Ísafold - 27.08.1884, Page 2

134
und, en áhorfendur hálfu fleiri. Fyrst gekk
þessi litla þyrping í prósessíu um borgina,
raðað í fylkingar, með fánum og blæjum.
Prósessían var 3 klukkustundir að komast
fram hjá einu götuhorni. þegar inn í garð-
inn hom, skipti liðið sjer í 7 staði, umhverfis
7 ræðupalla. f>ar voru þingmenn fyrir
og aðrir merkismenn, og fluttu tölur fyrir
lýðnum, en að lyktum borin upp til sam-
þykktar nokkur ályktarorð, lávörðunum til
ámælis en stjórninni til uppörvuuar.
Mestur rómur var gerður að ræðu þing-
manns þess, er Lawson heitir. Hann er bind-
indispostuli nafnkenndur og skörungur mik-
ill. «Vilji lávarðarnir ekki láta sjer segjast«,
mælti hann, «þá ritum vjer drotningunni
ávarp og biðjum hana að gera 300 skóara
að lávörðum. (Bravo !) Jeg er þó ekki svo
mjög meðmæltur þessari aðferð; því mjer
finnst það illa gert við skóarana. Jeg
þekki ekki nokkurn þann mann, er komizt
hefir inn í efri deildina, lávarðadeildina, að
hann hafi eigi innan skamms týnt flestum
kostum sínum, í stuttu máli, að hann hafi
ekki hætt að vera maður, þegar hann varð
lávarðum. (Hlátur). Hann kvað sjer lítast
annað ráð betra, og það væri að neðri deild-
in beitti sínu fjársynjunarvaldi. þá væri
éfri deildin frá.
A fánana í prósessíunni var saumað
margskonar letur. A einum stóðu þessi
orð : Stattu á rétti þínum en sittu á lávarð-
anna. A öðrum : þá, sem guðin vilja glata,
firra þau vitinu áður.
Lávarðamir hafa borizt líkt ráð fyrir
einu sinni áður, fyrir rúmri hálfri öld.
En leikslokin urðu þeim lítill fagnaður, og
svo mun enn. f>á, 1832, var á ferðinni
stórmikil kosningarrjettarbót, er neðri deild
hafði samþykkt með öllum þorra atkvæða.
En lávarðarnir hrundu frumvarpinu. Báða-
neytið, þeir Grey og hans sessunautar, sögðu
af sjer. Konungur,VilhjálmurIY, tók þvífeg-
ins hendi; hann var rammur apturhalds-
maður. En ekki var hlaupið að því að fá hæfi-
lega menn í nýtt ráðaneyti. Eptir mikla
mæðu ljet hertoginn af Wellington tilleiðast,
sigurvegarinn frá Waterloo, mesti frægðar-
rnaður. En svo var kurrinn megn í lýðnum, að
þeim konungi og honum var naumast óhætt
að láta sjá sig á strætum úti. A fundi í
neðri deild skömmu síðar var apturhalds-
mönnum gerður sá aðsúgur, að einn höfuð-
paurinn úr þeirra liði sagði svo við Welling-
ton kvöldið eptir, að hann vildi heldur
standa aughti til auglitis við þúsund djöfia
heldur en þingmenn í því skapi. f>á gafst
Wellington upp, og var konungi nauðugur
einn kostur að taka þá Grey aptur til ráða-1
neytis sjer. f>eir þröngvuðu síðan konungí
til að skrifa uudir skjal um að gjöra svo
marga frelsismenn að lávörðum, þ. e. þing-
mönnum í efri deild, að hinir yrðu þar í
minni hluta. Grey hafði þessa nýju lávarða-
skrá í vasanum á næsta fundi í efri deild.
þá fjell apturhaldsmönnum allur ketill f
eld, og létu undan, án þess að til þéss kæmi
að nota skjalið.
því er það, að Lawson kom nú með þetta
þjóðráð að fjölga lávörðunum — með 300
skóurum
Kóleran. — Hún hefir htið dreifzt út, að
eins til 2 borga sunnan á Frakklandi um-
fram það sem áður var : Lyon og Arles.
Virðist vera heldur í rjenun, það sem það er.
Mobðráð við Rússakeisaba. — Hann ætl-
aði vestur til Warschau seint í f. m. En
skömmu áður varð uppvíst um samsæri þar
í borginni. Skyldi sprengja aðseturshöll
hans þar í lopt upp. Fjöldi manna voru
handsamaðir, bæði í Warschau og Pjeturs-
borg. J>eir bíða nú dóms.
Norðceskautsfebða-hbakningur. — Fyr-
ir fám árum var eptir uppástungu Wey-
prechts norðurfara frá Austurríki það ráð
gert, að senda uáttúrufræðinga af ýmsum
löndum til vetrarsetu norður í óbyggðum,
svo nærri heimskauti sem auðið væri, á
eitthvað 12 stöðum hringinn í kringum heim-
skautið, í því skyni að athuga þar veðra-
brigði og ýmsar aðrar tilbreytingar í nátt-
úrunni, allir jafnsnemma, frá 31. ágúst 1882
til jafnleugdar árið eptir. Var skipt með
sjer verkum eptir því sem hentast þótti.
Danir höfðu sínar stöðvar t. d. í Grænlandi,
í Upernivík; Austurríkismenn á Jan Mayen,
—herskipið Pola, er hjer kom í fyrra, var að
vitja þeirra, sem þar sátu. Ollum þessum
leiðangrum reiddi vel af, nema þeim frá
Bandaríkjunum í Norður-Ameríku. Enda
höfðu sendimenn þaðan verstu stöðvarnar:
á 80. mælistigi norðurbreiddar, við Frank-
linsflóa við Smithsund, milli Grænlands og
Ameríku, í þeim mikla klakageim. J>eir
lögðu af stað ári á undan öðrum, vorið 1881,
með því að það er svo hæpið að komast
þar norður eptir fyrir ísum. Fyrir förinni
rjeð Greely lautinant, vaskur maður og öt-
ull. |>eir komust alla leið samsumars, og
sneri skipið, sem flutti þá, heimleiðis aptur
18. ágúst. J>eir höfðu vistir til tveggja ára
og valinn útbúnað að öðru ksyti. Sumarið
eptir var sent skip norður að vitja um þá,
til vonar og vara, en það komst hvergi fyrir
ís. þriðja sumarið, 1883, voru send 2 skip
að sækja þá, en það fór á sömu leið. I
vor var enn gerður út hinn þriðji leiðangur í
sama skyui, með þrem skipum, 2 frá Banda-
ríkjum og 1 frá Englandi, er stjórnin þar
gaf Bandamönuuin til fararinnar. Skip
þessi komust við illan leik norður í mynnið
á Smithsundi. Voru eptirleitarmenn svo
heppnir að finna þar loks þá Greely og
fjelaga hans 6, en að fram koma; 19 voru
dauðir. f>að var 22. jxiní. Er svo sagt,
að hefðu leitarmenn komið 2 dögum síðar,
mundu þeir engan þeirra hitt hafa á lífi.
Einn þeirra, sem á lífi fundust, ljezt síðan
á heimleiðinni; höfðu kalið af honum bæði
hendur og fætur. |>eir höfðu hafzt við 9
mánuði þar sem þeir fundust, frá því í fyrra
haust, og borizt þangað norðan að á jaka,
eptir mánaðar-hrakning. þessir 19 ljetust
seinni part vetrar, af hungri og kulda.
Greely lætur vel yfir för sinni að öðru
leyti. f>eir höfðu komizt lengra norður
en nokkrum manni hefir áður tekizt, eða
83 stig 24 mín.; áður lengst 83° 20'. J>eir
fundu að Grinnelsland er eyja. f>ar kom-
ust þeir upp á 5000 feta hátt fja.ll. Af öðru
fjalli, 2000 feta háu, þar sem þeir komust
lengst norður eða þar nærri, var víðsýni
mikið norður af og austur, og hvergi land
að sjá, nema í landnorðri; þar sáu þeir
höfða allmikinn, á að gizka á 83° 35' norð-
urbreiddar, og kenndu við Róbert Lincoln,
hermálaráðherra Bandamanna. f>að er
norður af Grænlandi.
t
Brjef úr Odáðahrauni,
eptir
pcruv’a C3 cfíuyioddocn.
L
Herðubreiðarlindum 27. júlí 1884.
Ódáðahraun er hinn hálendasti kafli af
öræfum Islands, og hefir ávallt verið þvínær
ókunnur byggðamönnum, þrátt fyrir það,
þótt ýmsar tilraunir hafi verið gjörðar til að
rannsaka hraunið og finna vegi um það. Á
17. öld er þess opt getið, að menn fóru frá
Austurlandi suður yfir Odáðahraun, og þann
veg fóru Skálholtsbiskupar opt á vísitazíu-
ferðum sínum til Austfjarða. f>ann veg fór
Oddur biskup Einarsson, er hann hitti úti-
legumennina, og er sagt að Bjarni sýslu-
tnaður Oddsson hafi farið þann veg síðastur
árið 1736. Vegur þessi hefir að öllum lík-
indum legið frá Möðrudal og yfir norðurjað-
ar hraunsins, í Kiðagil. Vestan við Jökulsá,
litlu fyrir sunnan Möðrudal, er fell, sem
heitir Ferjufjall, milli Grafarlanda og Herðu-
breiðarlinda; þar er ágætur áningastaöur
áður en lagt er á hraunið; síðan taka við
þaðan í norðvestur grýttar melöldur upp
undir norðurenda Herðubreiðarfjalla, eða
Dyngjufjalla hinna nyrðri, en l.til hraun;
þar hefi ég og séð vörðubrot, og eina mosa-
vaxna vörðu ágætlóga hlaðna rúmlega inann-
hæðar háa; hefir vegurinu síðan legið fyrir