Ísafold - 03.07.1889, Blaðsíða 2

210
fái að jafnaði fyrir dómkvadda virðingarmenn
þá sem eru minni kunningjar veðeiganda eða
lántakanda, heldur hinir föstu virðingamenn,
sem eiga að vera valdir með sjerstaklegu til-
liti til greindar og ráðvendni.
7. Sambandsleysi við útlenda banka er
sjálfsagt eitt af því, sem bankastjórnin getur
einna sízt afsakað. það er engin furða, þótt
kaupmenn erlendis hafi ekki hingað til lagt
inn peninga sína í banka á Englandi eða
Skotlandi og keypt svo ávísun þar á lands-
bankann. jbeir hafa blátt áfram ekki átt kost
á því. þeir geta það þá fyrst, er slíkt sarn-
band er á komið milli landsbankans og er-
' lendra banka, eins eða fleiri, að hver taki á-
vísanir á annan. Hvað snerti peningavið-
skipti milli Englands og Skotlands, þá vill
nú svo vel til fyrir landsbankanum, að marg-
falt meira gengur á ári hverju af peningum
hingað frá þeim löndum en þangað aptur
hjeðan. Bankinn þyrfti því ekki að setja
fyrir sig vandræðin með að koma peningum
frá 3jer þangað, til jafnaðar í reikningslok ;
það yrði enski eða skozki bankinn, sem yrði
að hafa fyrir því, að senda peninga hingað í
því skyni. það er mikið ósennilegt, að hinir
ensku eða skozku hrossa- og fjárkaupmenn,
eða þá ferðamennirnir, sem hingað koma á
hverju sumri, yrðu ekki meira en fegnir því,
að þurfa ekki að flytja með sjer nema einn
lítinn ávísunarseðil í stað svo og svo mikils
af peningum, annaðhvort ábyrgðarlaust eða
með dýrri ábyrgð. Að bankinn þyrfti að hafa
svo og svo mikinn forða af gulli, til þess að
geta borgað út slíkar ávísanir, er óefað hug-
arburður að miklu leyti. Seðlar bankans
ganga nú orðið hjer um bil viðstöðulaust um
land allt. |>að er meira að segja ekki trútt
um, að bankastjórnin hafi heyrzt kvarta sjálf
um, að hún kæmi varla út gullinu, sern bank-
inn hefðj. fyrirliggjandi ; almenningur vildi
það síður en seðlana — hræddari um að
týna hinum smávöxnu gullpeningum, einkum
10 króna.
En það er að heyra svo sem bankastjórn-
in búist við, að þetta muni lagast, og er gott
að taka því, ef það verður bráðlega. |>að
kann að hafa nokkurn ómaksauka í för með
sjer, eins og það er yfir höfuð ekki ómaks-
laust, að reka vel bankaatvinnu, fremur en
annað, — stunda rækilega sém mest af þeim
störfum, er þeirri iðn heyra til. Mun mörg-
um koma til hugar, að hyggilegra hefði verið,
að hafa bankastjóralaunin svo rífleg, að ekki
þyrfti að hafa það starf í hjáverkum, eins
og aukagetu við annað embætti, og það af allt
öðru tagi. það mundi reynast miklu affara-
sælla, ef framkvæmdarstjóri bankans gæti
gefið sig að öllu leyti við því starfi, ekki
vegna þess, að ekki megi gegna því, 3em
bankastjórinn þarf nauðsynlega að gjöra hvers-
dagslega, í hjáverkum við annað hægt em-
bætti, heldur af því, að þá fyrst, er maður-
inn hefði ekkert annað um að hugsa, er von
um, að allt það verði gert af hans hálfu,
sem gjöra má stofnun þessari til viðgangs og
almenningshagsmuna.
8. Að enginn hefir beðið um reikningslán
enn í bankanum, er eflaust sprottið af van-
þekkingu almennings. Hefir þó slíkurn lán-
um og nytsemi þeirra verið mikið vel lýst og
skilmerkilega í hinni fróðlegu og alþýðlega
sömdu ritgjörð Jóns Ólafssonar alþingismanns
í Andvara í hitt eð fyrra.
Fyrirkomulag bankans þarfnast vissulega
breytinga til batnaðar. þ>að er nóg reynsla
fengin fyrir því. það getur orðið sjálfum
honum ekki fyrir góðu, ef þeim breytiugum er
frestað um skör fram.
!
Jón Sigurðsson
frá Gautlöndum, alþingismaður og alþing-
isforseti lengi, andaðist 26. f. m., að Bakka-
seli í Oxnadal, af lungnabólguf?), er hann
hefir fengið eptir áfallið, sem getið var
um í síðasta blaði. Hann var farinn að
hressast nokkuð 1—2 dögum eptir að bú-
ið var að flytja hann heim að bænum, en
sló svo niður aptur og Ijezt miðvikudags-
morguninn 26. f. m., hálfri stundu fyrir
rniðjan morgun.
Hans verður ýtarlegar minnzt í næsta
blaði.
þingmálafundur Vestur-Skapt-
fellinga.
Ar 1889, hinn i7.dag júnímánaðar, var
undirbúningsfundur undir alþingi haidinn
að þingstaðnum Flögu í Skaptártungu;
hafði alþingismaður Vestur-Skaptfellinga,
Ölafur Pálsson, boðað sýslubiia á fund
þennan. Fundarstjóri var kosinn síra
Bjarni Einarsson, og skrifari síra Brandur
Tómasson. Á fundinum voru þessi mál
rædd:
1. Tollmálið. Eptir ýtarlegar umræður
um mál þetta koinst fundurinn að þeirri
niðurstöðu, -að heppilegast mundi að
leggja toll á þessar vörur :
a. Glysvarning (Galanterivarer) eptir
rúmmáli (kúbíkmáli) hvers pakka (Colli);
samþykkt í einu hljóði.
b. Álnavöru alla (Manufacturvarer), ept-
ir rúmmáli; samþykkt í e. hlj.
c. Kryddvöru alla, að undanteknu haffi
og sykri', samþykkt með meiri hluta atkv.
d. Allt útlent smjör (Margarin), 30 aura
toll minnst á hvert pund, og
e. Oekta mjöl (overhead-mjöl), 50 aura
toll minnst á hvern hálfsekk; samþykkt
með' meiri hluta atkvæða.
f. Alla aðflutta drykki, sem engan
styrkleika hafa ; samþykkt í e. hlj.
^ 2. Stjórnarskrármálið. Eptir talsverðar
umræður var gjörð svo hljóðandi fundar-
ályktun :
„Fundurinn fellst á tillögur fundarins
að þingvelli við Öxará 1888 í þessu máli;
að öðrum kosti er fundurinn meðmæltur
löglegum aðskilnaði milli Islands og Dan-
merkur“.
3. Samþykkt i einu hljóði tillaga um
afnám Möðruvallaskólans,
4. Skorar fundurinn á þingið, að fella
frumvarp til laga um tekjur presta, er
samþykkt var á síðustu synodus, og lýsir
fundurinn því jafnframt yfir, að hann á-
líti, að ef þetta frumvarp nái lagagildi,
þá sje slíkt hvöt fyrir menn til að segja
sig úr þjóðkirkjunni.
5. Samþykkt var svo hljóðandi tillaga:
„Fundurinn skorar á þingið, að nema
úr gildi hin föstu eptirlaunalög, en að
eptirlaun verði framvegis veitt einungis
með sjerstökum lögum í hvert sinn“.
6. Samþykkt með öllum þorra atkvæða
tillaga um, að lækka laun sumra hálaun-
aðra embættismanna, en veita engar
launabætur eptirleiðis.
7. Samþykkt þannig hljóðandi tillaga:
„Fundurinn skorar á alþingi, að sam-
þykkja frumvarp til laga um búsetu
fastakaupmanna á íslandi“.
8. Samþykkt var í einu hljóði svo
hljóðandi tillaga:
„Fundurinn skorar á þingmanninn, að
mótmæla algjörlega breytingu á núgild-
andi reglum um sölu þjóðjarða á íslandi‘ý
9. Samþykkt var svo hljóðandi tillaga
með öllum atkvæðum gegn einu, o: þing-
mannsins :
„Dyrhólahreppur hinn forni skal afsnið-
inn frá lögsagnarumdæmi Skaptafellssýslu,
en bætt við Rangárvallasýslu. og skorar
fundurinn á næsta alþingi, að taka mál
þetta til meðferðar11.
Fundargjörðin lesin úpp og samþykkt.
Bjarni Einarsson. Brandur Tómasson.
Búnaðarskóli Suðuramtsins.
Skóli þessi, sem nefndur er líka Hvann-
eyrarskóli, er nú loksins stofnsettur í vor og
mun fyrir alvöru verða kominn á laggirnar
seint í sumar eða haust, þegar liið nýja skóla-
hús er fullgert.
Eins og kunnugt er, hefir hann verið mjög
lengi á leiðinni, því að það mun vera um 10
ár síðan farið var að hafa fyrst orð á því,
að stofnsetja hann. Hið bága árferði dró,,
sem vonlegt var, kjark úr mönnum til að
stofnsetja fyrirtæki, er gjörðu kröfur til al-
mennings um nýjar fjárframlögur, þótt til
nytsamra fyrirtækja væri. — En jafnskjótt,
sem fór að batna í ári, urðu mehn fúsari tif
fjelagsskapar í þessu efni, og þegar ný áskor-
un var lögð fyrir sýslunefndir Suðuramtsins
vorið 1888, samþykktu þær þetta fyrirtæki
allar, að frátekinni Skaptafellssýslu, sem fyr-
ir sakir vöntunar á upplýsingum samþykkti
það ekki fyr en á næsta fundi 1889, með
miklum atkvæðafjölda. A aukafundi amtráðs-
ins í október f. á. var svo þetta samþykkt,
eptir tillögum sýslunefndanna; einungis vant-
aði enn þá samkomulag rnilli amtráðsins og
sýslunefndar Borgfirðinga, bæði um kaupin á
jörðinni/og um afhendingu og borgun á kirkju-
portíón þeirri, sem á eigninni hvíldi.
þetta allt gat nú fyrst komizt alveg í kring
í lok janúarmánaðar í vetur. Tíminn var þá
orðinn nokkuð naumur til að ráða fólk, panta
gripi og búsáhöld og bjóða lærisveinuna
kennslu.
Skólinn varð þess vegna ekki undirbúinn
fyrri en í vor í apríl og maímánuði, og að
eins emn lærisveinn varð þess vegna til að
sækja um inngöngu. Svo var byrjað, um
Krossmessu.
Eins og kunnugt er, er jörðin ágætlega
löguð fyrir búnaðarskólajörð og getur undir
eins borið feikna mikinn búpening, ef hún
væri öll notuð; en vegna þess, að afráðið er
að byrja í smáum stíl, þá er ekki mikið tek-
ið undir stofnunina í fyrstu. Hefir þess vegna
verið byrjað með 10 mjólkurkúm, 40 áin og
6 hrossum; það er bústofninn. Nú eru kom-
in þangað, frá Noregi, jarðyrkjuáhöld, 2
plógar, 2 herfi, 1 kerra, 2 aktygi og ýmisleg
mjólkuráhöld, og hefir sumt af þessu verið
notað í vor, svo sem herfin og kerran, er hafa
komið að góðu gagni.
Auðvitað hefir ekki getað orðið mikið gert
að jarðabótum þar í vor, þar eð svo mörgu
hefir verið við að snúast öðru; þó hefir verið
reynt að nota hina góðu vorveðráttu eptir
föngum. þannig voru fyrst pældir upp og
sáð í tvo matjurtagarða, er þar voru, sem
eru samtals 250 □ faðmar að flatarmáli. Var