Ísafold - 17.07.1889, Blaðsíða 2

226
hafa penicga sína handbæra, hve nær sem á
þarf að halda, en um það munu víst allir
samdóma, að tilgangur viðlagasjóðs sje eigin-
lega ekki sá, að vera lánstofnun fyrir ein-
staka prívatmenn, og þannig ef til vill vera
keppinautur annara lánveitanda, heldur miklu
fremur að hlaupa undir bagga með landsjóði
í erfiðum árum, þegar tekjur eru litlar en
útgjöld nukil —og svo líka, ef svo ber undir,
sá, að styrkja þau fyrirtæki, landinu og lands-
búum til framfara og heilla, er æskileg kynnu
að álítast, en eigi geta orðið framkvæmd án
styrks af almannafje eða að landssjóður rjetti
þeim einhverja hjálparhönd.
Revkjavík 14. júlí 1889.
s. Bj.
Sómastryk er það, sem Kristján Mathí-
asson, óðalsbóndi á Hliði á Álptanesi, hefir
nýlega gjört, þar sem hann hefir gefið 1000
kr. til að kaupa fyrir jörð, þar sem reist
verði skólahús handa Bessastaðahreppi; og
verður skólahúsið reist þegar á þessu sumri,
að öllu forfallalausu. þessi rausnargjöf mun
vera gefin til minningar um konu og dætur
þessa sómamanns, sem hann hefur orðið að
sjá á bak í elli sinni.
Oskandi væri, að æskulýðurinn ætti marga
slíka vini, sem um leið væru þess megnugir,
að leggja honum svo gott lið. jpetta er hið
fyrsta dæmi þess hjer á landi, að bóndi hafi
gefið svo mikið fje í þessum tilgangi, en það
er vonandi, að fleiri verði til þess hjer eptir
að feta í fót3por þessa merkismanns. Skólar
standa þá fyrst á föstum fótum, þegar skóla-
jarðirnar eru þeirra eigin eign.
J.
Suðurmúlasýslu 24. júní: .(Hjer brá
til algjörðs bata á sumardaginn fyrsta.
|>á hófst hjer sunnanátt, sem hefir staðið
síðan. Fyrst rigndi í 17 daga samfleytt,
síðan dálítið minna, og nú í liðuga viku hefir
verið blíðasta tíð, enda er gróður með lang-
álitlegasta móti, og skepnuhöld góð. — Afli
er hjer talsverður, en beituna vantar, því
síldvart hefir eigi orðið um langan tíma».
Færeyingar á Austfjörðum. Skrifað
úr Suður-Múlasýslu 24. f. m.:
Hingað til Austurlandsins er komið ógrynni
af Færeyingum; eru þeir þó hvimleiðir flest-
um þeim, sem sjóinn stunda, nema þeim,
sem fyrir einhvern lítinn stundarhagnað veita
þeim landsvist og húsaskjól. En þessir fiski-
menn frá Færeyjum veita landsmönnum yfir-
gang, það er ekki hægt að neita því. Auk
þess sem þeir bæði beinlínis og óbeinlínis
spilla fiskiveiðunum, láta þeir, að sögn, skot-
hríðina dynja þar sem þeir geta með landi
fram, fara inn á hvern vog og hverja vík til
að drepa fugla sjer til beitu; en við land-
steinana halda sig sjaldan aðrir fuglar en
æðarfugl, sem þá líklega fær að týna tölunni.
Nýlega var varphólmi frá Kolfreyjustað ná-
lega gjörræntur, bæði að dún og eggjum, og
leikur sterkur grunur á Færeyingum um
þjófnaðinn. Hefir sýslumaður haldið próf í
málinu, en lítið orðið uppvíst.
Fjelag eitt á Færeyjum hefir keypt gufu-
skip, sem komið hefir hingað með Færeyinga.
A það að skreppa hingað við og við, og
sækja hingað til þeirra aflann, og færa þeim
aptur nauðsynjar sínar. Jafnvel kvennfólk
frá Færeyjum hefir verið flutt upp til lands-
ins (Vopnafj.), að sögn til að verka saltfisk
fyrir eina stóra íslenzka verzlun. J>að hefir
líklega ekki verið hægt, að fá nógu margt
fólk til þess hjer á landi. jpað hefir heldur
enginn dregið að sjer annan eins sæg af
Færeyingum eins og þessi sama verzlun.
Skaptafellssýslu (miðri) 30. júní:
«Tíðarfarið hefir optast verið stillt, en vot-
viðrasamt, og því eru menn almennt í vand-
ræðum með eldivið. Grasið sprettur ágætlega;
og fje hefir farið vel úr ullu, og sauðburður
gengið vel. Skipið, sem strandaði á Horna-
firði 14. maí, var með öllu tilheyrandi selt
við uppboð 31. s. m. jpað sem rak upp var
lítilsvirði, enda hljóp það ekki nema um 8
hundruð krónur alls.
Islenzkt náttúrufræðisíjelag var
stofnað á fundi er haldinn var hjer í bæn-
um í gær. Tilgangur fjelags þessa er, að
safna allskonar náttúrugripum, o: dýrum, jurt-
um og steinum, fyrst og fremst íslenzkum,
er verði eign landsins og almenningi til sýn-
is svo fljótt sem efni fjelagsins leyfa. Á fund-
inum gengu rúmir 40 menn f fjelagið; lög
fyrir fjelagið voru samþykkt og 5 inenn kosn-
ir í stjórn þess: Stefán kennari Stefánsson,
mag. Benidikt Gröndal, dr. J. Jónassen, og
adjunktarnir f>orv. Thoroddsen og Björn Jens-
son. Stjórnin kýs sjer fulltrúa út um land-
ið og erlendis til að styðja að söfnun nátt-
úrugripa, fá skipti á íslenzkum gripum fyrir
útlenda o. s. frv. Fjelagið hefir þegar feng-
ið lítinn vísi af náttúrugripum frá fjelagi því
er stofnað var í Höfn fyrir nokkrum árum í
þessu skyni og nú leggur niður stjórn sína í
hendur þessa fjelags. Er vonandi að sem
fléstir styrki fjelag þetta, ekki að eins hjer í
Beykjavík, heldur einnig út um landið, svo
að tilgangi þess verði náð, að komið verði
hjer upp sæmilegu náttúrugripasafni, að dæmi
allra siðaðra þjóða.
Gufuskipið Magnetic (Slimons) kom
hingað í morgun frá Skotlandi. Með því
komu kaupmennirnir Geir Zoéga og Jón O.
V. Jónsson og Sigfús Eymundsson útflutn-
ingsstjóri. Enn fremur fyrrum kaupm. Jón
Guðnason, og 10—12 ferðamenn, enskir og
þýzkir.
forvaldur Thoroddsen kennari legg-
ur af stað í dag í rannsóknarferð. Ætlar
hann nú að ferðast um svæðið frá þjórsá að
vestan, austur að Skaptárjökli og frá norður-
hlið Torfajökuls að Köldukvíslarbotnum, þar
á meðal rannsaka sjerstaklega vafamáhð um
Fiskivötnin.
Fensmarksmálið. Með gufuskipinu
Magnetic kom í morgun hæstarjettarmál-
færslumaður Octavius Hansen, að sögn í ein-
hverjum erindagjörðum til framkvæmdar álykt-
un alþingis 1887 um lögsókn út af sjóðþurð
Fensmarks sýslumanns.
Kvöldskemtun SÚ, er auglýst var í síð-
asta blaði, fór fram, eins og til stóð, í Good-
Templarahúsinu 13. þ. m. og var dável sótt.
Söngurinn tókst mikið vel hjá hr. Nicholin
og hljóðfærasláttur hr. B. Kristjánssonar eigi
síður. Fyrirlestur hr. Hafsteins Pjetursson-
ar um Oehlensliiger skáld var og allfróðlegur
og áheyrilega fram fluttur.
Garðyrkjufjelagið. Ársfundur var hald-
inn í fyrra dag hjer í bænum í »hinu ís-
lenzka garðyrkjufjelagi«. Formaður, land-
læknir Schierbeck, skýrði frá, að tala fjelags-
manna væri 243, og að 241 skammti af fræi
hefði verið útbýtt af fjelaginu árið sem leið.
Víða hjer á landi væri farið að rækta fóður-
rófur (turnips), einkanlega norðanlands. |>ar
á móti gæfi menn lítt gaum að bortfelzkum
rófum, þótt undarlegt væri. Finnskar rófur
liti út fyrir að þrifist vel víða fyrir norðan.,
Vermireitum hefði verið komið upp víða, og
hefðu reynzt mjög vel. Eptir skýrslum um
ávöxt af að sá til rófna eða gróðursetja í vermi-
reiti, hefði munurinn verið sá í fyrra, að af
sáningu var uppskeran T% til T% úr tunnu af
rófum af 100 ferh. álnum, en eptir ræktun í
vermireit l^ til 3^ tn. Plöntur hefðu ver-
ið sendar hjeðan úr vermireit til Grænlands
til reynslu. Tilraunir til að nota hita í hver-
um og laugum við vermireita hefði gefizt
mikið vel, t. d. í Beykholti og víðar. Styrk-
ur verið veittur 4 bændum í Hrunamanna-
hreppi til að koma sjer upp vermireiti við
laugar, eptir meðmæling síra Steindórs Briem,
15 kr. hverjum, og sömuleiðis Birni búfræð.
Bjarnarsyni í Beykjakoti.
Stjórn fjelagsins var endurkosin : landlækn-
ir Schíerbeck formaður, biskup Hallgr. Sveins-
son skrifari, landfóg. Á. Thorsteinsson fje-
hirðir. Fulltrúar tveir, er frá áttu að fara,
landshöfð. M. Stephensen og yfirkennari H..
Kr. Friðriksson, sömuleiðis endurkosnir.
A 1 þ i n g i.
v.
Ný lagafrumvörp. Við hafa bætzt frá
því síðast þessi frv.:
38. Um breyting á læknaskólalögunum.
Flutningsmaður |>orst. Jónsson.
39. Um bann gegn því að ala upp refi.
J>orl. Guðmundsson.
40. Um að selir sjeu rjettdræpir í veiði-
ám og veiði-vötnum. Skúli þorvarðarson.
41. Um varnarþing í skuldamálum og uni
ýms viðskiptaskilyrði. Jón Olafsson.
42. Um myndugleika. Eiríkur Briem og
Páll Briem.
43. Um vexti. Páll Briem.
44. Um afnám fastra eptirlauna. Jón Jóns-
son (N.-M.), Arni Jónsson og þorv. Kjerúlf.
45. Um löggilding verzlunarstaðar við
þórshöfn í Gullbringusýslu. |>ór. Böðvarsson.
Fallin lagafrumvörp. þessi frv. hafa
verið felld frá því síðast:
5. Um lausn frá árgjaldsgreiðslu frá presta-
kalli (Laufási). Fjell í neðri d.
6. Um breyting á læknaskólak',gurtum: hafa
laun fasta kennarans 2800 kr. Fellt í neðri d.
7. Um þjóðjarðasölu (ahnenna, frá Ólafi
Briem). Fellt í efri deild í dag.
Þingsályktunartillögur þessar eru
samþykktar og afgreiddar frá þinginu:
1. Áskorun til ráðgjafans um, að mældur
verði upp Húnaflói, og uppsigling á Hvamms-
fjörð sem fyrst, svo og hafnarstæði þau, er
þar kynnu að þykja hentust, einkum við
Borðeyri, Vestliðueyri og Búðardal. Frá
efri deild.
2. Áskorun til ráðgjafans um, að gjöra
allt sem í hans valdi stendur til þess, að
tollmunur sá, sem spillir markaðinum á Spáni
fyrir íslenzkum saltfiski,- og sem undanfarin
ár hefir valdið landsbúum stórkostlegu fjár-
tjóni, verði sem allrafyrst afnuminn.
Stj órnarskrármálið. Víð 1. umræðu
þess máls í neðri deild í fyrra dag kvað
Landshöfðingi þetta frumvarp fara enn
lengra en frumvarpið frá 1887 í því að tak-