Ísafold - 05.07.1898, Síða 2

170
J>að er ómögulegt að hafaat þar við
uudir handarjaðri þeirra kumpána.
J>eir geta dregið fyrir dóm hvern mann,
sem þ im lízt og látið sekta eða sýkna
menn eftir því sem þeim býður við að
horfa, því þeir hafa nógum vottum á
að skipa. Forkólfur þeirra er Martin
Engel, sem á 200,000 dollara, er hann
hefir rakað saman á því að rýja menn
inn að skyrtunni. J>að er ekkert smá-
ræðis-vald, sem þessir menn hafa, er
þeir hafa sér við hönd mikið lið mein-
særismanna, er vinna eið að hverju,
sem þeim líkar, og lögregluyfirmenn
til þess að taka menn höndum og
dómara til þess að halda mönnum í
dýflissu eða hleypa þeim út þaðan
eftir vild sinni«.
Formaður nefndariunar: »Sé svona
ástatt þar, hvernig stendur á því, að
þar hefir ekki verið gerð uppreisn?«
• þetta er mest aðkomið fólk frá
öörum löndum, þar sem það hefir van-
ist svipuðu, og heldur því, að hér sé
stjórnin af sama tægi og ef til vill
heldur lakari en þar, sem það átti
heima áður; það er flest pólskir Gyð-
ingar eða rússneskir eða aðrir útlend-
ingar af líku tægi, kunna lítt ensku
og eru ókunnugir allri lenzku hér.
J>að er svona fólk, sem þessi bófa-
samkunda heldur í viðjum ótta og
undirgefni undir hvaða óhæfu, erþeim
hugkvæmist að hafa í frammi#.
ítalskur skóburstari, smásveinn, er
hafðíst við á gatnamótum með tæki
sín, svo sem þar er lenzka.átti orðið um
3 kr. hjá lögregluyfirmanni einum, er
hann hafði burstað skó fyrir fullan
mánuð, en hinu aldrei borgað; er þar
annars siður að borga þess konar við-
vik undir eins, svo að hönd selji hendi.
Loks orðaði sveinninn skuld þessa við
stórmenni þetta, er það gekk þar fram
hjá, er hann hafði bækistöð sína. »Ég
skal mylja í þér hvert bein, ef þú á-
varpar mig oftar á götunni, skítugur
tíkarsonurinn þínn ítalski«. f>etta var
svarið höfðingjans þess. J>á gaf sig
fram félagi sveinsins — þeir voru tveir
í samlögum um atvinnu sína — og á-
málgaði um skuldina. Hann vatt sér
óðara að piltinum og snoppungaði
hann undir bæði eyru, svo að blóðið
fossaði um hann. J>á kom annar lög-
reglumaður aftan að hinum og keyrði
hann niður og barði hann, svo að sá
á honurn. þeir félagar tóku síðan
sveinana báöa höndum og drógu fyrir
lögregludóm, sögðu að peir hefðu verið
að fljúgast á óg berjast á götunni.
Dómarinn, sem sá að þeir voru allir
blóðugir, þótti sem þeir væru búnir að
fá nóg og slepti þeim. f>eir kærðu
síðan atferli þetta fyrir yfirumsjónar-
manni lögregluliðsins í New York, og
hét hann þeim, að lögregluforingjum
þessum skyldi verða hegnt. En hann
átti eigi hót við það. J>á fóru þeir
sjálfir í mál til að reyna að ná rétti
sínum á foringjunum og höfðu saman
25 dollara til þess að borga málfærslu-
manni. Málið komst fyrir kviðdóm
hinn meiri, en var þar frestað hvað
eftir annað. |>á vildi málfærslumað-
urinn hafa meiri þóknun, ef hann ætti
að eiga meir við málið, en það var
þessum umkomulausu smásveinum um
megn. Höfðu þeir bæði áverkann og
fémis8inn bótalaust.
En lítils er vert um þetta atvik hjá
atferli því, er nú skal greina.
----- ■ ■ ■ ------
Ný lög.
Enn hafa blotið konungsstaðfestingu
em lög frá síðasta alþingi, 4. f. mán.:
38. Lög um breyting á gjaldheimt-
um til amtssjóða og sýslusjóða (Til-
skipun um búnaðarskólagjald 12. febr.
1872, 3. og 4. gr., numin úr gildi, o.
s. frv.).
Útlendar fréttir.
Kliöfu ‘28. júní 1898.
Af ófriðinum.
f>að er að segja af ófriðinum, að
uppreisnarmenn á Filippseyjum eru
komnir að Manillu, en háfa sigrast
svo á ýmsum stöðum á hersveitum
Spánverja, að mörg hundruð hafa beð-
ið bana, en hertekið 4—5 þús. manna.
Nú má hvern daginn búast við land-
liði frá Ameríku til borgarinnar, eða
til flotadeildar Dewey aðmíráls, og að
borgin þá gefist honum á vald. For-
ingi uppreisnarmanna á nýlega að
hafa sagt, að undir eins og þar kæmi,
þá lýstu Filippseyjar sig í þjóðvelda-
tölu í skjólstæði og undír forræði
Bandaríkjanna.
Að vestan mest í fréttir fært af því
hafnabanni, sem herskip Bandaríkjanna
hafa fært að fleirum og fleirum strand-
bæjum áKúbu, og þeirri kreppikví, sem
Sampson flooaforingi með höfuðdeild
fiotans hefir haldið San Jago í ásamt
herskipum Spánverja, sem þar hafa
haldið sér í virkjahæli borgarinnar.
Með seinni fréttum að telja, að önnur
flotadeild — fynr henni foringi Miles
að nafni — sé á ferð til Portóríkó,
en þar væri Spánverjar illa staddir
uppreisnar vegna. En nú eru höfuð-
tíðindin, að flutningsfloti landhers frá
Bandaríkjum (27,000 manna) er fyrir
tveim dögum kominn til Sampsons,
en þeim her stýrir hershöfðingi, er
Shafter heitir. Sjálfsagt talið, að at-
lögur og atvígi byrji sem bráðast, og
sveitir uppreisnarmanna, er stvöðum
halda upp og út frá borginni, muni
taka þátt í sókninui.
J>egar þessi borg er unnin, er eftir
að láta til skarar skríða við Havanna
og við meginher Spánverja. |>að er
líkast satt, sem nú er sagt, að ef á
þarf að halda, þá muni koma til Kúbu
mikill landgönguher, 120 þúsundir
manna, með haustinu, þegar rigning-
um er lokið og heilsu manna minni
hætta búin.
Nú skal í stytstu máli bent á
Noróurálfuríkin
en víða er með áhyggju búist við því
sem að fer og miklu þykir varða.
Daniu halda nú50ára júbilminning
afreka sinna gegn hertogadæmunum
og liðveizlumönnum þeirra (1848—50).
Höfuðhátíðin stendur í Khöfn í Rós-
enborgargarði. — Dáinn er nýlega C.
E. With (konferenzráð), eftir harðar
og langvinnar þjáningar, einnaflækna-
skörungum Dana, ávalt mikils metinn
fyrir dugnað og mannkosti.
Nokðmenn virðasc nú orðnir þýðari
í þeli til bræðranna fyrir handan Kjöl-
inn. f>etta hefir komið svo niður á
konungi og krónprinzinum, að lífeyrir
beggja er nú færður upp aftur jafnt
og áður var.
EnoHíEndingab hafa náð Ligumála
hjá Kínverjum (til 99 ára) á miklu
landsvæði upp frá eyjunni Hongkong
(sem þeir eiga), og semja við þá um
járnbrautalagningar þar syðra, og lið-
veizlu til að bæta her og landvarnir.
Á Fkökkum heldur ókyrð að svo
stöddu, því eftir kosníngarnar komst
reik og svif á stjórnina, er sú yfir-
lýsing komst fram á þinginu, að hún
leitaði þingfylgis hjá ósamkynja flokk-
um, en talað um bæði einvaldsliða og
klerkasinna í hennar fylkingu. Nú er
Faure forseti að koma saman nýju
ráðaneyti, þó afartregt vilji ganga.
þingkosningar J>jóðvekja ekki til
fulls um garð gengnar. Búist við lítilli
breyting á liði flokkanna, en líkast
þykir, að þinglið miðflokksins (hins
kaþólska) og sósíalista fjölgi.
Italía. Yíðast enn mikil óánægja,
og svo stendur í stríðasta ráðaneytis-
basli.
Austukbíjvi. þaðan hin gömlu tíð-
indi, að þjóðflokkaþjósturinn vex svo
í vesturdeildinni, sem alt ætli af göfl-
um að ganga.
Enn af ófriðinum.
Með »Botníu« bárust hingað ensk
blöð til 27. f. mán., mánud. að var,
og segir þar greinilega frá þvi', er fyrst
bar saman fundum landgönguliðsins
ameríska og hinna spæDsku liðsveita,
er eiga að verjaSanJago landmeginn.
það var framlið Shafters hershöfð-
ingja, ríðandi, og átti eftir um li mllu
danska til borgarinnar; fór með glaumi
og ys, og ugði eigi að sér. þar höfðu
Spánverjar veitt þeim fyrirsát, á hæð
nokkurri, en skógur fal sýn í milli.
þeir voru um 2000, en sveit Banda-
manna 1200. Sló þar í bardaga, er
stóð hálfa eykt, tæpa þó, og lauk svo,
að Spánverjar flýðu, en féllu áður af
þeirra liði nær 40 manna, en 10 einir
af Bandamönnum og margir nokkuð
sárir (40—50), sumir til bana.
Allar líkur til, að í San Jago verði
lítið um vörn úr þessu, með því líka
að þar mun liðskostur fremur rýr og
borgin víggirðingalaus, heldur að eins
virki nokkur við hafnarmynnið. Munu
þá Bandamenn skjóta á flotann spænska
af landi, með fallbyssum, er þeir hafa
með sér flutt, en Sampson aðmíráll á
hinu leytinu eins og örn á nesinu úti
fyrir með allan flotann Bandamanna
þar við eyjarnar.
þá kom og síðustu dagana sú frétt
af þeirri flotadeild Spánverja, er lengst
hefir hafst við á höfninni 1 Cadiz, en
hvað eftir annað verið sögð á leið
vestur um Atlanzhaf, að hvin væri nú
nýkominu fram í Port Said, við Mið-
jarðarhafsmynnið á Súezskurði, og væri
ferðinni heitið austur að Filippseyjum.
það eru 7 herskip alls, og þó ekki
nema 2 fullgildir orustudrekar, hítt
brynsnekkjur og þaðan af minni hátt-
ar kuggar, en 5 flutnigsknerrir að auki
með 4000 landgönguliðs. Fyrir skipa-
líði þessu ræður Camara aðmíráll; og
var eigi trútt um, að fremur væri
brosað að þessu ferðalagi hans heldur
en hitt, að Dewey, aðmíráll Banda-
manna við Manilla, mundi blikna eða
blána, þótt hann vissi hans von þang-
að, — og það því síður, sem óvíst
var talið, að flotinn spænski mundi
komast lengra en til Port Said fvrir
kolaleysi, með því að ólöglegt er að
herskip ófriðarþjóða birgi sig að kolum
utanríkis öðru vísi en til þess að kom-
ast heim til sín skemstu leið, en það
er til Barcelona!
þessa friðarkosti var mælt að Bauda-
menn mundu nú vilja bjóða: Cuba
veröi sjálfri sér ráðandiundir verudar-
skjóli Bandaríkjanna, en þau fái eyna
Puerto Rico til eignar í hernaðarskaða-
bætur, og auk þess heimild til að hafa
flotastöð við Filippseyjar og kolastöð
fyrir herskip í Kanarfeyjum.
Mælt var og, að Bandamenn hefðu
áformað að senda nokkur skip úr
flotadeild Sampsons aðmíráls hjá Cuba
austur um haf til að ráðast á Kanarí-
eyjar og Spánarstrendur, en að því
búnu leita uppi flotadeild Cameru að-
míráls og fyrirkoma henni. Voru ætl-
aðir til þeirrar farar 3 höfuð-bryn-
drekar þeirra, Iowa, Oregon og Texas,
og nokkur minni háttar skip, er fyrir
þeím Schley flotaforingi.
Gufuskipið Botuía,
aukaskip gufuskipafélagsins hingað,
kapt. Holm, kom hingað á tiltekn-
um tíma, í gær morgun, með allmarga
farþega, fram undir 40, bæði innlenda
og útlenda.
Dáinn
í Khöfn 20. f. mán. cand. mag.
Nikulás jRunólfsnon, aðstoðarkennan
við fjölvísiudaháskólann þar, valinkunn-
ur og mikilsmetÍDn lærdómsmaður, ná-
lægt fertugsaldri á að gizka eða rúm-
lega það. Hann hafði legið frá því
fyrir jól, oft mjög þungt haldinn, af
einhverri innanveiki, nærðist varla á
öðru en vatni, hél zt eigi anuað niðri
Bar þjáningar sínar með dæmafárri
stillingu, þreki og þolinmæði. »Hann
var jarðaður í gær«, skrifar einn merk-
ur landi vor í Khöfn ritstjóra ísafold-
ar 24. f. mán., »í Vestre Kirkegaard,
og stóðu þeir fyrir útförinni prófessor-
arnir Chr. Christjansen (sem var
Nikulási heitnum ákaflega góður) og
K. Prytz, ásamt einum landa, er vitj-
jaði hins framliðna að staðaldri í leg*
unni« (Bogi Th. Melsted?). »Ræðu
flutti danskur prestur, Rasmussen, og
landar sungu íslenzka sálma. Blóm-
sveigar voru á kistunni fleiri en fyrir
komust þar, 30—40, bæði frá téðum
prófessorum, og prófessorunum Thiele
og Hannóver, ýmsum löndum hans og
Dönum hinum og þessum ; en pálma-
viðarsveigar frá Bókmentafélaginu og
íslenzkum stúdentum.«
Nikulás heitinn var upp runninn úr
Rangárvallasýslu, af fátæku foreldri,
nam gullsmíði hér í Reykjavík, sigldi
síðan til Iíhafnar að framast í þeirri
iist, en tók til að stunda skólanám
skömmu síðar á eigin spýtur, utan
skóla, náði stúdentsprófi á fám árum
með góðum vitnisburði og lagði síðan
stund á náttúrufræði, er hann og lauk
fullnaðarprófi í við háskólann bæði
fljótt og vel. Skömmu síðar ferðaðist
hann til Parísar, samdi þar og lét
prenta tölfræðisritgerð á dönsku og á
frönsku, er hann hlaut heiðurspening
fyrir hjá Khafnarskóla (að vér ætlum)
og síðan fyrnefnt kennaraembætti.
Hann var hinn mesti siðprýðis- og elju-
maður, lagði mjög mikið á sig til að
mentast svo vel sem hann gerðí, og
bjargaðist mest á eigin spýtur,
nema það, er hann naut síðari náms-
árin styrks og athvarfs þá og síðar
hjá hinni nafnkunnu höfðingskonu,
ekkjufrú SigríðiAsgeirsson (kaupmanns)
og henuar fólki. — Bróðir hans er
Stefán Runólfsson, prentari og ritstjóri
á lsafirði.
Hans hátign
konungur vor hefir fyrir munn ráð
gjafans í bréfi til landshöfðingja 22. þ.
mán. svarað svo afraælisávarpinu héð-
an í vor, að honum hafi verið mjög
kært að fá þá bamingjuósk frá íslenzk-
um borgurunr, og að hans hátign, er
ávalt minnist með hlýjum hug komu
sinnar til íslands, sé ávarp þetta nýr
og ánægjulegur vottur um hollustu-
þel til konungs og fólks hans.
Landshöfðingi
kom aftur með þessari póstskips-
ferð, eins og til stóð, ásamt frú sinni.
Hann hafði brugðið sér til Stokkhólms í
ferðinni.
Kornvara
er að lækka enn í verði utanlands.
Rúgur og rúgmjöl komið aftur ofan í
sama verð og áður, á undan hækkun-
inni í vor, og hveiti einnig mjög lækk-
að; hækkunin á þvívar minst ófriðin-
um að kenna, heldur gróðabralli auð-
manns eins í Chicago, Leiters, sem
keypti alt það er hann gatyfirkomist
af því í vor til þess að sprengja það
upp, en sprakk á því sjálfur, sem bet-
ur fór; skaðaðist um 20 milj. króna.