Ísafold - 10.09.1884, Page 1

íeruur ál á miívikulajsmorpa. Vefð
irgangsins (50 arka) 4 kr.: erleadis
5kr. Borgist íjrit miöjan júlimánuJ.
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skrifl.) bundm vi9 áramót. 6-
jild nema komin sje til útg. tjrir L akt.
ilgreiðsluslota i Isatoldarprentsm. 1. sal.
XI 36.
Reykjavík, miðvikudaginn 10. septembermán.
1884.
141. Frjettir innlendar. Brjef úr Ódáðahrauni
(Niðurlag).
142. Nokkur orð um verzlun og gufubáta.
144. Hitt og þetta. Auglýsingar.
Forngripasafnið opið hvern mvd. og ld. kl. I—2
Landsbókasafnið opið hvern rúmhelgan dag kl. 12—2
útlán md„ mvd. og ld. kl. 2—3
Sparisjóður Rvíkur opinn hvern mvd og ld. 4—5
Veðurathuganir í Reykjavík, eptir Dr. J.Jónassen
Hiti (Cels.) Lþmælir Veðurátt.
Sept. ánóttu umhád. fm. em. fm. em.
M. 3- + 5 + 12 29,7 29.7 Nvhb 0 b
F. 4- + 5 + 13 29,7 29,7 0 b N h b
F. s. + 7 + 12 29,7 29,6 A h b 0 b
L. 6. 4 6 + 12 29,5 29,6 0 b 0 b
S. 7- + 2 + 1° 29,b 29,6 A h b A h b
M. 8. + 2 + 9 29,7 29,4 A h d A hvd
þ. 9- + 5 + 10 29 29,1 S hv d S hv d
Athg. Fyrri part vikunnar var stilling á veðr-
inu og þurrt; síðari partinn optast dimmviðri
með nokkurri úrkomu; að kveldi h. 8. var hjer
rok á austan með miklu regni og í dag 9. er
hann hvass á sunnan með skúrum. Loptþyngd-
armælir mjög lágur.
Reykjavík 10. sept, 1884.
Burtfararpróf á prestaskólanum 1884 var
lokið 3. sept. fessir sjö útskrifuðust (róm-
versku tölurnar tákna einkunn, hinar stig):
Árni Jónsson I. 50
Kristinn Daníelsson I. 49
Jón Sveinsson I. 49
Stefán Jónsson II. 35
Pjetur f orsteinsson II. 31
Jón Thorsteinson II. 27
Halldór Bjarnarson II. 23
Binn stúdent stóðst eigi prófið.
Spumingar í hinu skriflega prófi voru þessar:
I bifluþýöingu: Jóh. 6, 43'—51. incl.
- trúýrœdi: í hverju er fólginn hinn mismun-
andi skilningur kaþólsku og prótestantisku
kirkjunnar á lærdóminum um sköpun manns-
ins í guðsmynd, og hver áhrif hefir þessi
mismunur á aðra lærdóma kirknannaV
- siðfrœði: Ilvað er eptirbreytnin eptir Kristi
samkvæmt rjettskildum lærdómi kristindóms-
ins? og hverjar eru hinar röngu ímyndanir
um þetta efni, sem mest ber á í sögu kristn-
innar?
Rœðutexti: 1. Kor. 3, 16.—20.
Embættaveiting. Hinn 6. þ. m. veitti lands-
höfðingi cand. theol. Kristni Daníelssyni Sanda
í Dýrafirði, cand. theol. Pjetri J>orsteinssyni
Stað í Grunnuvík og cand. theol. Halldóri
Björnssyni Presthóla á Sljcttu.
Lík skólakennara Sigurðar heitins Sigurðar-
sonar hefir fundizt á floti við Lambhússund á
Akranesi og er flutt hingað til þess, að greptr-
ast hjer. — Lík pilts þess er drukknaði mefl
þeim Sigurði heitnum og Larsen hefir og fund-
izt við Engey.
t
Brjef úr Odáðahrauni,
eptir
]Oozvaid affli&ioddoen.
I.
Herðubreiðarlindum 27. júlí 1884.
(Niðurlag). Æði vetrarlegt var í Öskju
alveg eins og maður væri á ferð um jóla-
föstu svo var snjórinn mikill. Öskju hefir
áður verið lýst á íslenzku og fer eg því fljótt
yfir. Askja er allmikill dalnr (1 □ m. á stærð,
hér um bil kringlóttur í Dyngjufjöllum
miðjum; eru barmar dalsins víðast 7—800
fet á hæð, en sjálf eru fjöllin 4500 á hæð
yflr sjávarmál; hefir dalurinn áður verið
dýpri, en hraun hafa runnið úr ótal gígum
fram með börmunum, og hafa fyllt hann til
hálfs ; hafa þau fengið útrás til austurs um
op það, er við fórum um ; er halli hraun-
anna í Öskju lítill, aðeins 1° 26'. í suð-
austurhorni Öskju eru eldgígar þeir, er gusu
1875. Við þetta hið mikla gos sökk all-
mikil landspilda í suðausturhorni Öskju
við gígina, eru barmar þessa jarðfalls þver-
hnýptir, ogþeim megin erað Öskju snýr 740
feta háir, en þeim megin, sem að fjöllunum
veit, nærri helmingi hærri; í börmum jarð-
fallsins sjást hraunlögin sem eru á botni
dalsins, því að þau hafa klofnað um þvert.
Kynlegt er að sjá þar sumstaðar jökul
eða snjólög milli eldgamalla hraunstrauma
í hömrunum. þegar hraunin runnu fyrir
mörgum öldum , hafa þau runnið yfir snjó-
skafla og eigi getað brætt þá til fulls, og
sést nú snjórinn eins og jarðlög í hömrun-
um, af því þau eru svo hátt yfir sjó að sól-
in fær aldrei brætt þau til muna. þegar
Johnstrup kom í Öskju 1876, var dálítið
vatn skolgrænt á lit í botni jarðfallsins 4000
fet að þvermáli; nú fyllir vatn þetta allan
botn jarðfallsins, og er um 10000 fet á lengd.
þá var hiti vatnsins 22° C., nú að eins 14°.
A norðurbarmi jarðfallsins er gígurinn, sem
gaus vikrinum yfir Austurland; hann er 300
fet að þvermáli og 150 fet á dýpt. Gígur-
inn er að utan flatvaxinn, og hlaðinn upp
úr vikurösku, en að innan þverhnýptur.
þegar Johnstrup kom þar, komu að eins
gufur úr gfg þessum, nú er hann orðinn að
vellandi leirhver líkt eins og Víti hjá Kröflu
var forðum. Leirinn er gráleitur með blá-
leitum og grænleitum blæ og sýður og bull-
ar án afláts. Sunnan og austan í botni
hans þýtur digur gufustólpi upp um holu
með orgi og ólátum, og allt í kring koma
fram smærri gufustólpar og reykir. Suð-
austan til í jarðfallinu upp af vatninu eru
margir gfgir, og niður frá þeim ganga stór
gil með ótal hverum, standa þaðan gufu-
mekkirnir hátt yfir fjallabrúnir, en orgið og
óhljóðin heyrast langa vógu; er það þvf lík-
ast, sem gufu væri hleypt úr mörgum gufu-
kötlum í einu. Brennisteinn er setztur
kringum marga af hverum þessum, og gul-
grænar brennisteinsskellur eru hér og hvar
upp eptir öllum hömrunum við jarðfallið,
kemur þar gufa fram úr hverri sprungu.
Upp undir brúnum að austanverðu er stór
sprunga og í henni mestallri hrafntinna. Ný-
lega hefir jarðfall mikið orðið austan við
hvylftina, hefir vatn etið sig undir snjóskafl
og myndazt þverhnýptur skurður gegnum
vikurlögin 150—200 fet á dýpt ofan frá
brúnum niður í vatn, er þar engum fært yfir
nema fuglinum fljúgandi, og verða menn að
klöngrast lengst upp í fjöll til að komast að
hverunum í suðausturhorni jarðfallsins.
Náttúran er hér öll hrikalegri og mikilfeng-
legri en á nokkrum öðrum stað á íslandi,
sem jeg hefi sjeð, og sá, sem einu sinni hefir
staðið á barmi þessa jarðfalls gleymir því
aldrei. þegar eg var búinn að skoða það,
sem jeg vildi snerum við aptur sömu leið,
og vorum bæði lúnir og syfjaðir er við kom-
um að tjaldinu í lindunum ; höfðum við þá
verið á ferðinni nærri 30 klukkustundir.
II.
Reykjahlíð 30. júlí 1884.
Nú er jeg kominn aptur úr Herðubreiðar-
lindum, og er nú að búa mig til nýrrar
ferðar um vesturhluta Ódáðahrauns. Svo
reyndist, er jeg hafði getið til í fyrra brjef-
inu, að fomi vegurinn um norður jaðar Ó-
dáðahrauns liggur þar, er jeg hugði, nú er
jeg og búinn að fara hann. 28. júlí fórum
við á stað úr Herðubreiðarlindum í bezta
veðri, riðum við beina stefnu á norðurenda
Herðubreiðarfjalla, og fylgdum vörðum
þeim, er fyrr var getið. Nyrzt í austasta
hala fjallanna er skarð, og fórum við gegn-
um það; austan við skarðið eru vond hraun
og ótal sprurigur, þó tókst oss að klöngr-