Ísafold - 27.09.1893, Side 3

263
kaupa(!) á einhvern bátt hvort heldur þetta
hlað (ísafold) eða önnur til |iess, að tala
vel um sig, lasta sig aldrei, heldur !ofa
á hvert reipi, hver greiddi þá kostnaðinn?
Kannske þingið, þingmenn s]álfir úr sín-
um vasa? Nei — nei. Það eru gjaldend-
urnir, alþýða, sem það gerði, þjóðin, sem
á þá skyldukvöð að hlöðum þeim, er hún
heldur uppi með því að kaupa þau, að þau
segi satt og rjett frá gjörðum þeirra, er
með mál hennar fara, hvort heldur eru
þingmenn eða aðrir, og leggi á þessar
gjörðir þann dóm, er við á í hvert sinn,
eptir heztu vitund og samvizku, hvort sem
hlutaðeigendum likar hetur eða ver.
Eða mundi það hins vegar vel fallið til
að halda uppi virðingu þingsins, að gefa
í skyn, að það þurfi og eigi að beita hálf-
gildingsmútum, til þess að fá vel um sig
talað ?
Nei. Mútu-fylgi þekkir engin heiðvirð
löggjafarsamkoma, enginn heiðvirður mað-
ur, ekkert heiðvirt blað. Ekki öðru vísi
en af afspurn. Það eru sorpblöðin, sem
þekkja það. Það eru þau, sem lifa á því
að selja sig hverjum sem haía vill til þess
»að ausa auri alsýkna menn«, til þess að
gera svart að hvítu og hvítt að svörtu, til
þess að rægja ogníðahvern þann, er þeim
stendur ótti af eða liggur öfund til og ekki
vilja þýðast þeirra lúalag, ekki styðja ó-
knytti þeirra og vammir heinlínis nje ó-
heinlínis, hvorki með berum orðum nje
með þögn, sem er margir kalla sama og
samþykki.
Er það þingmannlegt, að halda uppi
vörn fyrir þingið með annari eins grein
og þeirri í »Fj.konunni«?
Nei. Út af slíkri frammistöðu mundi
öllum heiðvirðum þingmönnum næst skapi
máltækið: »Guð forði mjer fyrir vinum
minum ; fyrir óvinum mínum mun jeg verja
mig sjálfur«.
Það má ganga að því hjer um hil vísu,
að tuddi sá, er ritað liefir þá grein, sje
alls eigi í þingmanna tölu, heldur hafi
stolið undir hana þingmannsnaf'ninu. Til
þess þyrftu síðustu þingkosningar að hafa
mistekizt svo hraparlega, að þar hefði
slæðzt eða slysazt með eitthvert afstyrmi.ein-
hver fyrirtaks-skussi, er jafnvel aumustu
kotungar hefði skömm eða óvirðingu á,
en kjósendur hefði verið svo nauða-mis-
vitrir, að halda liðgengan á þing fyrir það
eitt, að hann hefði kámugan munn og ó-
svífinn. En slíkt slys er ekki ráð fyrir
gerandi að þinginu hafi nokkurn tíma
viljað til nje muni nokkurn tíma vilja til.
Gufuskipið Alpha, frá Hamborg, 300
smálestir, kom hingað þaðan í morgun og
með því kaupm. Björn Kristjánsson, er
skipið hefir útvegað og fermt hingað salti
og fleiri nauðsynjavörum, öllum pöntuðum
af Borgfirðingum og öðrum, en tekur apt-
ur í skipið fjárfarm, um 1300, til sölu á
Skotlandi. Skipið var 11 daga á leiðinni,
hreppti norðanveðrið mikla við Skotland
norðanvert, komst til Þórshafnar á 4. degi
þaðan frá, nú á föstudaginn var (22. þ. m.)
og var þá alsnjóa ofan í sjó á Færeyjum.
Fjársala líklegri talsvert en í fyrra var
á Skotlandi og Englandi. Fóðurafli hænda
þar góður og því ábatavænlegt fyrir þá
að kaupa fje að og ala það til skurðar.
Ekkert þó ákveðið um fjárverð, enda á
farmurinn með »Alpha« að sendast upp á
óvissu hvað það snertir.
Hvalveiðabátur norskur kom í dag
af Vestfjörðum, gufuhátur, og með honum
Dr. Björn M. Olsen, síra Bjarni Þorsteins-
son frá Sigluf. og hinn setti sýslumaður
ísfirðinga, eand. juris Lárus Bjarnason.
Strandferðaskipið Thyra er væntan-
legt hingað annað kvöld, að sögn þeirra
er komu með hvalabátnum að vestan; var
þangað komin, til Isafjarðar, eptir tals-
verðar tafir að veðrinu.
Hvað það er, sem heldur sorpblöðum við.
Þaí) er lydduskapur manna, í fljótu máli sagt.
Það er ekki þah, að þeir sjái ekki, ah þau
eru ófagnaður og ósómi fyrir hverja þjóð.
Þeir sjá mikið vel, eða hljóta að sjá, ef þeir
nenna að hafa opin augun, að þeirra iðja er
að sá eitri og ólyfjani í akur þjóðlífsins, eitri
siðleysis, trúleysis, rógs og lyga, ýmist blátt
áfram og yfirdrepslaust, til þess að þjóna ó-
náttúru sinni eða annara, eða klædd grímu
frjálslyndis og framfarahugs.
Þeir sjá, að landhreinsun væri að slíkum
málgögnum. Og þó að þeim komi, ef til vill,
stundum til hugar, að gera það sem við á og
gera þarf til að losna við þau: að hætta al-
mennt að kaupa þau, þá verður vanalega lítið
sem ekkert úr slikum framkvæmdum. Til
þess þarf og sjálfsagt nokkuð almenn samtök;
en til þeirra hrestur menn framtak og stund-
um áræði lika.
Því það er eitt lúalagið, sem sorpblöð heita
ótæpt, að halda mönnum hræddum við sig,
þeim, sem svo eru kjarklausir, að slíkt stoðar
við, en þeir eru vanalega miklu fleiri eir hinir.
Það lifa margir óknyttir og blómgast á
þessu vesalmennsku-heilræði: sHeiðraðu skáik-
inn, svo hann skaði þig ekkic. Þeir, sem
þeirri meginreglu fylgja. hugsa þannig hver
um sig: dlann lætur mig í friði, meðan jeg
hægist ekkert til við hann. Ekki fer jeg að
ganga í berhögg við eða amast neitt við hon-
um, meðan hann gerir ekkert á hluta minn«.
En það er til annar málsháttur, svo hljóðandi:
»Þegar nábúans veggur hrennur, þá er þínum
hætt«. Eriðsemin, værðin, meinleysið getur
orðið dyrkeypt. Það getur komið mönnum í
koll fyr eða síðar, ef eigi beinlínis, þá óbein-
linis. Að þyrma flugunaanni er að ala upp
aðra slíka á hendur sjer.
Blöð, sem aldrei styðja nokkurn góðan mál-
stað og drengilegan, meðan hann þarf stuðn-
ings við, en fljóta þá fyrst með, er sigurinn
er fenginn eða því sem næst; sem aldrei sitja
sig úr færi um, að svívirða einstaka menn
f'yrir engar sakir, hvaða óþokki sem nýta vill
þau til þess; sem gera sjer far um að ala
upp skríl og skemmta skríl með því að smán
a
144
anura og biskupi atgöngu var og eigi árennilegt; því
Ruy Lopez var heljarmenni að burðum. Hjer var úr
vöndu að ráða. Loks kaus hann það, er hægast var,—
að bíða.
»Viljið þjer lieita mjer því, að gefast upp að hálfri
stundu liðinni?« spurði hann Don Gusman.
»Því heiti jeg«, svaraði hertoginn.
»Haldið þá áf'ram að tefia«, mælti böðullinn.
Þeir fjelagar settust og tóku til að tefla aptur, en
Calavar og förunautar hans skipuðu sjer umhverfis borð-
ið. Calavar var sjálfur góður skákmaður og hafði því
gaman af að horfa á, og veitti glögga eptirtekt hverjum
leik, sem þeir ljeku.
Don Gusman virti fyrir sjer snöggvast andlitin í kring-
um sig; en enginn sá honum bregða.
»Aldrei hefi jeg teflt í jafngöfugu samkvæmi«, mælti
hann. »Verið vottar að þvi, þorparar, að jeg hefi þó
einu sinni á æfinni unnið Don Lopez«. Síðan sneri hann
sjer að taflinu og ljek honum bros um varir.
III.
Seint liðu þessar þrjár stundir í klefa bandingjans,
en eigi liðu þær fljótara 1 hallarsal Filipps konungs.
Konungur hafði lokið við taflið við Don Ramirez af
Biscaya, og aðalsmennirnir, sem urðu að standa 1 sömu
141
Loks var tíminn liðinn. Það heyrðist eitthvert hljóð
álengdar. Það færðist nær. Hurðin laukst upp og inn
kom Calavar og aðstoðarmenn hans. Þeir báru sverð
við hlið, og tveir þeirra hjeldu á í milli sín höggstokk
með svörtum dúk yfir og lá öxi ofan á.
Þegar Calavar kom inn, varp Ruy Lopez sjer ótta-
sleginn fyrir fætur honum. En hertoginn ljet ekkert á
sjer bera. Hann hafði augun á taflborðinu. Hann átti
að leika.
Calavar gekk að hertoganum og lagði hendina á herð-
ar honum.
»Komið!« mælti hann.
Það fór hrollur um bandingjann, eins og hann hefði
stigið ofan á höggorm.
»Jeg verð að ljúka við taflið«, mælti hann byrstur.
»Það er ómögulegt«, svaraði Calavar.
»En það er jeg, sem á að leika, maður! Láttu mig
halda áfram !«
»Það get jeg ekki. Það er ómögulegt«, svaraði böð-
ullinn.
»Eru þær liðnar, þessar 3 stundir ?«
»Já. Við verðum að hlýða konunginum«.
Aðstoðarmenn böðulsins gengu nú fram; þeir höfðu
staðið í sömu sporum og stuðzt við sverð sín.