Ísafold - 17.04.1889, Blaðsíða 2

122
f>að er sjálfsagt, að dómkirkjan er í minnsta
lagi fyrir söfnuðinn eins og hann er, hvað þá
heldur þegar hann vex til muna enn. En
þó gæti, eins og nú stendur, hvert manns-
barn í söfnuðinum, sem komið er á þann
aldur, að það geti haft gagn af að hlvða
messú, hæglega fengið 30 messur eða meira,
ef fluttar væru 2 messur á dag hjer um bil
alla helgidaga ársins, það er að segja, ef skip-
aður væri hjer fastur kapelián, en hjá því
verður naumast komizt hvort sem er, þar
sem þessi eina sókn er miklu fjölmennari en
meðal-prófastsdæmi hjer á landi,og hefir aukizt
um milli helmings og þriðjungs í tíð þess
prests, er nú þjónar brauðinu, en þó sótti fyr-
irrennari hans burt frá því vegna örðugleikans
að þjóna því þá fyrir einn mann. það mun
ekki vera óalgengt annarsstaðar, í Khöfn t. a.
m., að kirkjur taki ekki nema fjórða part af
söfnuðinum eða jafnvel minna, og sje þó talið
vandræðalaust,—með þessu móti, að þar þjóni
meira en einn prestur. það er hægðarauki,
sem fjölmennir kaupstaðir hafa umfram sveit-
arsóknir, að þar má flytja 2 messur eða jafn-
vel fleiri sama daginn. það er sjálfsagt, að
á hátíðum og við hjónavígslur eða prest-
vígslur stundum verða opt margir frá að
hverfa, sem í kirkju ætla hjer, fyrir þrengsl-
um. En það er óþarfi að kalla kirkju of
litla fyrir það, þó að hún taki ekki alla þá,
sem þangað vilja flykkjast fyrir forvitni sakir
eða til skemmtunar sjer (t. d. við hjónavígsl-
ur) ; það er nóg, ef hún tekur vel þá, sem
kirkju rækja þar fyrir utan og líklegt er því
að eigi þangað eitthvað betra eða skyldara
erindi.
Söfnuðurinn man eptir því, að fyrir 10—11
árum, er þingið sá, að dómkirkjan gæti ekki
bjargast af sjálfs sín rammleik, þá gerði það
sjer lítið fyrir og lagði nýjan skatt á sóknar-
menn heuni til styrktar , kirkjutíundina.
þennan skatt getur löggjafarvaldið hækkað,
ef því þóknast, eða bætt öðrum nýjum við, og
er hætt við, að því muni þykja sá kostur stór-
um betri en að íþyngja landssjóði til muna
kirkjunnar vegtia.
það mundi því fullt eins hyggilegt fyrir
söfnuðinn, að vera ekki svo mjög stórhuga
eða frekur í kröfum hvað kirkjubygginguna
snertir. Hitt liggur miklu nær, að hann fái
fastan aðstoðarprest; það verður hvort sem
er ekki hjá því komizt til lengdar. En þeg-
ar það væri fengið, gæti verið ástæða til fyrir
söfnuðinn að skoða huga sinn urn það, hvort
nokkur óhagur mundi að því fyrir hann, að
taka kirkjuna að sjer. Hitt er alveg rjett,
sem nefndin bendir á, að frá landsstjórnar-
innar sjónarmiði virðist geta verið nokkuð á-
horfsmál, hvort heppilegt sje eða forsjált að
sleppa umsjón og fjárhaldi kirkjunnar við
jafnfjölmennan og fjölbreytilegan söfnuð og
Reykjavíkursöfnuður er,— að láta allur ráðs-
ályktanir henni viðvíkjandi vera komnar undir
einföldum atkvæðamun á safnaðarfundi.
Lögreglan í Reykjavík. Samkvæmt
því sem fyrir rnælt í hinni nýju samþykkt
um stjórn bæjarmálefna í Keykjavík, frá 4.
des. f. á., hefir bæjarstjórnin samið og sam-
þykkt og amtmaður staðfest 9. þ. m. »erind-
ishrjef til bráðahirgða handa luggœzlumönnum
í Iieykjavik». það var ekkert til áður, er því
nafni gæti heitið, og skyldur eða lífernisregl-
ur Iögregluþjóna og uæturvarða því mjög svo
óákveðnar, enda hafa þeir tekið sjer verk sitt
ljett sumir, og almenningi hins vegar gjarnt
til að smá boð þeirra og bann, bæði af rót-
grónu agaleysi, og eins hinu, að um ýms lög-
regluatriði hefir vantað ákveðnar reglur eptir
að breyta, og vantar raunar emi í sumum
greinum, þangað til fást heimildarlög til lög-
reglusamþykkta — að sínu leyti eins og
heirnildarlögin til fiskisamþykkta frá 1877 m.
m. —, og er vonandi, að þeirra verði eigi langt
að bíða. þingið hafnaði raunar frumvarpi til
slíkra laga 1885, en eflaust ófyrirsynju og að
Iítt hugsuðu máli.
Hjer eru hermd nokkur helztu atriðin úr
þessu nýja löggæzlumanna-erindisbrjefi , þau
er almenningi kynni að vera nytsamlegt að
þekkja, bæði innan bæjar og utan.
»Lijgregluþjónarnir skulu, klæddir einkenn-
isbúningi, að öllum jafnaði báðir vera á um-
ferð um bæinn frá kl. 11 f. hád. til kl. 10 e.
hád., sinn í hvoru lagi, og þannig, að jafnan
sje annar þein-a staddur í miðhluta bæjarins
(kvosinni). Um aðrar götur bæjarins skulu
þeir ganga til skiptis, að minnsta kosti einu
sinni á dag. Á morgnana frákl.7—11 skal að
jafnaði að eins annar þeirra vera á umferð
um bæinn, til skiptis. Máltíðir mega þeir
eigi halda báðir í senn og eigi tefjast lengur
við þær en 2 stundir alls á dag.
Næturverðir skulu vera á umferð um bæinn
frá kl. 10 á kvöldin til kl. 7 á morgnana, og
skulu ávallt ganga sinn í hvoru lagi, en þurfi
annarhvor aðstoðar við, skal hann gjöra hin-
um aðvart með pípu sinni».
»Eigi má löggæzlumaður fara að vei'ði kvöld
eða morgun fyr en annar hefir tekið við, og
þeir hafa borið sig saman um það, er þurfa
þykir».
»Verði maður sjúkur á götum eða á annan
hátt ósjálfbjarga, skulu löggæzlumenn koma
honum heim til sín eða útvega honum húsa-
skjól og nauðsynlega aðhlynningu».
»Verði háreysti eða ryskingar á almanua-
færi, skulu löggæzlumenn stilla til friðar, og
ef þörf gjörist taka þá seku fasta. Löggæzlu-
mönnum er heimilt, ef á þarf að halda, að
kveðja sjer til aðstoðar hvern þann, er þeir
ná til, til þess að hindra lagabrot, eða bæla
niður óspektir og mótþróa».
Til viðhalds almennri reglu og hreinlæti á
götum bæjarins er ýmislegt upp talið, er lög-
gæzluþjónum er boðið að hafa sjerstakar gæt-
ur á, — meðal annars : »að eigi sje látið eða
skilið neitt eptir á götum bæjarins, er geti
orðið til meins eða farartáhna; að eigi sje
riðið eða ekið eptir stjettum meðfram götum
bæjarins, eða gripir látnir standa þar eða far-
angur; að eigi sje riðið eða ekið hart um
bæinn; að ekki sje slátrað skepnum á al-
mannafæri, og hundar eigi látnir komast þar
að; að ekki sje kastað grjóti, snjó eða öðru,
er tjón getur af hlotizt, ekki skotið úr byss-
um eða öðrum skottólum eða flugeldar hafðir
um hönd ; að eigi sje farið miskunnarlaust
með skepnúr ; að eigi sje spillt almennings-
eign í bænum».
þegar guðsþjónustugjörð er haldin í dóm-
kirkjunni, eiga lögregluþjónarnir að vera þar
við staddir til skiptis, til að sjá um, að engin
óregla eigi sjer stað.
»Ef þrjózkast er við að færa burtu af al-
mannafæri það, sem er til meins, óþrifa eða
farartálma, mega lögregluþjónar láta taka það
burtu á kostnað hlutaðeiganda ; þó skulu þeir,
ef um mikinn kostað er að ræða, leita fyrst
iirskurðar lögreglustjóra».
»Lögregluþjónar skulu hafa nákvæmar gæt-
ur á, að ólögmæt sala eða veiting áfengra
drykkja eða almennar skemmtanir í heimildar-
leysi ekki eigi sjer stað».
Næturverðir eiga meðal annars að gæta
þess sjerstaklega : »að engin háreysti eða ó-
spektir eigi sjer stað, er raski friði eða næði
bæjarbúa; að veitingahúsum sje lokað á á-
kveðnum tíma (kl. 11J), og gestir dvelji þar
eigi lengur en til kl. 12 á kveldin, og að eigi
sje þar háreysti eða óspektir ; að gjöra mönn-
um viðvart í tæka tíð, ef háski er búinn af
eldi, vatni eða veðri».
„Jörundur hundadagakóngur». Kle-
mens Jónsson, cand. juris, sagði sögu Jörg-
ensens eða Jörundar hundadagakóngs á laug-
ardagskvöldið var (13. þ. m.) í Good-Templ-
arahúsinu fyrir allmörgum áheyrendum, í á-
góða fyrir nytsemdarfyrirtæki, þvottahúsið við,
laugarnar. Nýtt var lítið í frásögunni, um-
fram það sem áður er kunnagt um þann
frægðarleysis- viðburð í sögu landsins, og er
þar talsvert rannsóknarefni fyrir sagnafræð-
inga, og ekki ómerkilegt. Fyrirlesturinn var
skýrt framborinn og all- áheyrilegur, en mjög
lítti hann óvandað orðfæri, einkum herfilegar
dönskuslettur, t. d. önnur eins orðtæki og
«að upptroða með tilbærilegum glans»; «setti
eptir þeim» (fyrir: elti þú); «sápusnðari« (!!), á
d. Sæbesyder, og þar fram eptir götunum.
Kennarafjelagið. Skóiastjóri Jón |>ór-
arinson bjelt fyrirlestur í fjelaginu hjer f
bænum 13. þ. m. um lagasetning viðvíkjandi
alþyðukennslu. Umræður urðu nokkrar um
málið, og að lyktum var eptir uppástungu
fyrirlestrarmannsíns kosin 5 manna nefnd til
að undirbúa lagafrumvarp um málið til al-
þingis, og skyldi ræða það á síðari fundum
fjelagsins til þings. í nefndina voru kosnir::
Jón þórarinsson, dr. Björn M. Ólsen, þór-
hallur Bjarnarson, þorvaldur Thoroddsen og
Sigurður Sigurðsson.
Herskipið Fylla kom hingað í gær.
Hafði farið 2. þ. m. af stað frá Khöfn. Mætti
póstsk. (Laura) daginn eptirvið Jótlandsskaga.
Aflabrögð. Kringum helgina fiskaðist
dável, 20—30 í hlut, hjer af Innnesjum
og Akranesi vestur í Kambsleiru og þaðan af
lengra vestur. 1 syðri veiðistöðunum er og
að heyra mikið góðan afla enn. Og austan-
fjalls var mesti landburður vikuna sem leið,
bæði í þorlákshöfn og veiðistöðunum milli
ánna : 50—160 í hlut á dag á Eyrarbakka
og Loptsstöðum ; þar af |- þorskur eða meira,
hitt ýsa. Hæstir hlutir þar 12. þ. m. um
700, minnst 400. »Nú sem stendur þyrfti
hjer þriðjungi fleira verkfært fólk en til er
til að hirða aflann», er Isaf. skrifað af Eyr-
arbakka 12. þ. m. En — salt á þrotum þar.
það er meira en lítill ábyrgðarhluti fyrir-
kaupmenn, að spilla svo stórum þessari upp-
gripa-atvinnu með því að vanrækja að hafa
nægar saltbyrgðir; þetta á sjer stað hjer
hingað og þangað ár eptir ár eptir ár, vertíð
eptir vertíð. 1 Keflavík sömuleiðis orðið salt-
laust í einni eða fleirum verzlunum.
Tvö hákarlaskip G. Zoega, »Gylfi» og »Geir»,
komu inn 14. og 15. þ. m., með 95 og 155
tunnur lifrar.
»Keykjavíkin» þar á móti ókomin, eptir
mánaðar útivist, og er því miður talið hjer
um bil sjálfsagt, að hún hafi farizt, llklega í
útsynningsveðrinu 31. f. m.
Mannalát. Með herskipinu »Fylla» frjett-
ist frá Vestmannaeyjum lát sóknarprestsins.
þar, síra Stefáns Thordersen (biskups). Verð-
ur lians æfiatriða getið síðar.