Ísafold - 29.06.1889, Blaðsíða 2

20«
því, svo sem að breyta öllum 10 ára lánum
í 20 ára lán.
Reykjavík, 21. júnímán. 1889.
L. E. SVEINBJÖKNSSON.
* *
*
Fáein orö út af grein þessari koma í næsta
blaöi. Ritstj.
f>ingmálafundur Suður-f>ingeyinga.
Árið 1889 hinn 27. maí hjeldu Suður-
f>ingeying,ar almennan kjördæmisfund að
Einarsstöðum í Reykjadal. þingmaður
kjördæmisins hafði kvatt til fundarins, og
sóttu hann rúmlega 60 hjeraðsmanna.
f>ingmaðurinn setti fundinn og gekkst
fyrir kosningu fundarstjóra. Var Jón Sig-
urðsson dbrm. á Gautlöndum kosinn til
fundarstjóra, en til skrifara síra Matthías
Eggertsson á Einarsstöðum og Benidikt
Jónsson á Auðnum.
Fundurinn tók þessi mál til umræðu :
1. Stjórnarskrármálið'. Eptir stuttar
umræður var samþykkt í einu hljóði svo
hljóðandi fundarályktun :
Fundurinn skorar á alþingi, að halda
stjórnarskrármálinu áfram í sama horfi og
samþykkt var á síðasta J>ingvallafundi.
2. Um afnám hcestarjettar sem œðsta
dómstóls í íslenzkiim málum var í einu
hljóði samþykkt þannig löguð fundará-
lyktun :
Fundurinn skorar á alþingi, að sam-
þykkja lög um afnám hæstarjettar sem
æðsta dómstóls í íslenzkum málum.
3. Um lagakennslu og stofnun háskóla
á Islandi. Eptir nokkrar umræður var
samþykkt svo hljóðandi tillaga:
Fundurinn skorar á alþingi, að semja
og samþykkja lög um stofnun háskóla í
Reykjavík.
4 Um fjölgun þingmanna. Samþykkt
með þorra atkvæða þessi tillaga :
Fundurinn ályktar, að skora á alþingi,
að semja lög um, að fjölga þingmönnum
svo, að þeir verði 36 þjóðkjörnir. I.eyfir
hann sjer jafnframt að benda á, að bætt
sje við þingmönnum í þessum kjör-
dæmum:
Suður-Jnngeyinga 1,
Árnesinga 1,
Snæfellinga 1,
Reykvíkinga 1,
og jafnframt að Akureyri og ísafjörður
sjeu gerðir að sjerstökum kjördæmum, og
kjósi 1 þingmann hvort.
0. Rvennfrelsismálið. Samþykkt í einu
hljóði þessi tillaga:
Fundurinn skorar á alþingi, að gefa
málinu um jafnrjetti kvenna við karlmenn
sem mestan gaum, svo sem með því:
a. Að samþykkja lög, er veiti konum 1
sjálfstæðri stöðu kjörgengi í sveitar-
og safnaðarmálum.
b. Að taka til rækilegrar íhugunar,
hvernig eignar- og fjárráðum giptra
kvenna verði þokað til jafnrjettis gagn-
vart bændum þeirra.
c. Að veita konum jafnan rjett til allra
opinberra menntastofnana, og gera
þeim að öðru leyti sem jafnastan að-
gang til menntunar við karlmenn.
d. Að veita með lögum konum þeim, er
taka embættispróf, öll hin sömu rjett-
indi og körlum, er sömu próf taka.
6. Afnám amtmannaembœttanna. Sam-
þykkt í einu hljóði svo látandi nefndar-
tillaga :
Fundurinn ályktar, að skora á alþingi,
að semja lög um afnám amtmannaem-
bættanna.
7. Tollmálið og tekjuþurð landssjóðs.
Nefnd sú, sem kosin var á hjeraðsfundi
að Ljósavatni 3. aprfl, lagði fram álit sitt
um málið, og var það rætt ýtarlega. Að
loknum umræðum voru þessar tillögur
nefndarinnar samþykktar með meiri hluta
atkvæða:
a. í'undurinn skorar á alþingi 1889, að
sjá um, að tekjur landssjóðs aukist
svo, að fullkomlega svari til útgjald-
anna næstkomandi fjárhagstímabil.
Bendir fundurinn á það sem hið til-
tækilegasta ráð: að tollur á vínföng-
um og tóbaki sje hækkaður um helm-
ing, að tollur sje lagður á kaffi og
kaffirót, þó eigi hærri en 5 aurar á
pundi, sömuleiðis á sykur og sætindi,
þó eigi hærra en 2 au. á pundi.
b. Fundurinn leyfir sjer, að brýna það
fyrir alþingi, að viðhafa sem mestan
sparnað á fje landssjóðs, og þá sjer-
staklega að það veiti eigi launabætur
um fram það er lög heimta.
8. Gufuskipamálið. í einu hljóði sam-
þykkt svo hljóðandi tillaga:
Fundurinn skorar á alþingi, að veita
eigi neitt fje til gufuskipaferða, nema
trygging sje fengin fyrir því, að ferðirn-
ar komi að meiri og hagfelldari notum,
sjerstaklega fyrir verzlun og samgöngur
innanlands, en verið hefir hingað til, t. d.
með því, að fá ferðirnar auknar með
ströndum fram og innan fjarðar. Lýsir
fundurinn jafnframt yfir því, að þótt
kosta þyrfti enn meira fje til strandferða
en hingað til, sje það vel til vinnandi, ef
ferðirnar fáist hagfelldar og samkvæmar
vilja þings og þjóðar.
9. Afnám •vistarbands. Fundurinn skor-
ar á alþingi, að samþykkja ný lausamanna-
lög, byggð á eptirfylgjandi atriðum :
a. Undanþegnir vistarskyldu skulu menn,
karlar sem konur, þá er þeir hafa náð
tvítugsaldri, og enn fremur þeir menn,
þótt yngri sjeu en tvítugir, er ganga
á einhvern fastan menntaskóla, eða
nema einhverja sjerstaka handiðn
b. Hver lausamaður fái á hverju ári
skrifleg skilríki hjá hlutaðeigandi
hreppstjóra eða bæjarstjóra, að hann
liafi lögheimili í þeirri þinghá. P'yrir
það skilríki skal hann borga 2 kr. í
hlutaðeigandi sveitarsjóð.
c. Olögleg lausamennska varðar sektum
frá 10—50 krónur.
d. pegar lausamaður hefir haft lögheim-
ili í sama hrepp eða kaupstað 10 ár
samfleytt og greitt þar öll lögboðin
skyldugjöld, er hann þar sveitlægur.
10. Skjálfandafljótsbrúin. Fundurinn
ályktar, að þess sje farið á leit, að gefið
sje upp lán það, er á sínum tíma var
veitt til brúargjörðar yfir Skjálfandafljót,
þar eð landssjóði er að lögum skylt að
bera kostnað við aðalpóstvegi.
11. Löggilding Svalbarðseyrar. Fund-
urinn skorar á albingi, að semja lög um
löggilding Svalbarðseyrar.
12. Breyting á launalbgunum. Fund-
urinn skorar á alþingi, að gera breyting
á lögum um laun embættismanna, og
lækka hin hærri embættislaun á líkan
hátt og frumvarp það fer fram á, er bor-
ið var upp í neðri deild alþingis 1887.
Fleiri mál voru ekki rædd.
Fundi slitið.
Jón Sigurðsson. Matthías Eggertsson.
Benedikt Jónsson.
f>ingmálafundur Eyfirðinga.
Ár 1889, 20. dag júnímánaðar var fund-
ur haldinn í barnaskólanum á Akureyri
með þingmönnum Eyjafarðarsýslu og all-
mörgum kjósendum. Fundarstjóri var kos-
inn Frb. bóksali Steinsson, og tók hann
síra Matth. Jochumsson sér til aðstoðar.
Skrifarar voru kosnir síra Jónas Jónasson
og Björn prentari Jónsson.
þessi mál komu þar til umræðu:
1. Stjórnarskrármálið. Fundurinn sam-
þykkti nærfelt í einu hljóði ept^fylgjandi
áskorun:
„Fundurinn skorar á alþingi, að fylgja
stórnarmálinu í sama horfi eins og ákveð-.
ið var á þingvallafundinum 1888.“
2. Gufuskipamálið. Eptirfarandi áskor-
un var samþykkt í einu hljóði:
„Fundurinn skorar á alþingi, að sjá til
þess, að gufuskipaferðunum verði komið
i betra horf, að það sjái um, að að minnsta
kosti 6 ferðir gangi norður fyrir land, og
að það semji hentuga áætlun fyrir ferð-
unum, sem skipin verði bundin við að fara
eptir. En eigi vill fundurinn binda hend-
ur alþingis að neinu leyti í fjárlegum efn-
um í þessu efni, eða hafna einu fjelagi,
eða mæla fram með öðru. Ferðirnar
þurfa að byrja í apríl, og halda áfram,
fram til okóberloka. “
3. Tollmál. Eptirfarandi tillaga var
samþykkt:
„Fundurinn leggur það til, að því að
eins sjeu auknir tollar og þeitn fjölgað,
að þingið verji talsverðu fje, meiru en,
verið hefir, til þess að efla atvinnuvegi,
samgöngur og iðnað landsins; og ef það
fengist, skyldi auka toll af vínföngum og
tóbaki og leggja toll á kaffi, sykur, sæt-
indi, og vefnaðarvöru ef þingið tæki að
sjer að kosta tóvinnuvjelar, og svo útlenzkt„
tilbúið smjör; en ekki vill fundurinn binda
hendur þingsins um hæð tollanna.“
4. Landsskólinn. Tillaga J>ingvalla-
fundarins 1889 var samþykkt að nýju orð-.
rjett sem tillaga fundarins til alþingis.
5. Búseta kaupmanna sem verzla á islandi.
Tilaga Jdngvallafundarins orðrjett gerð
að tillögu fundarins til alþingis með 20.
atkv. gegn 4.
6. I menntunarmálinu var sú tillaga.
samþykkt:
„Fundurinn ræður alþingi til að semja
lög um að gagnfræðaskólinn á Möðru-
völlum verði fluttur inn á Akureyri,
en búnaðarskólinr. á Hólum aptur að
Möðruvöllum; svo og að gagnfræðaskól-
inn á Möðruvöllum verði settur í kennslu-
samband við lærðaskólann í Reykjavík.
Ennfremur var lagt til, að barnaskólar
fengju styrk af landsfje, hvort sem þeir
væru i sveitum eða kaupstöðum."
7. Um breytingu á launalögum var
tillaga gerð svo hljóðandi, að þingið
lækkaði hin hin hærri laun embættismanna,
á líkan hátt og farið er fram á í
frumvarpi því, er fram kom í neðri deild
alþingis 1887.
8. Visfarbandið. F'undurinn er á því,
að vistarbandið sje afnumið, og lausa-
mennsku-lögin numin úr gildi, en ræður
til þess, að þessu máli sje skipað með
lögum.
F'leiri mál voru eigi rædd.
F'undi slitið.
Frb. Steinsson. jónas Jónasson.
Jpíngmálafundur Barðstrendinga.
Alþingismaður, síra Sigurður próf. Jens-
son, hjelt þingmálafund að Brjámslæk 12. þ.
m. Fundurinn samþykkti toll á kaffi og
sykur, en sem lægstan, toll á óekta út-
lent smjör, álnavöru, óáfeng vín, sveskjur
o. fl. þess konar, og að hækka toll á tóbaki
einkum vindlum; skoraði á þingið að sjá
um, að veitt verði bankalán með vægari
leigu og lengri borgunarfresti, og að hætt
sje að heimta vexti fyrirfram ; lagði til,
að hlynnt sje að gufubátsmálinu með fjár-
styrk úr landssjóði, og að fje væri veitt
til 4 póstferða að vetrinum að minnsta
kosti frá Flatey að Brjámslæk.—Óheppi-
legt sýndist mönnum, ef ísfirðingar færu
að sinni að koma sjer upp sjerstökum
gufubát; talið rjettara, að þeir slægju.