Ísafold - 05.11.1884, Síða 4

176
Ritstjóri ísafoldar leyfir sjer að svara
nú þegar lauslega því litla, sem til
hans er talað í þessari grein.
J>að er þá fyrst að taka það fram,
að hinn heiðraði höf. er svo alkunnur
að mannúð og nákvæmni við sjúklinga,
að hann þarf ekki að óttast að al-
menningur leggi þá getsök í ummæli
blaðsins um „heppni og lag til að
hrinda frá sjer aðsókn sjúklinga", sem
hann virðist ímynda sjer. Orðin þýða
vitaskuld ekki annað en að það þurfi
heppni með til þess að svona lítið hús
endist til nokkurrar hlitar og lag til
þess að sjá sjúklingum borgið hvað
húsnæði og hjúkrun snertir utan spít-
alans.
Um þetta, að spítalinn sje mikils til
of lítilfjörlegt hús til þess sem hann
á að vera ætlaður, munu flestir vera á
einu máli, að fráteknum spítalalækninum
sjálfum og þessum fáu mönnum sem
gerðu hans spítalahugmynd að kapps-
máli gagnvart tillögum hins nýja land-
læknis, byggðum á sjerstökum kunn-
ugleik á spftalafyrirkomulagi víðar en
í Danmörku, hinum sömu mönnum,
sem munu eiga heiðurinn fyrir það að
málið ónýttist á síðasta alþingi. Dæm-
ið frá Færeyjum um aðsókn að spítal-
anum þar er ekki ómerkilegt, þvi ekki
eru Færeyingar miklir auðsældarmenn.
Enginn getur fortekið, að hinir miklu
gallar á eldri spítalanum hafi átt mest-
an þátt í því, að svo lítil var aðsókn
að honum ; og hvað fátæktina snertir,
þá er það auðvitaður hlutur og sjálf-
sagður, að þar sem í öðrum löndum
er fullt af spítalaölmusum, margvíslega
löguðum, er spítalar þar eiga að miklum
mun aðsókn sína að þakka, þá muni
því síður hugsandi til að komast af án
þess konar hjer á þessu sárfátæka
landi. Sú skoðun mun meira að segja
vera að ryðja sjer til rúms annarstaðar,
að rjettast sje að gera það að almennri
reglu, að láta fátækt fólk hafa ókeyp-
is læknishjálp og spítalavist, bæði fyrir
mannúðar sakir, og eigi síður hins, að
það muni fyllilega tilvinnandi þjóðmeg-
unar vegna. Sú stefna tímans mun
von bráðar knýja að dyrum hjer, og
hvað mun þá „kytran“ þessi endast,
og jafnvel hvort sem er ?
Sje það svo, að ekki eigi aðrir kost
á að lauga sig i hinum nýja spítala en
sjúklingar, þá er það apturför frá því
sem var á gamla spitalanum, og hún
merkileg.
Auglýsingarjettur f’jóöólfs.
þar er búið að augiísa, og í „Suðra“, hvað haft
liefir verið að átyllu til að svipta þjóðólf aug-
lýsingarjettinum og fórna Suðra þessum rjetti.
þjóðúlfur á að vera orðinn svo óvirðulegt blað, að
uppboðsauglýsingar o. þ. h. óhreinkist á því að
birtast í honum, og annað það, að ritstjórinn
sje lcominn í sakamál, — reyndar sýknaður í því
með dómi. En að Suðri lilaut auglýsingarnar,
var af því, að hann bauðst til þess fyrir miklu
minna verð en þjóðólfur; bara það og ekkert
annað.
Svo mörg eru textans orð.—
Sje nú svo, að hver maður haldi þingmennsku
fyrir það, þött hann sje sterklega grunaður um
glæp, allt hvað hann er ekki beinlínis sakfelld-
ur fyrir hann með dómi, þá verður æði-kátlegt
að bera það upp í sig, að sá maður, sem að
eins er höfðað á móti sakamál, sje ekki sið-
ferðislega hæfur til að lesa prófarkir á auglýs-
ingum. Sjer eru nú hver fínlieitin á þessum
hábomu auglýsingum. þeim er vandara um
en sessunautum þingmannsins, hvað þá heldur
kjósendum hans.
Og þá hitt, að þeir, sem annara hluta vegna
hafa ýmugust á blaði, finna upp á því í hefnd-
arskyni að kalla það „óvirðulegt11. það er önn-
ur ástæðan.
þess konar ástæður, sem í óvilhallra manna
augum eru einber hjegómi, geta þótt áheyri-
legar í stofuhjali meðal fjandmanna blaðsins.
það er margt gott í þá skuld, sem er allsend-
is óboðlegt í valdsmanns sæti eða dómara.
Hjer er gjörræði í frammi haft, sem eigi er
auðfundið dæmi til samkynja, þótt smátt sje.
Eina dæmið nærlendis mun vera signor Estr-
úp, loflegi’ar fyrirmyndar. Hann mun hafa
sýnt einu sinni sömu karlmennskuna á einu
vesalings-vinstrimannablaði á Jótlandi. En
hann fór þó það drengilegar eða vægilegar að,
að hann veitti blaðinu áminningu og aðvörun
áður. Og ekki datt honum i hug að færa aug-
lýsingamar í kaupendafærra blað eða sem kom
miklu sjaldnar út. þar eru lærlingarnir meist-
aranum fremri.
Um auglýsingaverðið sýndi þjóðólfur í fyrra
með rökum, að það er ýmist lítið eða ekkert
meira í honum en í Suðra, stundum jafnvel
minna. En látum svo vera, að þessi ástæða
væri sönn: ætli það mundi mælast vel fyrir
því í viðskiptum einstakra manna á milli, að
láta einhvern og einhvem aðvífandi undir-
bjóða í laumi gamlan viðskiptamann V Er
það laglegt afspurnar, að laumast til að þiggja
undirboð Suðra, og láta þjóðólf ekkert af vita
fyr en allt er fullgert og um garð gengið ?
J>að er illt að fóðra flík, sem engin heil brú
er í.
Hitt og þetta.
Merkilegur reki. Snemma í sumar, 18.
júni, fundu þrír Grænlendingar frá Julianehaab
á ísjaka þar á flóanum fyrir utan ýmsa muni
frá pólfararskipinu Jeannette frá Ameríku, er
sökk í landnorður frá Nýju-Síberíu vorið 1881 ,
eptir tveggja ára hrakning fyrir norðan Asíu
austanverða. Munir þessir voru tjaldslitur,
kassahrot með nafninu „Jeannette“ á, farmskrá
og ávísunarbók, hvorttveggja undirskrifað „De
Long“, en svo hjet oddviti fararinnar og var
einn af þeim, er á land komust i Síberíu, en
urðu þar úti. Enn fremur olíuskinnbuxur,
merktar nafni eins af hásetunum, er Louis
Noros hjet. Enn fremur sáu Skrælingjar á jak-
anum eitthvert hrúgald, með bjarnarfeldi yfir,
og þótti líkt þvi, að vera mundi lík af manni,
en þorðu eigi fyrir líkhræðslu að grennslast ept-
ir, hvað þetta væri. Hina munina hírtu þeir
og fóru með í land. Danskur verzlunarstjóri
í Julianehaab, Carl Lytzen að nafni, brá þegar
við og fór út með einum Grænlendingnum til
til frekari rannsókna; en þeir fundu ekki jak-
ann aptur.
pessi reki er merkilegur að því leyti, að
hann sýnir hvernig straumum hagar norður í hö f-
um. Svo er sagt, að í fornum rússneskum frá-
sögum sje þess getið, að veiðarfæri hjeðan frá
Norðurálfu hafi fundizt rekin austur við Beh-
ringssund. En þetta dæmi fer í gagnstæða
átt.
Dannenhower lautinant, einn af yfirmönnum
á Jeannette, er af komust, segir svo frá, að
eptir að skipið var sokkið, skiptu skipverjar
vistum og öðrum föngum á milli sín og tjölduðu
á ísjaka. J>eir leituðu síðan til lands á bátum
flestir eða allir. En jakann hefir rekið vestur
Karahaf, vestur á milli Novaja-Semlja og Franz-
Jóseíslands, norður fyrir Spítzbergen og þaðan
vestur í pólstrauminn fyrir austan Grænland, bor-
izt síðan með honum suður allt Grænlandshaf
og suður fyrir Hvarf, en síðan norður með landi
þar að vestanverðu, enda beygir pólstraumur-
inn þannig við þar. J>að er nokkuð meira en
600 vikur sjávar, sem jakann hefir rekið, á
hjer um bil 1000 sólarliringum.
AUGLÝSINGAR
Hin nýja útgáfa af sálmabókinni verður
hjá mjer innan skamms til sölu, með minna
verði en annarsstaðar, þannig :
í alskinni, gylt á kjöl og hliðum 3 kr. 60 a.
í----— - — 2 kr. 60 a.
í gyltu velsku bandi 2 kr. 25 a.
Reykjavík, 1884.
Br. Oddsson.
Sundfjelags-tillögum er veitt viðtaka á afgr.
stofu Isafoldar, þar geta menn og skrifað sig í
fjelagið.
Hjer með auglýsist, að við seljum ekki beitu, að
minnsta kosti ekki tvö næstkomandi ár.
Hvammi í Kjós 31. okt. 1884
6r. 6hiömundsson. J. Einarsson. J. porleifsson.
Ritstjóri Björn Jónsson, cand. pliil.
Prentsmiðja isafoldar.