Ísafold - 08.04.1896, Side 1

Kemurútýmisteiim sinni eða
tvisv.iviku. Yerðárg.(90arka
minnst) 4 kr., erlendis 6 kr. eða
l*/a dolí.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD
Uppsögn(skrifleg)bundin við
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir l.oktober.
Afgreiðslustofa blaðsins er i
Austurstrœti 8.
XXIII. árg.
Beykjavík, iniðvikTidagian 8. april 1896.
21. blað.
Bilun landsgufuskipsins.
Sem von er, heflr mönnum ekki orðið
nm annað tíðræddara en »Vestu« þennan
vikntíma síðan fregnin kom nm bilnn
hennar. Mnn hvert mannsbarn hjer telja
það mjög illa farið. Eins og við mátti
búast, hefir heyrzt bregða fyrir ýmsum
miðnr vitnriegum palladómum út af athnrð-
innm, eins og t. d. þeim, að kenna það í-
hugunarleysi, að hafa ekki varastýri með-
ferðis, enda þótt það tíðkist alls ekki,
kæmi sjaldnast að neinum notnm, þegar á
þyrfti að halda, og eins mætti krefjast
þess, að flnttir værn með til vara hverjir
aðrar partar skipsins, sem laskazt geta-
Peir eru allopt ótranðastir með athuga-
semdir sínar og aðfinningar, sem minnst
skynhragð hera á það sem nm er að ræða.
Og eptir því er ráða virðist mega af tali
snmra manna, ern þeir nú miklu vantrú-
aðri en áðnr á allt þetta fyrirtæki þjóðar-
innar. Yitanlega mátti ganga að slikum
æðrnhngsnnnm vísnm. Oss hættir svo við
því, Íslendingum, að finnast öll snnd lok-
nð, ef á móti blæs. En sannariega erhjer
engin ástæða til að æðrast. Það mátti
ganga að því vakandi, að annað eins fyr-
irtæki og þetta mundi verða fyrir einhverj-
um hnekki, áðnr en mjög langt liði, enda
hefir hver einasti skynsamnr maður, sem
nokknð hefir nm það hugsað, gengið að
því vísu. Og I sjálfu sjer er þetta óhapp
lítið i samanburði við annað meira. Er
það ekki t. d. lán i óláni, að þetta atvik
skyldi að höndnm bera eigi að eins inniá
höfn, heldur og inni á einni af heztn höfn-
um landsins, mönnnm, vörum og skipi að
hættnlansu? Hngsnm oss að það hefðiviljað
til úti á reginhafi eða í hafíshættnm hjer
við land. Er það ekki líka lán í óláni
fyrir oss, að biluninni skuli vera svo var-
iö, að landssjóður hiðnr engan heinan
halia af ? Auðvitað var það mjög óskemmti-
legt, að þetta óhapp skyldi hera að hönd-
um einmitt í fyrstu ferðinni, en i rann og
vern gerir það minnst til, hvenær slíkt
verður; og ef það hefði dregizt nokkuð,
heíðu fæstir gert sjer dómadagsrellu út af
þvf, ekki afskaplegra en það er. Karl-
mannlegast er, að láta ekki á sig fá, og
hugga sig við, að fall sje fararheill.
Samkvæmt skýrslu, sem farstjórinn, hr.
D. Thomsen, hefir sent landshöfðingja, hef-
ir bilnnin á »Vestu« atvikazt þannig, að
skipið var að fara gegnnm veikan lagn-
aðarís á Aknreyrarhöfn, renndi sjer aptur
ú bak gegnum rauf í ísnum út á leið, þá
Sem það hafði farið inn um, og við það
hrotnaði stýrið. Þegar efri parturinn af
stýrisstönginni svo var dreginn upp á þil-
farið, kom það f Ijós, að s/4 af sárinu voru
gömul sprunga eða galli í járninu.
Farstjórinn virðist hafa gert allar ráð-
stafanir, sem nnnt var að gera í svipinn,
til að firra landssjóð fjártóni, hefir áskilið
sjer fyrir rjetti fyrir hönd landsútgerðar-
innar öll rjettindi og kröfnr gagnvart eig-
endnm skipsins, vörneigendum, ábyrgðar-
fjelögum og öðrum hlutaðeigendum, og
látið skipstjóra skrifa undir yfirlýsing um,
að atburðurinn hafi ekki stafað af neinni
sjerstakri skipnn frá hans (farstjóra) hálfn.
Skoðunarmennirnir hafa lýst yfir því, að
vafasamt sje, hvort svo verði gert við
skipið þar, að það geti hjálparlanst kom-
izt til Englands eða Noregs, en að ekki
verði gert svo við það þar, að það geti
haidið áfram í þjónustu landsútgerðarinnar.
Farstjóri hyggur, að leigu af skipinu þurfi
ekki að borga frá því slysið varð og þang-
að til viðgerð á því er lokið erlendis.
Engin vanræksla virðist hata átt sjer
stað í leigusamningnnm. Skipið var skoð-
að af löglegum skoðunarnefndum, dönsk-
um og sænsknm, samningurinn saminn af
skipsbrakúnum og nndirskrifaðnr af stjórn-
inni til vitnis um, að fyrirmælum laganna
hafi verið fylgt. Stjórnin á að ráða, hvort
krafizt verður nokkurra skaðabóta af skips-
eigendum eða skoðunarnefndinni dönsku.
Farstjórinn býst fastlega við, að ef gufu-
skipið »Á. Ásgeirsson« fáist ekki — eins
og raun varð á — muni Wathne, sem er
umhoðsmaður ábyrgðarfjelaganna, flytja
vörnrnar, farþegana og póstirn áfram.
Vjelastjóri skipsins hefir húizt við, að
svo muni mega gera við það á Akureyri
á 8 dögum, að komizt verði með það aust-
ur yfir Atianzhaf (til Björgvinar), ef var-
lega er farið, og þá væri ekki óhugsandi
að »Vesta« gæti lagt af stað í 2. ferðsína
á tilætluðum tíma.
Ferðin hafði gengið prýðilega það sem
af var frá Englandi og öllum, sem skipið
sáu, litizt ljómandi vel á það. Voru 35
farþegar með því, er það lagði af stað frá
Akureyri, og á að gizkð 250 smál. afvör-
um til vesturhafnanna oghingað til Reykja-
viknr.
Hvernig má prýða Reykjavík?
Um það var síSasti alþýSufyrirlestur Stú-
dentafjelagsins á þessum vetri, og hjelt lektor
Þórh. Bjarnarson hann á mánudagskvöldið var.
Vjer setjum hjer útdrátt úr ræSunni.
EæSumaSur kvaSst hafa lagt fyrir ymsa
málsmetandi menn þessa spurningu: »HvaS
má gjöra til aS prySa Beykjavík?« Hjá ein-
nm mikilhæfum manni meS sjerlega góSu
verkviti hafSi hann fengið það svar, að þó að
hann fengi heilan klukkutíma til að halda
íyrirlestur um þá spumingu, mundi hann
aldrei komast að efninu, hann þyrfti allan
þann tíma og lengri til að tala um það, sem
búiS væri aS gjöra, eSa meS öðrum orðum
halda skammarræðu yfir öllu því marga og
mikla, sem óprýðir bæinn. Og þessi hinn sami
mikilsvirti samborgari leysti síðan frá skjóS-
unni og tók allt fyrir, kassalagið á flestum
nýju húsunum, skúraómyndirnar, sem alstaSar
trana sjer fram, girðingarnar ómálaSar, mosa-
vaxnar, ósamstæðar, fúnar og fallnar, og þá
götumar, víða stjettalausar, með rennurnar
hálf-fallnar saman og skakkar; þó tæki Læk-
urinn yfir allt með hleðsluna. AuSvitaS
gleymdi hann þá ekki heldur kirkjugarðinum
og frönsku húsunum og lítiS var hann betri
við kirkjuna að utan. Svo minntist hann á
sáSgarðana inn um allan hæ, sem 9 mánuði
ársins eru fremur ljót moldarflög, og Tjörnina
alslýjaSa og fleira og fleira.
ItæSum. ljet þess getiS, aS þessi heiðraði
vandlætari væri til þess að gera nýr í hæn-
um; enda væri vort mein þetta, hvað fáir
sæu byggðir og hæi erlendis, og þá sízt meS
opin augun fyrir hiS verklega til samanhurSar
við ástandið hjer heima. OskaSi að vandlæt-
arinn væri kominn í stólinn í sinn staS, það
væri fjarska mikið unniS við þaS, ef almenn-
ingur gæti sannfærzt um það, að Reykjavík
væri ljótur bær — og gæti þó veriS fremur
snotur.
Hjer væri þó ýmislegt til að ljetta undir
slíkri viSleitni, hjer væri mishæSótt, sjór á
annan veg og dáh'tið stöðuvatn á hinn og
lækur á milli. ASal-þröskuldurinn væri ekki
hin almenna fátækt, heldur að tilfinninguna
og smekkinn vantaði.
Þó vildi hann eigi segja aS Reykvíkingar
væru ósmekkvísari en aðrir landsmenn, hvergi
væri t. d. jafn-mikil stundun á blómrækt sem
hjer, sem ræðum. taldi góSs vita, þar sem
hlómrækt og runnar mundu vonandi á sínum
tíma gjöra svo mikið meira en nú til að prýða
hæinn.
Áskoruninni aS prýSa hæinn væri auðvitaS
að beina til stjórnar bæjarins, en þó bjóst
ræSum. viS miklu meiri árangri af frjálsum
samtökum bæjarmanna í þá átt, gætu þau
orðið almenn.
Lífsregla hæjarstjórnarinnar yrSi að vera sú
að láta sín verk í bæjarins þarfir vera sem
snotrust, yfir höfuð gjöra töluvert meira fyrir
augaS en veriS hefSi til þessa og sjerstaklega
þá að byrja á nýrri eSa stórum umhættri
stjettagjörS.
Tvær samhliSa höggnar steinaraSir eptir
stjettinni, 8—10 þuml. hreiðar, meS grjótmuli
á milli, og þaS bil milli raðanna (»flísanna«)
að menn geti mætzt, auSvitaS fremri röðin
um leið rennukantur; 50—60 faðmar af slík-
um stjettnm á ári mundu fljótt gjöra svip-
breytingar og eigi vera ofvaxiS verk.
í samhandi viS það minntist ræSum. á
rennurnar, en það væri nóg fyrirlestrarefni
fyrir sig, hæði frá heilbrigðis og fegurSar
sjónarmiði, hvernig ætti aS breyta þeim;
slæmar væru þær.
Lengi gæti það ekki úr þessu dregizt aS
hlaða upp Lækinn, þótt verkiS væri fremur
til prýðis en þarfa; þar kynni að mega koma