Ísafold - 16.07.1884, Qupperneq 3

115
bendingu ættu línur þessar að geta gefið 1
þessu skyni, sem líklégt er að mönnum geti
skilizt, éfþeir.vilja ljá skynsemi sína til þeirra
athugana. Eins og öllum er kunnugt, er
kostnaður sá, sem fer til jarðabóta, optast
að mestu eða öllu fólginn í vinnu þeirri, er
þær útheimta, en ekki í efni til þeirra, því
það þarf sjaldnast að kaupa; svo að mestur
eða allur sá fjársparnaður, sem maður getur
gert sjer með góðri tilhögun, hlýtur að koma
annaðhvort af vinnusparnaði eða því, að
maður gerir sjer verkið ódýrara en það ann-
ars yrði ef engin sparsemi eða hagsýni
væri við höfð. Vinnuspamaðurinn lærist
mönnum bezt með því að æfa sig í
jarðabótum og með leiðbeiningu búnaðarrita
og búfróðra manna, sem mönnum er nú far-
inn að gefast nokkur kostur á að fá, þó þvf
miður að búnaðarrit vor sjeu ekki svo mörg
eða fullkomin í þessu efni, 3em vera skyldi,
og jarðræktarmenn vorir of fáir.
Eitt hið helsta, er nú sem stendur gerir
bændum jarðabótastörfin að mun dýrari en
en vera þyrfti, er sú fáráðlega skoðun hjá
alménningi, að þessi vinna sje á engra ann-
ara færi en þeirra, sem numið hafa jarðyrkju
á búnaðarskóla, og að jarðabætur—að und-
anskildum garðahleðslu og húsabygging-
um sem þó eru engu minni vandi—sjeu
betur ógjörðar en aðrir sjeu látnir »klúðrast
við þær« en þessir menn. f>að er þó »hægra
að veifa röngu trje en engu«. Hægra mundi
bændum, einkum hinum fátækari, að gjöra
jarðabætur, ef þeir sjálfir og húskarlar þeirra
kynnu alla þá vinnu, sem til þeirra heyrir,
ef þeir gætu notað hverjastund semþeir hefðu
lausa frá öðrum nauðsynjastörfum sínum, til
þess aðvinna að jarðabótum,þegar veðurfarið
leyfir. Haust og vor eru jafnan hinir hent-
ugastu tímarhjá oss tilþessara starfa og þá
hafa bændur optast meiri og minni tíma til
þeirra, ef þeir hafa vilja og kunnáttu til að
nota þá, en sóa þeim ekki út í iðjuleysi eða
ónauðsynlegt vafs, eins og mörgum hættir
við. Eða hvað getur bóndinn fengið ánægju-
legra að iðja í blíðu veðri á vorin, þegar aðr-
ar heimilisþarfir kalla ekki að, en að fara
út á tún sitt til að sljetta nokkrar þúfur
eða annað því um líkt? Hversu kostnaðar
lítið verður honum þá ekki að sljetta hvern
þúfnareitinn og ræsa fram hvern mýrar-
blettinn, þegar hann sjálfur eða menn hans
gjöra það á þeim tímum, sem annars hefðu
orðið honum að mestu eða öllu arðlausir, í
samanburði við það að taka til þess sjerstak-
an mann með þriggja eða fjögra krónu dag-
launum, auk fæðis, eins og nú tíðkast al-
mennt, og þar að auki að fá hann ekki ef
til vill fyr en bóndi hefir engar kringum-
stæður til að vera sjálfur eða láta aðra vera
honum til aðstoðar, svo að verkið geti geng-
ið greiðlega, heldur er neyddur til að láta
þennan kostnaðarsama mann vera einan að
pæla í hinum erfiðustu jarðabótastörfum.
þannig er það farið að ganga ekki svo sjald-
an hjá stöku bændum, sem viljagjöra jarða-
bætur (það er að segja þúfnasljettur, vatns-
veitingu og framræslu), en treysta sjálfum
sjer ekki nje mönnum sínum til þess, héld-
ur vilja bíða þar til þeir geta fengið ein-
hvern þessara manna, og eyða svo miklu
af bezta tímanum, svo sem vorunum, í iðju-
leysi eða óþarfa vinnu, t. d. nauðsynjalaus
ferðalög og annað því um líkt, en fá ekki
jarðyrkjumanninn ef til vill fyr en kominn
er heyskapartími, og bóndi hefir engar
kringumstæður til að vera honum til að-
stoðar sjálfur eða láta heimamenn sína til
þess. það er heldur ekki fyrir fátæka fjöl-
skyldumenn að svara úti 5—6 krónum um
daginn og fæða tvo menn, auk þess að fæða
og gjalda öðrum daglaunamönnum og vinnu-
hjúum, sem bændum er ómöglegt án að vera;
en þéssir þurfa þó eigi síður að sljetta tún
sín og veita vatni úr eða á bæði tún og
engjar, helduren þeir, sem mönnum sýnist
hafa næg efni til þess er þeir þurfa, hverja
tilhögun sem þeir við hafa; annars geta
þessar nauðsynlegu jarðabætur ekki orðið
almennar, eins og þær ættu að verða.
G.
Um synodus.
I seinustu blöðum Isafoldar og þjóðólfs er
þess getið, að prestastefna sú eða synodus,
sem hjer er haldin ár hvert í byrjun júlí-
mánaðar, hafi nú eins og fyr ekkert gert.
það er nú að sönnu satt, að synodus gerir
ekki mikið og getur það naumast eptir því
stjórnarfyrirkomulagi, sem nú á sjer stað.
En synodus gjörir þó nokkuó, þótt það væri
æskilegt, að hún gæti komið meiru til leiðar.
Hið helzta verkefni hennar hefir um langan
aldur verið að skipta nokkru fje milli upp-
gjafa presta og fátækra prestaekkna, sem og
að ræða ýms kirkjuleg mál, sem upp
hafa verið borin. Fje það, sem í þetta sinn
kom til úthlutunar, var að upphæð: til upp-
gjafapresta 1041 kr. 20 a. og til fátækra
prestaekkna 1395 kr. 69 a. Auk þessa
gjörðist það á fundinum, að stiptsyfirvöld-
unum var falið á hendur að fara þess á leit
við stjórnina, að hún legði fyrir næsta al-
þingi sjerstaklegt lagafrumvarp um eptir-
launaviðbót handa einum uppgjafapresti;
líka var þeim falið á hendur jafn<>ðum og
uppgjafaprestar fjellu frá, að sjá um að það
fje gengi til fátækra prestaekkna. Enn
fremur var fram lagt brjef frá einum hjer-
aðsprófasti með vottorðum sóknanefnda um,
að hlutaðeigandi sóknarprestur hefði aldrei
flutt hneikslanlega ræðu í kirkjunni. Syno-
dus ákvað, að úthluta skyldi næsta ár 300
kr. af vöxtum prestaekknasjóðsins til fá-
tækra prestaekkna, eins og að undanförnu.
þess skal getið að fyrir nokkrum árum
síðan var eptir uppástungu prófasts síra
þórarins Böðvarssonar sett nefnd til þess
ásamt með stiptsyfirvöldunum að íhuga,
hvernig verksvið og vald synodus yrði aukið.
Eptir að nefndin hafði rætt þetta mál á
fundum og borið það undir álit flestra pró-
fasta og annara merkispresta, varð niður-
staðan sú, að meðan synodus hefði ekkert
meira fje til umráða nje gæti borið alkirkju-
leg mál beinlínis undir konung eða lagt á
þau fullnaðarúrskurð, mundi ekki vera hægt
að auka vald og verksvið hennar að sinni,
og nú virðast lög um hjeraðsfundi og sókn-
arnefndir, sem gefa þeim kost á að hafa
mikil afskipti af kirkjulegum málum, gera
þetta síður nauðsynlegt.
Hina heiðruðu útgefendur ísafoldar og
þjóðólfs bið jeg að taka þessa groin í blöð síu.
Beykjavík 14. dag júlím. 1884.
P. Pjetursson.
JL
T
Arni Porvaldsson Böðvarssonar
í Saurbæ, f. 8. aug. l86l, -J- 7. apríl 1884.
--»«—
Sorgin er strið, en þó er augað þurt
þornuð er nú að mestu lindin tdra—
einn er nú horfinn, einn er farinn burt,
það endurminning vekur blíða og sára.
pvi Árni stóð í œsku grœnum reit
sem íturvaxinn suðurlanda pdlmi,
og lifsins ceð var elskurík og heit
og eðlið eins og hlíf ur góðum málmi.
Nú ertu horfinn ! nú er huggun ein
að hugsa um þig og þínum anda fylgja,
þó jörðin geymi lík og liðin bein
og Ijósti hjartað örlaganna bylgja.
Sd bautasteinn, sem beztur stendur hjer
og bifast ei i forlaganna vindi,
á bruna-hrauni hjartans reistur er,
en hann á líka saknaðarins yndi.
pví þó að Árni nú sje lagður lík,
og leiki sorg um frœnda, vin og bróður :
þd er sú cndurminning yndisrík,
að öllum var hann hugljúfur og góður!
B. G.
t^sr” Eptir viðaukabl. við *pjóðólf« í dag
hcfir verið skrifað hingað mcð kaupskipi frrí
Norvegi, níjkomnu, að þar sje komið til valda
vinstrimanna-rdðaneyti, með forustu Joh.
Sverdrups storþingisforseta.