Ísafold - 24.05.1893, Page 2

varð að þjóðhátíð nm allt land og í öllum
borgum (22. apríl), en stóð í 3 daga í
Eómaborg með fágætri viðhöfn og fögnuði.
Var þar líka meðal gesta Vilhjálmur keis-
ari og drottning hans. Sem vita mátti,
mælti keisarinn í veizlunni sem mjúkleg-
ast fyrir minni brúðhjónanna, talaði um
gipturíka þjóðhylli þeirra, og minntist um
leið/" svo sem sjálfsagt var, á rótfesta vin-
áttu með Italíu og Þýzkalandi. Úmbertó
konungur þakkaði með mestu alúð og virkt-
um fyrir rœðuna og um leið fyrir öll ijúf
boð og kveðjur frá höfðingjum Evrópu-
ríkja. Meðal hátiðarskemmtana þá daga,
má nefna burtreiðir að brag fyrri tíma, þar
sem tignarmenn af ætt konungs báru ridd-
arabúninga Savajuhöfðingja. Bróðurson
konungs, hertoginn af Aosta, reið t. d. í
skrúði Húmbjarts, ættföður Savajinga. Ama-
deus annan, fyrsta Savajukonung, Ijek her-
toginn af' Turin, annar bróðurson kon-
ungs.
Daginn eptir sóttu þau keisari og drottn-
ing hans á f'und Leós páfa og dvöldu þrjár
stundir í böll hans. Flest biöð telja sjálf-
sagt, að sum vandamál (t. d. sjálft páfa-
ríkismálið) hafi borizt í tal þeirra keisara
og páfa, og geturnar um það hafa ekki
verið sparaðar, en fram hjá þeim er bezt
að sneiða að svo stöddu. Hins má geta,
að þeir skildust með mestu blíðu, og að
Leó fylgdi Vilhjálmi um fleiri en einn sal
að dyrum, en það er með frábrigðum talið
við páfahirðina.
Bolgaraland. Nú er Ferdinand fursti
kvongaður og kominn heim aptur með
konu sína. Meðal tignarfólksins, sem sendi
brúðhjónagjafir, var Viktoría drottning á
Englandi.
Frá Norður-Ameríku. Árið er og
verður sem sýningarár Ameríku að nokkru
leyti áframhald ársins í fyrra, er minnzt
var Kólumbustímanna, en nú skal sýnt,
hver nýjungaundur aldirnar hafa síðan
framleitt þar vestra í þarfir mannkynsins
og því til framfara. En er álfurnar gömlu
koma hjer líka til stefnu, verður hún sann-
kölluð heimsstefna þjóðmenntunarinnar.
Byrjun sýninga má það kalla, er flota-
sýningin var haldin á höfninn í fyrir utan
New-York og Brooklyn 27. f. mán. (apríl).
í>ar komu rúmlega 40 bryndrekar f'rá Ev-
rópu og Ameríku, og var þriðjungurinn
frá Bandaríkjunum, 13 eða 14. Drekar
Bandaríkjanna bæði nýir og nýstárlegir að
mörgu, leyti, og af hraða þeirra mikið lát-
ið. Einn drekinn haf'ði þau tundurskeyta-
hylki, að eitt skot þeirra vinnur á og eyð-
ir gjörsamlega því herskipi, sem fyrir verð-
ur. Einn bryndreki sunnan frá Argent-
ína bandaríkjunum í Suður-Ameríku var
í fremstu röð talinn bæði að hraða og öðr-
um kostum.
Cleveland forseti sigldi fram hjá dreka-
röðinni á skráðskipi, sem Dolphin heitir,]
meðan skotkveðjurnar drundu og önnur
kurteisistákn voru tjáð frá öilum drekun-
unum og öðrum skipum. En þegar Dol-
phin hafði lagzt við akkeri, komu foringj-
ar Evrópuherskipanna á fund hans upp á
skrúðskipið.
Chicagosýningin. Frá hátíðinni 1. maí
í Chicago er svo stytzt að segja: Mörg
hundruð þúsunda aðkomumanna þar fyrir.
Cleveland forseta fagnað með miklum
hljóm og ópura á öllum strætum, er hann
ók til sýningarsvæðisins. Þar um 300,000
manna fyrir til áhorfs og áheyrnar. í fylgd
forseta var spænskur hertogi af niðjum
Kolumbusar, sem nefnist hertoginn afVer-
agna útil hans og konu hans voru kveðju-
ópin ekki spöruð. Á setpalli forsetans voru,
auk’bjónanna spænsku, erindrekar útlendra
ríkja, ráðherrar og landstjórar Bandaríkj-
anna, 300 frjettaritarar frá öðrum löndum
og 600 hijóðfæraslagar. Eptir bæn og há-
tíðarsöng fiutti Cleveland skorinorða og
fagra tölu, þar sem hann sagði meðal ann-
ara orða, að hin tmga þjóð hefði hjer fyrir
augum »hins gamla heims« framið mikið
stórvirki, sem væri vígt fræðsluauka mann-
kynsins. Hann kvaðst treysta á, að ávext
ir fyrirtækisins mundu birtast í vaxandi
bróðernisanda meðal allra þjóða mann-
kynsins.
Eptir þetta drap forsetinn fingri á hreif-
ingarhnapp allra sýningarvjelanna, en þær
tóku þegar að flytja þulur sínar og snúast í
gríð, eins [og lostnar hefðu verið töfra-
sprota, og gosbrunnarnir að spreyta sig,
meðan allt glumdi Undir af skotum og
fagnaðarópum.
Skotspónafregn segir, að Gladstone hafi
verið veitt banatilræði með skoti, en ekk-
ert sakað.
Skagílrzka fregnbrjefið í »Þjóðólfi«.
í nr. 4 af cÞjóhólíi þ. á. er fregnbrjef úr
Skagaíirði, dags. 3. jan. þ. á. Er skýrt frá
ýmsu í því ónákvæmt, rangt og villandi. Um
umgangskennarana er þar undantekningarlaust
sagt: »Þeir eru sjálíir bjátrúari'ullir, trúa á
galdra, drauga og drauma, og alls konar yfir-
náttúrlega atburði, jafnvel í hinu daglega lífi;
um reglubundið, ófrávíkjanlegt lögmál í nátt-
úrunni (Lovmæssighed) hafa þeir enga hug-
mynd». I samhandi við barnakennarana er
sagt um hjeraðsbúa: «nm lipurð og gott sið-
ferði spyrja f'áiri. Ymislegt fleira er sagtum’
hjeraðsmenn, sem rýrir álit þeirra út í frá að
óverðugu, og sem því þyrfti leiðrjettingar
við.
Út af þessum ósæmilegu ummælum sendu
4 barnakennarar: Guðvarður Guðvarðarson,
Benedikt Sigmundsson, Benedikt Hannesson og
Sigrún Daníelsdóttir, sem voru í fyrra og eru
enn í vetur umgangskennarar í prestakaili
mínu. og víðar, mjer áskorun hinn 12. marz þ.
á. um það, að jeg opinberlega á prenti í «Þjóð-
ólíi« beri þeim sem sannast vitni um fyrnefnd
atriði. Jeg ritaði svo grein út af' þessu, og
sendi hana þegar ásamt áskorun þeirratii rit-
stjóra »Þjóðólfs», og bað hann brjefl., að taka
hvorttveggja 1 blaðið, og f'annst mjer það vera
siðferðisleg skylda hans, að leyf'a mjer að leið-
rjetta ósanna og órökstudda nafnlausa sleggju-
dóma, sem blað hans hafði flutt. En ritstjór-
inn skrif'ar mjer, að «hann þykist hafa leyst
hendur sinar» með því að taka »andmæli» B.
Bergvinssonar, umgangskennara, og með því að
setja athugasemd neðan við þau, og segist
hann því ekki taka meira f blaðið um þetta
mál. En mjer virðist, að þetta mál þuríimiklu
frekari leiðrjettinga við; »andmælin« ná skammt,
og athugasemd ritstjórans tekur nú fyrst og
f'remst að eins til umgangskennaranna, ogþar
næst segir þar, að Gýsingin eigi við suma«,
og «að misjafn sauður sje í mörgu fje», og i
þriðja lagi er ritstjórinn vitanlega öldungis ó-
kunnugur hjer í Skagaiirði, og getur því alls
eigi dæmt um þetta mál. Jeg bið yður þvf
herra ritstjóri! að leyf'a mjer að fara fám orð-
um um þetta mál [ yðar heiðraða blaði «Isa-
f'old«. Skal jeg reyna að vera fáorður.
Jeg vil þá lýsa því yíir hiklaust og hreint,
að lýsing fregnritarans getur alls ekki átt vií>
þá 4 umgangskennara, sem eru í mínu presta-
kalli, og f'yr eru nefndir. Þeir eru allir sið-
prúðir og alúðaríullir og heiðvirðir barna-
kennarar, og hafa allir áunnið sjer bylli, þar
sem þeir haf'a verið að kenna. Þeir haf'a all-
ir meir en næga menntun til barnakennslu-
starf'a. I stöðu sinni hafa þeir komið eins
miklu góðu til leiðar að mínu áliti, eins og
í valdi þeirra hefir staðið eptir ástæðum, þeg-
ar litið er á, hversu þeir hljóta að margskipta
sjer milli barna á ólikum aldri með ólíkri
greind, stutt í stað og optast i óþægilegumhúsa-
kynnum. Benediktarnir eru báðir útskrifaðir
búfræðingar, Sigrún hefir menntazt bæði f
Reykjavík og á Akureyri. Guðvarður er og
orðinn vel að sjer; hann er húinn að vera 7
ár við barnakennslu í mínu prestakalli. og
hefir hann með góðmennsku, siðprýði og lip-
urð áunnið sjer hylli og lot'. Allir þessir 4
barnakennarar kenna meira og minna söng.
Guðvarður leikur á orgel og fíólín. Þeir Guð-
varður og Benedikt Sigmundsson hafa stotn-
að bindindisfjelag í sveit sinni, sem er Hof's-
hreppur, og eru sjálfir bindindismenn. Einnig
•halda þeir þar úti sveitablaði, ásamt 3.manni,
borgunarlaust, í þeim lofsverða tilgangi, að
fræða menn, og vekja menningaráhuga.
Að því er snertir aðra umgangskennara í
prófastsdæminu, þá er jeg þeim að vfsumikiu
ókunnugri, og sumum persónulega ókunnug-
ur. Sumir þeirra eru þó útskrifaðir búf'ræð-
ingar frá Hólum, og þekkti jeg þá þar, og 1
er realstúdent f'rá Möðruvöllum, og gefur að
skilja, að allir þeir «hafi hugmynd um
reglubundið lögmál í náttúrunni«; og elcki hefi
jeg fyr en nú 1 »Þjóðólíi« heyrt neinum harna-
kennaranna hjer borið d brf/n siðleysi oq
hjátrú, og er það sannfæring mín nú, aðslík-
ar sakargiptir sjeu ástæðulausar, nema ef að
eins einn barnakennari hefði eigi verið eins
mikill reglumaður, eins og æskilegt hefði ver-
ið. sje það satt, sem heyrzt heíir um hannf
sem jeg læt ósagt. En þótt nú þessi eini
maður hefði geíið tilefni til lastmæla — sem
er þó óvist —, þá legg jeg það undir dóm al-
mennings, hve sanngjarn það er, að dæma
heilan hóp saklausra manna með sama dómi
undantekningarlaust. Einn er þó aldrei nema
einn. Þó að einhverjir hefðu slikan mann
fyrir barnakennara, sem væri fremur öðrum
breyskur, þá er öldungis rangt, að draga af
því þá ályktun um foreldr harnanna, að
«fáir spyrji um lipurð og siðgæðia. Það er
ekki til sá fjöldi af barnakennurum, að menn
geti gengið í valið. Einnig er opt miklirkost-
ir samfara breyskleikanum.
Jeg álít þessi ummæii: .f'áir spyrja um lip-
urð og gott siðferði« voðaleg. Er það furða
þótt menn uni illa þessum þunga dómi, sem
þeir eru að ósekju svertir með i augum allra,
sem þetta heyra eða lesa? Hvaða ástæða er
til þess, að prenta þetta um Skagfirðinga og
að láta það standa ómótmælt, rjett eins og
þeir sjeu öllum landsmönnum verri ? Sýnið
oss rök og ástæður. Það er siðferðisleg skylda
bæði fregnritarans og »Þjóðólfs», sem heíir
enga afsökun komið með, og sem neitar mjer
um að leiðrjetta þau. Jeg lýsi því hjer yíir
að þessi ummæli eru hrein og hein ósannindi
um alla þá, sem jeg þekki, og í Yiðvíkur- og
Goðdalaprestaköllum, þar sem jeg vitanlega
þekki f'ólkið allra bezt, er mjer óhætt að full-
yrða, að allir foreldrar vilja, að börnin verði
nýtir og góðir menn. Sama vilja er jeg viss
um aðrir hafa út í frá, er jeg þekki eigi. En