
sýslu; allt mót góðri borgun.
Syðri-Ey á Skagaströnd £ 83.
G. E. Gunnlaugsson.
Ritstjóri: Björn Jónsson, cand. phil.
Prentuð í Isafoldar prentsmiðju.