Ísafold - 29.06.1895, Blaðsíða 2

218
auk þess sem miklu meiri trygging væri
fyrir góðri í'orstöðu.
Ymislegtværi óneitanlega við það unnið,
að iandið ætti einhvern part af höfuðstóln
um. Þá væri tiltölulegur hluti af styrkn-
um veittur landinu sjálfu. Þá gæti og
þingið stöðugt haft fulla vissu fyrir hag
fjelagsins, og þar af leiðandi gæti það
gert sjer rökstudda grein fyrir því, hvenær
draga mætti úr styrkveitingunni eða hætta
henni með öllu, enda ætti það að vera
samningum bundið, að hvenær sem höfuð-
stóllinn færi að bera einhverja ákveðna
leigu upphæð, skyldi styrkurinn minnka
eða falla burt, svo að ekki verði ausið út
fje til útlendra manna að óþörfu. Og
jafnframt mundi það mjög bæta fyrir
fyrirtækinu erlendis, ýta undir menn til
fjárframlaga, ef íslendingar sýndu sjálfir
þá trú á fyrirtækinu, að eiga nokkuð af
höfuðstólnum. Það er naumast við því
að búast, að allt sje gert fyrir oss í þessu
efni af útlendum mönnum, og að vjer
þurfum ekki að sýna það á neinn hátt,
að vjer höfum trú á því, að fyrirtækið
verði arðberandi. Þá trú getum vjer ekki
sýnt ijósara á annan hátt en þann, að
tryggja oss með fjárframlögum þátt í
væntanlegum ágóða. Og með því að eng-
in von er til fjárframlaga, sem nokkru
nema, frá einstökum mönnum hjer á landi,
þá virðist ekki annað hendi nær, en að
landsjóður sjálfur leggi fram það fje.
VIII.
Að því er snertir líkindin fyrir því, að
þessu máli megi framgengt verða, skulum
vjer að endingu láta þess getið, að vjer
höfum fulla ástæðu til að ætla, að tilboð
í þá átt, sem hjer hefir stuttlega verið gerð
grein fyrir, verði lögð fyrir þingið i sum-
ar. Vjer vonum að þingmenn íhugi hana
með stílling og gætni, gangi vitaskuld ekki
að henni, ef nokkuð ákjósanlegra býðst,
«n sitji sig nú ekki úr færi með að hpinda
samgöngumálum vorum áfram í menning-
aráttina. Því að aldrei verður það of opt
tekið fram, að hið núverandi ástand er ó
hafandi og með öllu ósamboðið þjóð vorri
í lok 19. aldarinnar.
Þingvallarfundur. Honum var smellt
á, svo stórgloppóttar sem kosningar höfðu
orðið til hans og óreglulegar. Hann stóð
í gær kl. 12—lU/g. Aðalfundarboðandinn,
Benid. sýslum. Sveinsson, setti fundinn.
Fulltrúarnir 18, frá 12 kjördæmum, sem
fyr hefir verið frá skýrt, og hinn 19. vara
fulltrúi fyrir Barðastrandarsýslu, sjálfur
alþingismaður sýslunnar, Sigurður prófast-
ur Jensson; urðu fyrir það á endanum þó
ekki nema 8 kjördæmi fulltrúalaus. Og
svo gerði fundurinn sjálfur, af »frjálsu
fullveldi« sínu, erindreka frá Kvennfjelag
inu íslenzka, fröken Ólavíu Jóhannsdóttur,
að 20. fulltrúanum.
Fundarstjóri var kosinn fulltrúinn frá
Beykjavík, præp. hon. Benidikt Kristjáns-
son, og varafundarstjóri Indriði Einarsson
revisor, er Norðmýlingar höfðu kjörið á
Þingv.fund.
Um 20 mál rædd og afgreidd. Stjórnar-
skrármálið vitanlega efst á dagskrá og
afgreitt nákvæmlega eins og fyrirvarhugað:
með áskorun til alþingis um hiklaust fram-
hald þess í sumar í frumvarpsformi óbreyttu.
Ennfremur samþ. meðal annars: afnám
eptirlauna eða niðurfærsla til helmings, af
nám gjafsókna embættismanna, rífkun á
styrk til búnaðarfjelaga, kvennfrelsi jafnt
við karlmenn, þilskipakaupalán og styrk-
veitingtil sjávarútvegs að tiltölu við land-
búnaðinn, innlent brunabótafjelag, styrkur
til að rannsaka hvað kosta mundi járn-
braut frá Reykjavík austur að Þjórsá,
áfengisbanns hjeraðasamþykktir samkv.frv.
síðasta alþingis, lagaskóli, tíðari gufuskips-
samgöngur milli Englands eða Skotlands
og höfuðkauptúna landsins, ásamt fjölgun
gufubáta í samvinnu við þær.
Tillaga um að segja skilið við Dani (á
löglegan hátt) tekin út af dagskrá!
Skúlamál: samþ. óánægja með aðferð lands-
stjórnarinnar, áskorun til þings um að rann-
saka, hvort landsstjórnin hafi ekki gert sig
seka í stjórnarskrárbroti og hvort eigi verði
komið fram peninga-ábyrgð á hendur henni,
— að öðrnm kosti skuli landssjóður bæta
manninum embættismissistjónið, — þetta
allt samþ. með flestöllum atkv. gegn 1
(Sig. Jenss ).
Iieið beirting
fyrir þá, sem senda íslenzkar vörur tii
að selja erlendis.
1. Það er áríðandi, að varan sje vel að
skilin, betri varan út af fyrir sig, og hin
lakari sjer; þá njóta menn verðmunar þess,
sem er á betri og lakari vöru, en ekki, ef
góðri vöru er blandað saman við Ijelega.
Það mætti t. d. merkja betri vöruna prima
og þá lakari secunda eða eitthvað því um
líkt.
2. Þá er og nauðsynlegt, að merkja
vöruna bæði með fangamarki viðtakanda
og eins með fangamarki þess, sem sendir
vöruna.
3. Saltfisk, sem sendur er með gufu
skipunum, er hagur fyrir eigandann að
aðskilja vel og pakka þrjár tegundir, hverja
fyrir sig eptir stærð fisksins; stærsta fisk
inn, sem er yfir 18 þuml., út af fyrir sig,
þar næst miðlungsfiskinn, þ. e. fisk, sem
er 15—18 þuml. og þar fyrir neðan. Fisk-
urinn mældur eins og venjulega gjörist frá
sljettum hnakka í spyrðustæði. Það fæst
opt hærra verð fyrir miðlungsfisk en smá
fisk, ef hann er aðskilinn, en ekki ef bland-
að er saman í einum pakka bæði smáfiski
og miðlungsfiski. Það bætir útlit á salt
fiski yfir höfuð, ef hnakkarnir eru skornir
af, einkum ef þelr eru Ijótir eða ósljettir,
enda er eigi mjög mikil fyrirhöfn að gjöra
það á fiskinum þurrum. Sjálfsagt er að
hnakkakýla (»afhnakka«) allan stóran fal
legan jagtafisk.
Það ætti ekki að þurfa að taka fram,
að það borgar sig bezt fyrir alla, sem
selja íslenzka vöru, að vanda haúa sem
bezt, því þegar varan er góð og vönduð,
selst hún betur en óvönduð vara, og er
mjög mikið í það varið, að geta komið
einhverri vörutegund i álit. Þetta vita
reyndar flestir, en þó er töluvert ábóta-
vant enn með vöruvöndunina yfir höfuð,
og verður það aldrei brýnt of opt fyrir
almenningi, hve mikla þýðingu það hefir,
að vanda hverja vöru sem er svo vel sem
unnt er, til þess að koma henni í álit og
betra verð. Fyrir grænlenzkan æðardún
fæst t. d. 2—4 kr. meira fyrir pundið en
íslenzkan, sem beinlínis stafar af hetri
hreinsun og meðferð á honum; því þeir,
sem mest fást við æðardúnsverzlun, segja,
að íslenzki dúnninn sje í sjálfu sjer jafn-
vel betri en sá grænlenzki. Sá dúnn þykir
beztur, sem, auk þess aö vera laus við fis,
og einkum fjaðrir, hefir bláleitan blæ og
er lífmikill og lyktarlaus og loðir vel
saman.
Fleira mætti segja um hverja vöruteg-
und út af fyrir sig, en hjer verður látið
staðar nema að sinni, en fús er jeg til að
svara fyrirspurnum, sem til mín kynnu að
koma.
Kanpmannahöfn í júní 1895, Nansensgade 46. A.
Jakob Gunnlðgsson,
kanpma'ðnr.
Óveitt prestakall. /fstga.s-líadaprostakall
í Suður-Þingeyjarprófastsdæmi (Einarsstaða-
og Þverársóknir). Metið kr. 912,73. Auglýst
28. júni.
Málalok. Meiðyrðamálum þeim 4, er
ritstj. ísafoldar ljet höfða í fyrra haust
gegn ísfirzku þjóðhetjunni fyrir illan munu-
söfnuð í málgagninu hans, »Þjóðv. unga«,
lauk þannig i hjeraði í fyrra sumar, að
þjóðhetjan (Sk. Th.) var dæmd i samtals
100 kr. sekt til landssjóðs (eða að öðrum
kosti 30 daga einfalt fangelsi) og samtals
40 kr. málskostnað. Auk þess var þjóð-
hetjan dæmd í 3 málum í sekt og máls-
kostnað fyrir að þrjózkast við að taka í
blað sitt yfirlýsingu um þessar málshöfð-
anir. Þeim 3 dómum sá dæmdi sjer eigi
neitt undanfæri frá að hlýðnast, en áfrýj-
aði hinum öllum 4 til landsyfirrjettar.
Dómur fjell í þeim þar í vor, og mun dilk-
ur þjóðhetjunnar hjer, »Þjóðólfur«, hafa
sagt svo frá, að útgefandi ísafoldar hafi
tapað þeim málum þar.
En það erekki nema »Þjóðólfskur« sann-
leiki, það. Málin eru öll ódæmd að efni
til enn í yfirrjetti. Yflrrjettur átti ekkert
við það. Hann úrskurðaði að eins, að
hjeraðsdómarinn (Lárus Bjarnason) hefði
sýnt sigísvo mikilli óvild við dæmda (Sk.
Sh.), að hann hefði ekki átt að dæma i
þeim; en það er atriði, sem útgefanda ísa-
foldar var nokkurn veginn ómögulegt við
að ráða eöa að varast. Það er með öðr-
um orðum, að málin verða að dæmast upp
aptur í hjeraði, af einhverjum þeim dóm-
ara, sem landsyfirrjettur ekki metur óvild-
armann dæmda (Sk. Th.). Það er allt og
sumt.
Til hefnda fyrir ófarirnar í þessum 7
málum í fyrra fitjaði þjóðhetjan npp á, 3
málum gegn ritstjóra ísafoldar, og er hjer-
aðsdómur fallinn í þeim öllum. Eitt þeirra
tapaðist alveg, þannig, að ritstjóri Isafold-
ar var algerlega sýknaður, en 2 lauk svo,
sem sækjandi auglýsti hjer í síðasta bl.,—
með lítils háttar sekt o. s. frv.
Svona er þá sagan rjett sögð af þessuiu
viðskiptum.
Holdsveikisrannsóknir. Dr. med.
Ehlers ætlar að koma hingað aptur í sum-
ar, væntanlegur með næsta póstskipi, um
16. júlí, og rneð honum 3 læknar aðrir:
dr. med. Grossmann frá Liverpool (augna-
læknir), dr. med. Cahnheim frá Dresden,
og dr. Eichmuller frá Paris. Þeir ætla að
ferðast fyrst um austursýslurnar (Eyrar-
bakka 19.—20. júli, Stórólfshvoli 21.—22.
ágúst), og siðan norður í land (Kalmans-