Ísafold - 31.01.1900, Qupperneq 1

JCeinur vtt ýmist einu sinni eða
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
14/s doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXVII.
Reykjavík, miðvikudaginn 31. jan. 1900.
6. blað.
I. O. O. F. 81228*/». I.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
ki 11 — 2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkau dag
kl. 12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. til útlána.
Ókeypis lækning á spitalanum á þriðjud,
og föstud. kl. 11—1.
Ókeypis augnlækning á spítalanum
tyrsta og þriðja þriðjud. hvers mánaðar
kl. ll—i.
Ókeypíg tannlækning i Hafnarstræti lö
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
>í+.....
Frá útlöndnm.
Nauðalítið sem ekkert hefir gerst
sögulegt með Búum og Bretum frá
því síðast fréttist, skömmu fyrir jólin.
þeir hafa horfst í augu á vígstöðvun-
um og lítið aðhafst. Hvorugum unn-
ist á, svo neitt kveði að. Bretar þeyta
upp smá-sigurfréttum við og við, en
þær vilja verða að hjómi fyrir þeim.
Ladysmith óunnin enn, og gerðu Báar
harða atlögu að henni 6. þ. m., en
unnu eigi á. Féll nokkurt lið af
hvorumtveggja, og segir sitt hver um
það. Sir Redvers Buller hershöfðingi
og hans lið að streitast við að kom-
ast norður yfir ána Tugela, þar sem
bardaginn mikli var háður 15. f. mán.
og hann fór verstu hrakfarir. Hún
rennur 2—3 mílur danskar fyrir sunn-
an Ladysmith og eru þeir Buller því
á næstu grösum við landa sína þar
(í Ladysmith), umsetna af Búum og
aðfram komna af þreytu, vistaskorti og
veikindum (taugaveiki), en fá eigi að
gert. Svo snarplega verja Búar vöð-
in yfh ána. |>ó segja ensk blöð frá
18.-19. þ. mán. nokkrar sveitir Breta
vera komnar norður yfir ána ofarlega,
langt á sveig við alfaraleið, og stefndu
til Ladysmith. Meira vita menn eigi.
það eru sjálfsagt síðustu forvöð, ef
bjarga skal borginni og setuliðinu þar.
þeir voru nýkomnir suður í Kap,
10. þ. m., yfirhershöfðingjarnir nýu,
þeir Roberts marskálkur og Kitchener
lávarður. þar setjast þeir að og ráða
ráðum sínum um nýa tilhögun á leið-
angrinum, svo að Búum ríði að fullu.
Fara að engu óðslega og munu ekki
búast við mikilli sókn af Breta hendi
fyr en líður á vetur og þeir þykjast
fengið hafa nægan liðsafnað. það er
talin yfirsjón Breta, að þeir hafi farið
of dreift framan af, skift liði sínu f
4_5 8taði, með óraveg í milli, því víð-
lendi er afarmikið yfir að sækja. Nú
er þar og hásumar og hitar afarmikl-
ir, lítt bærir óvönum. þeir halda ó-
tæpt á liðsafnaði, Bretar, og eru stór-
flotar á ferðinni suður jafnt og þétt
með lið og herbúnað. Fé eigi sparað,
og vígahugurinn því magnaðri, sem
léngra og erfiðlegar sækist. Meira en
1 milj. króna er mælt að ófriðurinn
kosti þá dag hvern, Breta.
Nýlenduríki Breta í öðrum álfum
reynast móður sinni, heimaríkinu, góð
börn og ástuðleg í nauðum hennar.
þau senda hvert á fætur öðru sjálf-
boðaliðs-sveitir á sinn kostnað suður
í Afríku. Auk þess mikið um sam-
skot vfða um hinn euska heim til
Ifknar sárum mönnum og nauðstödd-
um af Breta liði. Bandamenn skutu
saman í mikið og fagurt spítalaskip,
er »Maíne« heitir og sigldi suður fyrir
jólin, en yfir blöktu gunnfánar beggja
ríkjanna saman, Breta og Banda
manna, í fyrsta skifti í manna minn-
um. þó hneigist annars vegar hugur
Bandamanna mjög að Búum, sem
flestra þjóða annara.
Margir tignir menn enskir eiga um
sárt að binda eftir viðureignina við
Búa. Einn er Dufferin lávarður, er
jarl var í Kanada fyrir mörgum árum
og síðan varakonungur á Indlandi.
Hann hefir mist elzta son sinn, her-
toga af Ava að nafnbót. Hann hafði
farið í ófriðinn ótilkvaddur, var rídd-
arahersir áður, en genginn úr herþjón-
ustu. Hann dó úr sárum suður í
Ladysmith um áramótin, vart fert-
ugur.
Mjög láta menn af framgöngu Búa
í orustum, harðfengi þeirra og her-
kænsku. Segja þá skaplíkasta köpp-
um Cromwells fyrrum, »járnserkjanna«,
og hafa sömu siði og þá marga. þeir
gera bæn sína á undan orustu og eft-
ir og syngja sálma, hafa með sér heil-
aga ritningu í herfórum sínum, og þar
fram eftir götum. Uppgjöf taka þeir
sem first, hvað sem í skerst; kjósa
heldur að falla hver um anuan þver-
an, eða þá flýa land sitt og hefja nýtt
landnám, eins og þeir hafa áður gert.
þeir eru fimir og kænir að forðast
manntall í orustum, hopa heldur und-
an í svip og koma síðau fjandmönn-
um sínum í opna skjöldu von bráðar.
þeir hafa hesta skjóta og þrautgóða,
og fara sem logi yfir land.
Missáttir urðu Bretar og þjóðverjar
nokkuð svo fyrir skömmu út af því,
að Bretar handsömuðu þýzkt póst-
gufuskip á leið til Suðurafríku og
gerðu þar nokkurs konar þjófaleit,
höfðu grun um, að það hefði meðferð-
is forboðna vöru, hergögn handa Bú-
um. Skipið heitir *Bundesrath«. það
var að afferma í Delagoahöfn, er síð-
ast fréttist, í haldi Breta. Útgeröar-
menn skipsins höfðu svarið og sárt við
lagt, að það hefði engin vopn með-
ferðis eða annað því um líkt. En þó
fanst í farminum, er tilkom, töluvert
af byssum. Var málinu eigi fullráðið
til lykta, er póstskip fór frá Skot-
landi.
Landráðamálinu mikla í París lokið
með dómi 4. þ. m. Voru höfuðfor-
sprakkarnir 4 sakfeldir: þeir Dórouléde
og Buffet dæmdir í 10 ára útlegð, en
Guérin í 10 ára kastalavarðhald;
það var hann, sem uppþotið gerði í
París í sumar, gerði sér vígi í húsi
sínu og varðist þar vikum saman.
Ejórði sakadólgurinn var strokinn, og
úrskurðaði dómarinn honum eigi að
síður 10 ára útlegð.
Frá Danmörku nauðafátt tíðinda, ut-
an nokkur mannalát.
Dr. jur. C. S. Klein,, fyrrum ráð-
gjafi og síðan yfirborgarstjóri í Khöfn,
andaðist 9. þ. mán., rúmlega hálfátt-
ræður; hafði slept síðarnefndu embætti
við áramótin síðustu. Hann var
fyrstur dómsforseti í verzlunar- og sjó-
réttinum í Khöfn (1862—72), eftir það
dómsmálaráðherra 1872—75, hafði þá
á hendi íslandsmál, gaf út með kon-
ungi stjórnarskrá vora 1874 og var í
för méð honum hingað þá um sumar-
ið. Eftir það var hann lengi dómari
í hæstarétti 1877—1891 og loks yfir-
borgarstjóri í Khöfn 1891—1899.
þingmaður var hann 40 ár, lengst í
fólksþinginu. Hann var röggsamur em-
bættismaður og skörulegur, lagamaður
mikill, — mikilhæfur nytsemdarmaður.
Hann var formaður í landskjálftasam-
skotanefndinni í Khöfn 1896.
Um sama leyti sem Klein, andað-
ist Harald Stein, er biskup var á
Fjóni 1889—1898, sextugur að aldri,
orðlagður kennimaður og atkvæðamað-
ur. Hann tók biskupsvígslu um leið ok
herra Haligrímur Sveinsson.
þá lézt skömmu fyrir árslokin Chr.
Arentzen, skáld og rithöfundur, pró-
fessor að nafnbót, rúmlega hálfáttræð-
ur. Hann ferðaðist hér um land fyr-
ir nær hálfri öld.
Konungur vor kom heim aftur úr
utanför sinni fyrir jólin.
Sýslumannsembættið
x Barðastrandarsyslu hefix* konung'ur
veitt 13. þ. m. settum syslumanni þar,
cand. jur. Halldóri Bjarnasyni.
Ny lög.
Þessi lög frá síðasta alþingi hafa hlot-
ið konungsstaðfestingu, öll 12. þ. m.:
23. Um stofnun veðdeildar í lands-
bankanum í Reykjavík;
24. ^ Um breyting á lögum um stofn-
un lándsbanka 18. sept. 1885 (auk-in
seðlaútgáfa um miljón);
25. Um fjármál hjóna;
26. Um meðgjöf með óskilgetnum
börnum;
27. Um bann gegu tilbúningiáfengra
drykkja;
28. Um fjölgun og viðhald þjóð-
vega.
Póstskipið »Lanra«,
kapt. Christiansen, kom hinn rétta á-
ætlunardag sinn, 28. þ. mán., að kveldi
seint. Lítið af fai-þegum: Þórður Jóns-
son hafnsögumaður frá Ráðagerði, og
eitthvað af sjómönnum, er fóru í haust
með Hólum og Cei-es, m. m.
Laust brauð.
Saurbær á Hvalfjarðarströnd (Saur-
bæjar og Leirársóknir). Lán hvllir á
prestakaliinu, tekið 1892 og 1893, upp-
haflega 2500 kr., er endurborgast á 20
árum með 125 kr. árlega auk vaxta.
Fppgjafaprestur og prestsekkja fá eftir-
laun af brauðinu samkvæmt lögum.
Mat: kr. 1338,62. Auglýst 31. jan.
Umsóknarfrestur til 18. marz. Yeitist frá
næstu fardögum.
Faxaflóa-lsfélagið.
Arsfundur þess var haldinn í gær-
kveldi hér í bænum, og sóttu hann
25 félagsmenn, af rúmum 50, sem í
því eru, sumir erlendis.
Formaður, Tr. Gunnarsson banka-
stjóri, lagði fram ársreikning félagsins
1899, er endurskoðunarmenn höfðu vott-
að, að ekkert væri athugavert við og
að prýðilega væri frá honum gengið
að vanda af féhirði félagsins, konsúl
C. Zimsen.
Síldarafli og síldarverzlun íshússins
hafði verið með langminsta móti þetta
ár; en þó stendur hagur félagsins dá-
vel; það hafði snúið sér því meir að
kjötverzlun — að kaupa kjöt til ís-
geymslu og sölu. það hafði bætt nokk-
uð húsakynni sín og keypt 14 hluta-
bréf í Reknetafélaginu nýa, því fyrir-
tæki til stuðnings, fyrir samtals 700
kr. Fundurinn samþykti þá ráðstöf-
un í einu hlj. og veitci því næst fulla
kvittun fyrir reikningsskilin.
Félagið á nál. 12,000 kr. virði í
búsum hér og 1400 kr. í húsi suður á
Vatnsleysu. Vöruleifar átti það í árs-
lok fyrir nál. 8| þús. kr., heldur lágt
metnar. Hlutabréfaeignin 7,500 kr.,
í 150 hlutabréfum, og varasjóður (gjöf
frá Landsbankanum) 4,500 kr. Hins
vegar skuldar það landssjóði 3,000 kr.
og bankanum í víxlum og ábyrgðarlán-
um 9000 kr.
Af ágóðanum, rúmum 900 kr., sam-
þykti fundurinn að verja 600 kr. til
að greiða hluthöfum 8°/« af innstæðu-
fé þeirra.
Úr stjórn félagsins skyldi í þetta
sinn ganga Björn Jónsson ritstjóri, og
var hann endurkosinn, ásamt endur-
skoðunarmönnum Halldóri Jónssyni og
Sighv. Bjarnasyni.
Stjórnarbreyting
væntanleg í Danmörku.
Talið er með öllu vonlaust um, að
Hörrings-ráðaneytið í Danmörku fái
haldist við völdin veturinn út.
Vonin var mjög veik í haust* um
það leyti, sem þingið tók U1 starfa.
það eitt, að ekki var með nokkuru
móti unt að fá sæmilega menn í ráð-
gjafaembættin, svo að sami maðurinn
varð að koma á þing sem forsætis-
ráðherra, fj ármálaráðherra og dóms-
málaráðherra (auk þess sem hann er
Islandsráðgjafi f ofanálag) bar ekki
vitni um, að stjórnin mundi vera sér-
Iega föst í sessinum. Auðvitað væri ekki
takandi í mál að bjóða neinu - öðru
löggjafarþingi en ríkisþinginu danska
aðra eins ómynd; þar eru menn orðn-
ir vanari ýmis konar kynlegu ólagi en
á nokkuru öðru þingi. En auðsætt er,
að jafnvel í Danmörku er ekki annað
eins boðlegt til langframa.
Síðan á þing kom í haust, hefir
ekki vegur stjórnarinnar farið vaxandi.
Hennar eigin flokksmönnum hefirþótt
hún síður en eigi föst í rásinni. Einna
versta útreið virðist hún hafa fengið
f tollmálunum. þar hafði hún komið
sér saman við neðri deild, fólksþingið.
Svo krafðist hr. Hörring þess að
hægrimenn í efri deild, landsþinginu
— þar sem þeir eru í meiri hluta,
svo sem kunnugt er—gengju að tolla-
lögunum, eins og fólksþingið hafði frá
þeim gengið. Hægrimenn í landsþing-
inu héldu þá flokksfund og þar var,
að sögn, samþykt með 30 atkvæðum
gegn 8, að fara ekhi að vilja ráðgjaf-
ans í málinu. þá lét hann heykjast og
þótti mönnum frammistaða hans ekki