Ísafold - 28.08.1897, Side 2

241
Útlendar frjettir.
Khöfn 17. ág. 1897.
Frá Miklagarði. Langt enn að niðurlagi
á »tónaleik« stórveldanna eða samningakáki
þeirra, og þó var sagt fyrir viku, að sam-
komulagi væri náð um 11 forspjallsgreinir
sáttmálans. ÞaS, sem þá var eptir, er ekki
enn lyktum nær, en þar á meðal eru ákvæðin
um takmörk þess geira af Þessalíu, sem Tyrkj-
um þykir við sæmandi, og um, hve nær þeir
skulu vera þaSan á burtu með her sinn (þ.
e. að skilja: úr hinum hlutanum). Um Krít
varla enn talað, eSa um hið nyja stjórnarfyr-
irkomulag, er þar skal sett. Flíkaö að eins
orðinu sjálfsforræði, eins og frá öndverðu. Nú
mest um það þrefað, að setja eins konar fjár-
haldsnefnd í Aþenuhorg, að vaka yfir, að Grikk-
ir standi í góðum skilum, ekki að eins viö
Tyrki, heldur og við sina fyrri skuldheimtu-
menn. Uppástungan frá Þjóðverjum, og þó
að þeir sjeu enn fleiri, sem mæla á móti að
gera Grikki svo ófullveSja, er bágt að vita,
hvernig lykur.
Vcðrafar og voðaviðburðir. YeSráttan
hin sama og lengi á undan; óstöðug með hit-
um eina stund, stórhríðum aðra. Hafa því
fylgt stórhlaup í ám uni mestan hluca álfu
vorrar, einkum miðhlutann, og þeim aptur
mestu voðar, bæja- og byggðaspell, en mann-
skaðar á mörgum stöðum. Til dæmis aS taka,
þá voru spell og skaðar í fjalllendi Slesíu met-
in á 12 milj. marka; er þar og kunnugt orðið
um lát 190 manna. Yíða hafa haglhríðir orð-
ið mönnum og dýrum að bana, en spilltmjög
öllum gróSri. 1 baSstöð við Dniepr á SuSur-
Rússlandi, í bæ er Krementsjúk heitir, kom
það óSahlaup í ána, aS um 200 kvenna
drukknuðu af þeim, er böSin sóttu.
Mestan skaSa í Danmörku hafa eldingar
unnið, og hjer til dæmis, að af þeim brunnu
sunnudaginn 8. þ. m. 31 bær og kot eða ein-
stök hús að miklu eða öllu leyti. Þeir brun-
ar voru flestallir á Jótlándi. — Hjer má við
bæta, aS af ógáti manns hljóp fyrir skömmu
eldur í svæði af nýgræðingsbyggðinni á heiða-
móunum á Jótlandi. Skaðinn metinn á 30,000
kr.
I Rustsohuk á Bolgaralandi voru fyrir
skömmu í skála einum um 300 manna aS
þeirri vinnu, að tæma gamla púSurstikla, en
fyrir ógát drengs eius kviknaSi í púðrinu og
skálinn sprakk hið bráðasta í lopt upp. Þar
fórust um 130 manna; hinir flestir meiddust
stórlega og eru uú dauðvona; 20 einir sluppu
óskaddir.
Danmörk. Margt skyldfólk og venzlafólk
þegar komið til brúðkaupsins við hirðina
(Karls Svíakonungssonar og Ingibjargar dótt-
ur Friðriks konungsefnis), sem fer fram 27.
þ. m. Á mörgum enn von, og á meðal þeirra
Oskari konungi.
Norðmenn og Svíar. Norðmenn hjeldu
Olafsmessu í Niðarósi og víðar um land 29.
júlí, eða ítrekun á 900 ára afmæli bæjarins
þann dag, eins og Björnstjerne Björnson hafSi
lagt til. Flutti hann sjálfur höfuðræðutia þar
af frábærri snilld, sem honum er lagin, en J.
E. Sars, háskólakennari, sagnfræðingurinn
frægi, áður fyrirlestur ttm Olaf konung helga,
er gerður var og að mikill rómur. Var hátíS-
arminning þessi allfjölsótt, mest þó af vinstri-
mönnum, er síður gáfu sig að konungshátíö-
inni (Oskars) 18. júlí.
Þegar Oskar konungur hefir í Stokkhólmi
haldiS júbilhátíð (25 ára) tignar sinnar 18.
næsta mán., kemur hann til Kristjaníu þ. 26.
til sama hátíðarhalds. Hann hefir látið til-
kynna útlendum höfðingjum, að sjer mundi
að óskum ganga og fögnuði, ef sendimenn þeirra
kæmi til höfuöborgar Noregs.
England. Englendingar hafa urn tíma
átt að snúast við harðri uppreisn í Malakand
í útnorðurhluta Indlands. Henni er ekki enn
lokið, en mun hafa linazt til muna, er um
400 manna fjellu af uppreistarmöntium í sein-
ustu viðureign þeirra við enslcu hersveitirnar.
Nú er suður meS Níl aptur tekið til sókna.
Fyrir skömmu vann enskur hershöfðingi, Hun-
ter að nafni, sigur á falsspámannsliðum eptir
harðan bardaga í bæ, er Abu-Hamid heitir,
við fljótiö. Af 1000 komust 100 undan, hin-
ir fjellu eða urðu handteknir. Þaðan verður
sótt suður með meiri afla, þegar gefa þykir,
eu sagt að suöur frá bíði falsspámaðurinn nýi,
kalífinn af Omdurman, meS óvígan her (milli
Berber og Omdurman).
Frá Spáni. Þaöan þá illu fregn að bera,
að stjórnarforsetinn, Canovas del Castillo, ljet
líf sitt 8. þ. m. af moröskotum eins af ill-
ræðaerindrekum óstjórnarliða. Canovas del
Castillo var einn af frægari mikilmennum og
skörungum Spánverja, vitur talinn, góSur rit-
höfundur og mörgum kostum búinn. Þess skal
getið að þó hann væri af aptúrhalds-
manna flokki, var frelsisvinurinn Emilio Ca-
stelar einn af alúöarvinum hans. Morðinginn frá
ítallu, Angiolillo að nafni. Hann hefir nokkurn
tíma látið fyrir berast á Spáni, en víða flakk-
að og ávallt verið við óstjórnarliða og ráð
þeirra riðinn. Nú í varðhaldi og kallar verk-
ið unnið í hefndar skyni fyrir aftökuriiar í
Barcelona (eptir tundurvjelamoröin) og allar
þær kvalapyndingar, sem þar og á fleirum
stöðum hafa veriS frammi hafðar við sakaSa
menn.
Fráöðrum ríkjuni. Sem nærri mátti geta
spreita blöðin, einkum rússnesk og þýzk, sig á
engu meira en samfundum keisaranna í Pjet-
ursborg, Vilhjálms og Nikulásar, í óndverðum
þ. m., og telja það allt óbrigðul merki nýs
sambands og atfylgis, sem vottazt hafi í al-
úðarviðmóti þeirra og ræðum. Víst og satt,
að hjer fór allt í kurteisi og viuáttu, og Vil-
hjálmur keisari fekk aðmírálsnafn 1 flotaliði
Rússa, en þaðan er of langt stokkið, þegar
þýzku blööin ekki að eins skjóta Rússlandi
inn í þrívelda-sambandið, heldur koma loks
Frakklandi á sömu taug. En hvað skal svo
unniS? Fjögur stórveldi komast í fóstbræðra-
lag og gerast goSavörður Evrópu gegn Loka-
vjelum Englands, því að það sje nú fullljóst
orðið — já, svo kenna blöð Bismarcks — að
Englendingar sje óþreytandi srniðir alls ófriðar
á meginlandinu og víöar.
Nú er Vilhjálmur keisari á heimleið, en
Faure Frakklandsforseti leggur af stað til
Rússlands.
Frá Vesturheimi. Tollaukalög Banda-
ríkjanna nú staöfest, og mælast misjafnt fyr-
ir, sem nærri má geta, í Evrópu, en eiukum
á Þýzkalandi.
Nýjar gullnámur fundnar og ákaft sóttar í
útnorðurhluta Kanada, víst allar á eignarsvæði
Englendinga. Landið heitir Klondyke; en þar
er mesta kólguveðrátta mestan hluta árs og allt
afar-erfitt, hvaö viðurlífiskosti snertir. Nám-
urnai sagðar á meðal hinna gullauðugustu,
sem fundizt hafa,.
Viðauki. Síðustu frjettir frá Miklagarði,
til Englands, 20. þ. m., segja enn þá snurðu
hlaupna á friðargerðina, að Tyrkir vilji alls
eigi sleppa Þessalíu öðruvísi en jafnóðum og
Grikkir greiði hernaðarskaðabæturnar, en þvl
aftaki sendiherra Breta með öllu að samþykkj-
ast; það sje sama og að Þessalía lendi alger-
lega hjá Tyrkjum, með því Grikkjum verði
um megn að standa í nokkrum skilum.
Frá norsku selveiðaskipi norður í höfumvar
20. f. m. skotin dúfa, er reyndist vera ein af
brjefdúfum Andrées loptfara og flutti seðil, er
á var ritað: »Kominn norður fyrir 82. stig
noröurbroiddar; góða ferð norður. Andróe«.
Meira vita menn eigi. —- Spitzbergen nær
nokkuð norður fyrir 80. stig.
Frá alþisigi.
Fjárveitingar
Hjer eru taldar flestar fjárveitingar
í fjárlögunum, eins og þingið skildi við þau
(sameinaö þing), þær er nýmælum sæta.
Búnaöarskólarnir allir 4 fá 2500 kr. ársstyrk
hver. Búnaðarfjelagastyrkurinn færður upp í
18000 kr. (úr 15000), auk 2000 kr. til bún-
aöarfjelags suöuramtsins og 4000 kr. til
allsherjarbúnaöarfjelags landsins síöara árið.
Hið eyfirzlsa ábyrgðarfjelag fær 5000 kr.
gjöf.
Holdsveikraspítalanum ætlaðar rúmar 5000
kr. fyrra árið, og rúmar 20000 kr. hið síöara.
Til endurbyggingar spítalanum á Akur-
eyri veittar 5000 kr., og til spítalagerðar á
Patreksfiröi 3000 kr. Ennfremur veittar 1500
kr. til undirbúnings landsspítala, og 1200
+ 400 kr. styrkur til spítala á Seyðisfirði.
Til vegabóta ætlaðar 185,000 kr. á fjárhags-
tímabilinu. Þar af til þjóðvega 100,000 (af
því 30,000 kr. fyrra árið til akfærs þjóðvegar
yfir Holtin í Rangárvallasýslu), til flutninga-
brauta 45000 kr. (fram Eyjafjörð 14000 kr.),
til fjallvega 10000 kr., til sýsluvegagjörðar í
Strandasýslu 5000 kr., í Snæfellsnes- og
Hnappadalssýslu 2000 kr., í Austur-Skapta-
fellssýslu (milli Hóla og Hafnar) 2000 kr., til
að brúa Bakkaá í Dölum 250 kr., og Hörgá
7500 kr. Þá eru ætlaðar 3500 kr. til að
ráða æfðan norskan verkfræðing til að lcanna
sumarið 1898 brúarstæði og gjöra uppdrætti
og áætlun um kostnað við brúargjörð á Jökulsá
í Axarfirði og Hjeraösvötnum hjá Okrum, og
1500 kr. hvort árið til verkfróðra manua til
aöstoðar við vandaminni samgöngubætur.
Til gufuskipaferða eru hinu sameinaöa gufu-
skipafjelagi ætlaðar 55000 kr. hvort árið til
16-18 inilliferða og 6 hringforða kringum landið
fram og aptur, auk stöðugra strandbátaferða
frá 15. apríl til 31. okt. með 2 gufubátum yfir-
byggðum og nægilega stórum, er annar gangi
milli Reykjavíkur og Akureyrar austan um
land, en hinn vestan. Þar að auki er ætlað
til sjerstakra gufubátsferða í Sunnlendinga-
fjórðungi og á Faxaflóa 7500 kr. hvort árið,
2500 kr. á Breiðafirði og 2500 kr. á ísafjarð-
ardjúpi, gegn því, að sýslu- og bæjarfjelög
leggi til y5 mót 4/6 úr landssjóði.
Til frjettaþráðar milli Islands og útlanda
veittur 35000 kr. styrkur árið 1899, fyrsta
ársborgun af 20 ára tillagi.
Heirr.avistir í latínuskólanum leggist niður,
en í þess stað komi 20 kr. húsaleigustyrkur á
mann handa 36 lærisveinum.
Við stýrimannaskólann ætlað 2500 kr. í laun
fyrra árið og 3000 kr. hið síöara; þá gert ráð
fyrir að komiö verði upp nýtt skólahús, er á
að kosta 20,000 kr.
Til að reisakvennaskólahúsíNorðurlandiveitt-