Ísafold - 08.02.1896, Blaðsíða 2

26
fyrr en eptir 14 ára landsvist. Út af
þessu mikill kurr risinn á seinustu árum.
Þetta færðu þeir sjer í nyt, sem bjuggu
nýjar árásir undir, Transvaal á hendur,
er fram komu í árslokin, en það voru
umboðsmenn »Kaupmannaljelagsins« í ýms-
um nýlendum, og var sjálfur stjórnarfor-
setinn í Capstaðnum, Cecil Rhodes, sem
meinlegast við inálið riðinn. Allt ráðið á
laun við landstjóra Englendinga þar syðra,
er Hercules Robinson heitir, en er valin-
kimnur maður og alúðarvin Kriigers. —
Forustu fyrir innrásar-sveitinni, er var 7
eða 8 hundruð manna, tókst maður á hend
ur, er Jameson heitir. Hann er læknatölu,
en all-frægur tyrir framgöngu og dug í
ýmsum viðureignum við þarlenda höfðingja,
t. d. í fyrra við Matabela-konung. Hann
bar að landamærum Transvaals daginn
fyrir nýjársdag, en treysti á að flnna þar
liðssveitir fyrir, eptir sammælum við ýmsa
forustumenn »hinna útlendu« (»Uitlanders«).
Hjer brugðust allar vonir, en skömmu áður
voru Kriiger njósnir komnar, og hafði hann
þegar komið boðum til Robinsons, en hann
sem skjótast hraðfrjett til Chamberlains,
ráðherra nýlendu-málanna í Lundúnum. —
Frá báðum flugboð send til Jamesons, að
snúa aptur, en hjer að engu farið. Nokkru
áður höfðu erindrekar frá Johannisburg,
stærstu borginni í Transvaal, heimsótt
Kriiger í Pretóríu. og hafði hann heitið
þeim að gangast fyrir lagabótum þeim í
vil, og þetta gerði »hina útlendu« veilari
í atfylginu við Jameson. Þegar yfir kom
landamærin, hitti hann enga liðsending
fyrir, en fjölskipaða sveit Búaliða í góðu
vígi. Til bardaga tekið með harðri at-
göngu og miklu mannfalliaf liðum Jamesons,
og þar lauk, að hann hlaut að gefast upp
og ganga hinum áhönd með þeim er eptir
stóðu. Að fyrirlagi ensku stjórnarinnar
ferðaðist Róbinson þegar til Pretoríu, að
ná samkomulagi við Kríiger um framsölu
hinna herteknu í hendur Englendinga, og
fleira, og gekk hjer allt að Ó3kum. Cecil
Rhodes er nú frá stjórn vikið. — Enn er
um að geta einn meinþráð þessara tíðinda.
Herskip Þjóðverja höfðu reynt að hleypa
herraönnum á land í nýlendu Portúgals-
manna við Delagóaflóann, en þeím ætlað
að halda þaðan á járnbrautinni vestur í
Transvaal. Þetta lögðu Hollendingar for-
boð fyrir, en Englendingum þótti, sem hjer
skyldi tekið fram fyrir hendur sjer. Þar
til kom enn, að Vilhjálmur keisari sendi
Kríiger samfagnaðar-kveðju eptir sigurinn,
og kvað vel hafa farið, er Krúger hefðj
tekizt að sjá landi sínu borgið »án þess
að heita á góðfÚ3 ríki sjer til líðveizlu«.
Uppþot í enskum blöðum, og kallað hjer
beitt styggjandi orðum gagnvart Englandi
og tilsjárrjetti þess í Transvaal samkvæmt
sáttmálanum frá 1884. Þessu öllu bitur-
lega andæpt í blöðum Þjóðverja. Nú er
þó þar komið, að blöð hvorratveggju
mælast skaplega við, og stilling er á
alit komið, eptir tíða samfundi þeirra
Salisburys lávarðar og Hatzfeldts, sendi-
herra Þjóðverja. Vilhjáimur keisari á líka
að hafa fengið brjef frá ömmu sinni, og í
svari sínu tekið sem fjarst, að sjer hefði
komið í hug að móðga Englendinga.
Frá ýmsum Norðurálfulöndum.
Frá Danmörk ekkert markvert að segja.
Lítið um stríðar viðureignir á þinginu, en
þær kunna að koma í annari umræðu fjár-
laganna, þ\ í nefndin hefir orðið heldur
nærgöngul fjárkröfum stjórnarinnar til hers
og landvarna. Hægri menn láta yfir sjer
vei og borginmannlega, en biöð hinna
brýna fyrir þeim, að þeir þurfl að fá sjer
atkvæðameiri menn í ráðaneytið, eða slíka
sem alþýðan verður ekki svo leið á, sem
flestum þeirra, er nú eru víð völdin. —
Vinstri menn á Friðriksbergi unnu fyrir
skömmu góðan sigur við bæjarstjórnar-
kosningarnar, en þar heflr stórfje farið for-
görðum við fjárdrátt og pretti, með fram
fyrir vangæzlu bæjarstjórnarinnar. —
Svíaríki og Noregur. Kalla má, að
þögn ríki nú í báðum ríkjurn, en nú fer
þingtíminn í hönd og líklega málaiyktirn-
ar i samríkjanefndinni. Og hver veit, hvað
þá tekur við? Hinn 5. desember kom
nefndin á fund konungs, og mæltist hon-
um hjartnæmilega til hennar. Hann minnti
á, að samband tveggja rikja væri hamla
á báðum, en um fram allt riði á, að hvorir-
tveggju fældust allar hugsanir um frum-
tign og skilnað. Viðvörun hans gegn hinu
fyrnefnda ættu Svíar sjer í lagi að taka
til greina. Látinn eru í Noregi Henrik
Jæger, sem hefir samið rækileg rit og vel
metin um Henrik Ibsen.— Þýzkaland. Nýtt
merkisafmæli fyrir höndum, upprunadagur
hins þýzka keisaraveldis fyrir 25 árum (í
Versölum, út frá Paris) hinn 18. þ. mán.
Vel er, að hjer ber til fagnaðar fyrir Þjóð-
verja, því nóg er þar um kveinstafí, og
um nóg þykir þeim vera að kvarta, sem
skynja, hvernig frelsinu er þar hnekkt
með margvíslegu móti. í lok nóvembers
var forboð birt móti 11 fjelögum sósíalista
í Berlín, en um allt Þýzkaland er nú tíð-
ara en fyr um sakargiptir fyrir djðrf eða
sneiðandi orð og ummæli um keisarann
eða aðra hátignaða menn. Bismarck er
nú að staðaldri lasinn og getur ekki þegið
boð keisarans til afmælishátíðarinnar, sem
fyr er nefnd. — Frakkland. Þar allt með
björtum blæ og við góðu gengi búizt, og
ráðaneytið reynist mun traustara en menn
ætluðu í fyrstu. Aðgjörðir þess og ráð-
stafanir mælast mjög vel fyrir hjá flestum
flokkanna, og á þinginu heldur það þar í
gegn gagnvart vinum sínum, sem þörfum
þykir bezt gegna. Agreiningi við Eng-
lendinga er nú sett um landsvið við Me-
kong á Síam, og nú er líka um nýjan sam-
drátt talað í merkustu blöðum með Eng-
lendingum og Frökkum, já, því bætt við,
að atfylgið nái til Rús3a. Nýtt þrívelda-
samband í vændum? Af látnum mönnum
skal nefna: leikritaskáldið Alexander
Dumas, hinn yngra (27. nóv.), og Challe-
mel-Lacour, einn hinn mesta skörung þjóð
veldisins og forseta öldungadeildarinnar
síðan í marz 1893 (f. 1827, d. 5. des. uml.
ár). — ítalia. Á þinginu á Crispi stöðugt
í vök að verjast, en nýtur þar enn at-
kvæðaaflans. Annars hugsa ítalir nú mest
um landnám sitt í Afríku, hafa lengi verið
þar i úlfakreppu. milli Abessiningu og Mú-
hamedstrúarhöfðingja, en eiga nú á upp-
reist að hyggja og ósigurs að hefna á
takmörkum Abessiníu, er þeir hlutu i fyrra
hluta desembers. Við bæ, er Ambra Alad-
sjá heitir, lenti hersveitarforingja þeirra,
Toselli, í bardaga við ofureflisher, eða
forvarðalið Meneleks keisara; þar fjell To-
selli og mestur hluti liðs hans. Af 1200
manna fengu 300 lífi sínu borgið. ítalir
hafa nú allmikinn her undir vopnum, en
munu eiga fullt í fangi, ef þeir ætla að
sækja með her inn í Abessiníu. Seinustu
frjettir segja af allharðri aðsókn að einu for-
varðarvirki ítala, er Makalle hcitir, þar
sem þeim þó veitti betur. — Austurríki.
Þar eru það sjerílagi Júðafjendur (»Auti-
semítar«), sem opt gera háværi bæði í höf-
uðborginni og á þinginu. Vínarbúar kusu
forustumann þeirra, Lueger að nafni til
borgarstjóra i Vín, en það vildi hvorki
stjórnin eða keisarinn samþykkja. Endur-
kosning hans fór á sömu leið. Að sá
garpur sje á þingi, má nærri geta. Fyrir
ráðaneyti keisarans stendur Badeni greifi,
vitur og ráðsettur, og tekst honum vel að
stýra í rastastraumum Austurríkis. í Böh-
men ráða Ung-Tjekar nú mestu, en þeir
fara nú stilltara, og auðsjeð þykir, að þeir
hyggja á að ná ráðasess í stjórn keisarans.
Hinn 29. nóv. dó Taaffe greifl, sem í 14
ár, frá 1879, var forseti ráðaneytisins.
Hann var frjálslyndur maður, vitur og
fimur i öllum viðvikum. Hann var og vil-
hallur Tjekum, hvar því mátti við koma.
Frá Cuba. Þó þaðan berist margt mis-
sögnum, mun því trúandi, að þótt Spán-
verjar hafi þar 130 þúsundir hermanna, þá
eru uppreisnarmenn heldur á sóknar leið
en varnar. Hvað eptir annað í fregnum
fært, að þeir hafl lagzt í umsát um Ha-
vanna, höfuðborg eylandsins. Að sögnum
í brjefum þar staddra manna er styrjöld-
inni fram haldið með hryllilegasta móti,
og er Spánverjum ekki betur sagan borin
en hinum.
Frá Japan. Japansmenn hafa nú flutt
her sinn frá skagalandinu Liaotang og
öðrum stöðum á Sínlandi, en halda enn
eptir nokkrum sveitum í Söul, höfuðborg-
inni á Kórea. Þaðan eru nú óeirðarsögur
bornar, og sagt, að Japansmenn og fleiri
ætli að taka völd og ríki af konunginum,
sem ávallt heflr reynzt öllum hinn óþjál-
asti við að eiga. Sagt er, að frændi hans
eigi að taka við riki. — Japansmenn halda
kappsamlega áfram að efla til stórflota
og auka her sinn til mestu muna.
Póstskipið Lanra (Christiansen) kom
loks í fyrri nótt. Fór f'rá Khöfn á rjettum
tíma, 17. f. m. Færeyjatöfin nú 8 dagar!
Farþegar hingað: Sveinn Sveinsson trjesmiður
og 2 kvennmenn.
Læknisembættið í Fljótsdalshjeraði m.
m. (14. læknahjerað), er laust hefirverið meira
en 2 ár, frá því er Þorv. Kjerulf andaðist,
loks veitt Stefáni Gíslasyni, aukalækni í Dyr-
hólahreppi m. m.
Nokkur Iðg ný komu með þessu póstskipi,
frá síðasta þingi, eintómt smælki hjer um bil.
Látinn er meðal Islendinga í Khöfn Vald.
P. Davíðsson, áður verzlunarstjóri á Vopna-
firði.