Ísafold - 07.04.1900, Qupperneq 3

75
Búar og stórveldin.
Ekkert stórveldanna áræðir að fara
á fjörurnar við Breta um að vægja
Búum — gera frið við þá með þolan-
legum kjörum og láta ríkin bæði,
Transvaal og Oraníu. halda sjálfsfor-
ræði. þeir hafa yglt sig við því svo
grimmilega fyrir fram, óðara en heyrð-
ist á því ymprað. Frakkar hafa all-
an hugann við sýningu sína hina miklu,
er nú fer í hönd í Pan's: vilja fyrir
hvern mun varast að spilla fyrir henni.
Vilhjáltnur keisari þarf og að varast
að styggja Snglendinga, vegna úlfa-
kreppunnar, sem hann er í, milli
Bússa og Frakka. Italir og Austur-
ríkismenn eru ekki rnikils megnugir,
enda rígbundnir á bandalags-klafa við
þýzkaland.
Langhelzt munu bæði Búar og aðr-
ir hafa treyst Bússakeisara til ein-
urðar við Breta. Hanu hefir bæði
krafta í köglum til að bjóða þeim byrg-
inn, og auk þess virðir margur svo,
sem hann sé maður aðminni, ef hann
situr hjá og horfir á, að einn göfug-
ugasti bróðirinn á friðarþinginu hans
í fyrra sumar lætur það vera sitt fyrsta
verk að þinginu afstöðnu, að varpa
sér eins og úlfur í lambahóp vfir sak-
lausa smáþjóð, hundrað sinnum minni
máttar, af eintómri ásælni, drambi og
drotnunargirni. Með því lagi verður
alt friðarhjaiið og bróðernisblaðrið að
hlægíl gasta hégómamáli. þetta þyk-
ir svo óskiljanlegt, sem von er, að nú
er því fieygt, að Bretar hafi látið hann,
Bússakeisara, heita sér því, er þeir
hófu hernaðinn á hendur Búum, að
gera þeirn ekkert til meins á meðan;
hafa tjáð honum, að hér væri ekki
uema um lítils háttar uppreisn(!) að
tefla, er bæld mundi á skömmu bragði.
Búar hafa ekki einungis leitað ásjár
stórveldanna um milligöngu, beldur
einnig farið líku á fiot bæði við feðra-
þjóð sína, Hollendinga, og þjóðveldið
Sviss. Svarið frá þeim, þessum smá-
ríkjum, var, sem líklegt er, að þau
treystust ekki til að hlutast til um það
mál, úr því Bretar tækju slíkt svo ó-
mjúkt upp fyrir fram; en tjáðu sig
bera þá mnilega fyrir brjósti, eigi að
síður, Búana. Stórveldin svöruðu með
hínum og þessum fyrirslætti. Banda-
ríkin í Norður-Ameríku hafði Krtig-
er forseti vakið einna fyrst máls við
um þetta, og stjórnin þar leitað laus-
lega hófanna við Salisbury lávarð, en
hann veitt þegar allstygg svör.
Lagið, sem þeir hafa, Bretar, er, að
reyna að halda öllum hræddum, svo
að þeir hiki sér við að skerast í leik-
inn. það er herskipaflotinn, sem þeir
bjóða með byrginn öllum þjóðuro; eng-
in ein þeirra stendur þeim þar hálfan
snúning. Hann lykur um hólmaun
þeirra eins og Fenrisúlfur eða \afur-
logi, er engm þorir yfir að ráðast.
»Hefðum vór einhvern tíma þótt. ekki
væri nema rúmlega einnar nætur tóm
til að skjótast norður yfir sundið,
Ermarsund, með 80,000 landhermanna,
væri oss í lófa lagið að hertaka Lund-
únaborg cg leggja undir oss alt landið
á fárra daga fresti«. þetta er haft
eftir frönskum herfræðakennara ný-
^ega í fyrirlestri. þeir tala um slíkt
alveg upphátt. Hvorirtveggju vita, að
þetta tóm fá þeir aldrei. Drekarnir
eru sí og æ á varðbergi í sundinu.
Hirt er satt, að landher hafa Bretar
litinn sem engan heima fyrir, og hlyti
því að verða lítið um vörn þar fvrir
útlendum her, sem einu sinni væri
kominn þir á land. Englendingar tala
og sjálfir um þetta og kalla það í
lófa lagið, þeir sem ekki ríða skýum
í stjórnlau8um vígamóð út af áföllum
þeim, er Búar hafa veitt þeim, en í
þeirri gandreiðardáleiðslu er nálega öll
þjóðin, vilt og blekt frá upphafi af
samvizkulausum leiðtogum, er í því
skyni lngu hana fulla af sögum um ó-
jöfnuð og gjörræði af Búa hálfu
við brezkan lýð í þeirra löndum og
meira að segja um svikræði og hern-
aðarhug á hendur þegnum Breta í
Suðurafríku yfirleitt, — að þeir, Bú-
ar, ætluðu að leggja undir sig öll lönd
Bretadrotningar suður þar og stökkva
öllum enskum lýð úr landi.
Botnverpiugamál.
Níu eða tíu vitni yfirheyrði sýslu-
maður suður í Grindavík mánudaginn
var um fiskidrátt botnverpingsins
»Faraday« þar í landhelgi, er öllum
bar saman um að hefði verið þar með
vörpu sína að veiði frá því á mánu-
dag 26. til miðvikudags 28. f. m., er
Heimdallur hremdi haun, kringum
duflið, sem herskipið tók og mældi
hvað langt var frá landi, en það var
langsamlega fyrir innan landhelgis-
mark. Skipstjóri þrætti statt og stöð-
ugt, og laug því til meðal annars, að
hann hefði fært duflið; það hefði ver-
ið á alt öðrum stað, sem sé utan
landhelgi, meðan hann var að veiða.
En vitnunum bár öllum saman um,
að hann hefði aldrei hreyft það. Voru
það menu, er verið höfðu á sjó þessa
dagana rétt í kringum botnverpinginn.
f>eir sóru allir framburð sinn.
Sýslumaður kom heim aftur á þriðju-
dagskveldið, og á miðvikudaginn 4. þ.
m. hélt bæarfógeti rétt yfir skipstjóra,
sem sat enn við sinn keip þrátt fyr-
ir öll vitnin. Kvað bæarfógeti sam-
stundis upp dóm yfir honum: 100 pd.
• sekt (1800 kr.), auk málskostnaðar, og
alt upptækt, afli og veiðarfæri — 2
botnvörpur. Amtmaður undi við dóm
inn fyrir sitt leyti. Aflinn var seldur á
uppboði í fyrradag, mest koli, en nokk-
uð þorskur; botnvörpurnar geymdar til
tækifærissölu síðar meir. Loks lét
botnverpingur þessi í haf í dag. slypp-
ur og við lítinn orðstír.
En eftir situr með sárt enni og í
gæzluvarðhaldi hinn íslenzki háseti
hans, Akurnesingurinn, sem getið var
utn daginn, og nú mun mega
telja sannan að sök um meinsæri,
eftir vitnaframburðinn í Grindavík.
Hann hefir tekið stýrimannspróf hór
fyrir nokkurum árum og verið síðan
fyrir fiskiskútum hér 2 ár, áður en
hann fór í þjónustu þessa botnverp-
ings.
Hann bauðst til þegar eftir fyrstu
prófin, þessi botnvörpuskipstjóri, að
greiða sömu seitina, 100 pd. sterl., og
láta gera upptækan fyrir sér afla og
veiðarfæri, en án þess að játa á sig
brotið nema að því leyti, að hann
hefði að eins verið staddur í land-
helgi. En því neitti dómarinn, með
því að þá mátti ganga að því nsu,
að sökudólgurinn mundi bera söguna
þannig, er heim kæmi til Englands,
að hann neíði verið kúgaður til þess-
ara útláta saklaus og sannanalaust,
og svo yrði farið óðara að rekast í að
fá sektinni skilað aftur, ásamt and-
virði afla og veiðarfæra, auk skaða-
bóta, ef til vill. Er ekkert líklegra
en að þetta hrekkjaráð hafi honum
kent verið og öðrum botnvörpuskip-
stjórum af lögkænum mönnum ensk-
um, áður en þeir lögðu á s að hingað.
En upp úr því hafði hann 8—9 daga
bið hér á höfninni og hver veit hve
mikinn aflamissi fyrir hana. Voru
fyrst menn af »Heimdalli« látnir vera
á verði úti á skipinu, eu síðan, er
hann brá sér burt, tveir lögreglu-
þjóuar hér úr landi.
Sama daginn, sem sökudólgur þessi
var dæmdur, kom »Heimdallur« hing-
að með annan sekan botnverping, er
hann hafði hremt við fiskidrátt í
landhelgi þá um miðjan dag, kl. 1, í
Hafnasjó, nál. lf mílufjórðung undan
landi. Sá heitir »SwaIlo\v«, nr. 1144
frá Giimsby, skipstj. Oswald Blackler.
Hann treysti sér ekki til að þræta,
og bauð venjulega sekt. 56 pd. eða
1000 kr., og að láta afla 02 veiðarfæri.
Urðu það málalyktir. Aflinn var seld-
ur í gær á uppboði, en veiðarfærin, 2
botnvörpur, teknar t)l varðveizlu og
sölu síðar meir.
Bæarstjórnarfundur.
Samþykt var til fullnaðar á bæar-
stjórnarfundi hér í fyrra kveld 300 kr.
fjárveitingin handa nýum (3.) lögreglu-
þjóni.
Nefnd var kosin til að íhuga og
koma með tillögur um reglur fyrir
erfðafestuútmælingu: bæarfóg. H. D.,
Guðm. Björnson, þórh. Bjarnarson.
Prófdómandi við stýrimannapróf í
vor kosinn af bæarstj. hálfu síra Eir.
Briem prestakólakennari, en til vara
adjunkt Björn Jensson, — ef hinn
yrði forfallaður; hann liggur í fót-
broti.
Veittar voru til fullnaðar 750 kr.
til framhalds Laufásvegi að gróðrar-
tilraunastöðinni.
Bærinn afsalar sér forkaupsrétti að
skák af túni dr. þorv. Thoroddsen,
876 ferh. álnum, er hann selur Jóni
Jakobssyni forngripaverði fyrir 2 kr.
ferh.alinina.
Út af tilkalli frá Seltjarnarneshreppi
um ómagaframfæri fyrir Klepp og
Laugarnes, samkvæmt þar að lútandi
lögum og landsyfirréttardómi út af á-
greiningu um það mál, heimtar bæar-
stjórnin greinilegri skýrslu frá hrepps-
nefndmni, svo að sjá megi, hvort ómag-
ar þeir, er hún tilgreinir, eru allir bæn-
um viðkomandi eða ekki.
Samkvæmt reikningi frá Seltjarnar-
neshreppi hafði refaveiðakostnaður þar
verið árin 1895—1900 samtals 99 kr.
75 a. þar af greiðir bærinn þriðjung-
inn eða 33 kr. 25 a.
Prestskosning
fór fram að Mosfelli í Grímsnesi laug-
ardag 31. f.mán. og varð síra Gtsli Jóns-
son í Meðallandsþingum hlutskarpast-
ur, — ekki meira en svo litið við síra
Kjartani prófasti Helgasyni fyrir hon
um, og þá ekki þriðja umsækjandanum,
síra Bjarna prófasti á Mýrum Einars-
syni. Síra Gísli fekk 39 atkv., en sr.
Kjartan prófastur að eins 18. At-
kvæðum ekki dreift frekar.
Heiðnrsmerki-
Ingimundur hreppstjóri Eiríksson
í Bofabæ hefir fengið 21. f. mán. kon-
ungsleyfi til að bera heiðursmerki hinn-
ar prússnesku krúnuorðu, er þýzka-
landskeisari hafði veítt honum (fyrir
góðan beina við skipshöfn af þýzkum
botnverping, er strandaði í Meðalíandi
í fyrra).
Svíar og íslendmgar-
þess er getið í dönskum blöðum 23.
f. m., að »verzlunar- og siglingarráðið«
í Halm8tad í Svíþjóð hafi sótt um 5000
kr. styrk til stjórnarinnar í Stokkhólmi
til gufuskipsferða beina leið milli Halm-
stad og Jótlands. Hugmyndin sú, að
styrk þennan skuli greiða einhverri
danskri gufuskipaútgerð er gufuskipa-
ferðir annist milli Kaupmannahafnar
og Islands hvort sem er, til þess að
það láti skip sín koma við í Halm-
stad.
þeir hugsa sér auðvitað, Svíar, að
reyna að koma með þeim á beinum
verzlunarviðskiftum milli Jótlands og
Svíþjóðar.
það fréttist síðar, hvernig beiðni
þessari reiðir af.
Halmstad er blómlegur verzlunar-
bær, með trjávið og kornvöru helzt,
við Jótlandshaf sunnarlega, bér um
bil gegnt Anholt; bæarbúar 12—14
þús. þar er höfn góð og krókur ekki
mikill að koma þar við, þegar siglt er
um Eyrarsund og Jótlandshaf.
Gufuskip »Nordlyset«,
frá Thor E. Tulinius, 277 smál.,
kapt. Brock, kom hingað 4. þ. m. frá
Khöfn og Skotlandi með ýmsar vörur
til H. Th. A. Thomsens-verzlunar o.
fl., sem og til Vcstfjarða.
Orsök og aficiðing.
Af pví að miðvikudags-blaðið af
ísafold, 4. þ. m. flutti fregnina um
lát Jouberts hershöfðingja, þá lánaðist
þjóðólfi að drífa þau tíðindi í lesend-
ur sína 2 dögum síðar, nefmlega í
gær.
En af því að frétfcin um ráðgjafa-
skiftin í Danmörku kom ekki hingað
fyr en að kvöldi þess dags, er ísafold
kom út að morgni, sem sé á mið-
vikudaginn, þá veit þjóðólfur ekkert
um þau í gær, þótt öllum bænum hér
um bil hefði verið þau kunnug þá meir
en 3 dægur.
Og af því að fréttin uin, að Boberts
hershöfðingi í Dýflinni hefði verið
sendur suður í Afríku og látinn taka
við yfirherstjórn þar, komst í þjóðólf
á undan ísafold um áramótin i vetur,
með því hann átti að koroa og kom
á undan, þá varð hann hjá honum,
ekki yfirherstjóri á írlandi, eins og
hann var, heldur — hershöfóingi aust-
ur í Afghanistan, í Kandahar! (eins og
Englendingar ættu Kandahar! —
eða þjóðólfur hefir kannske haldið,
að Kandahar væri á írlandi!). Hann
hafði haft fyrir sér enskt blað, þar
sem hershöfðingi þessi var nefndur
»Lord Boberts of Kandahar«, — nafn-
bót hans vegna sigursins þar fyrir 20
árum.
Af því að 8ömuleiðis »þjóð.« kom
fyr út en ísafold um daginn, er frétt
barst hingað um undanhald Búa aust-
ur á við, upp með Modderelfi, þá lét
»f>jóð.« þá hafa farið niður með þeirri
á, — hélt hún rynni í austur!
þessi fáu dæmi, sem gripin eru að
handa hófi svona í svip eftir minni,
virðast benda greiuilega á, að til þess
að þjóðólfur geti flutt lesendum sínum
fréttir frá öðrum löudum eða þá farið
rétt með þær, þurfi þær að vera
komnar út áður í ísafold.
þá, sem kunnugir eru andlegum yfir-
burðum »f>jóðólfs«-mannsins, eins og
þeir birtast í því hinu fræga málgagni
hans, mun ekki furða svo mjög á
þessu. Og því fer svo fjarri, að Isa-
fold telji eftir liðsemd þá, er hún legg-
ur nauðstöddum bróður sínum í þess-
ari grein, að hvin segir slíka liðveizlu
margvelkomna og það í fylsta mæli;
mundi og alls ekki hafa minst á það
mál einu orði, hvorki um fréttalánið
né hinar skoplegu vitleysur í mál-
gagninu, þegar það þarf að spila á
eigin spýtur, hefði það ekki tekið sig
til í gær og — farið að brigsla ísafold
um, að hún gæti ekki flutt útlendar
fréttir öðruvfsi en að snapa þær úr
þjóðólfi!!!
Gufuskip Askur,
norskt, skipstj. Bandulph, kom hing-
að í gær frá Skotlandi með 400 smá-
lestir af kolum til B. Guðmundssonar
kaupmanns.
Landskjálfta
varð vart hér í nótt; hristingur um
kl. 4, þrír kippir, hinn fyrsti snöggur
nokkuð, og 1 kl. 5.
Maður druknaði
af fiskiskútunni Palmen (skipstj.
Hjalti Jónsson, eign þeirra B. Guð-
mundssonar og hans félaga) nóttina
milli 30. og 31. f. mán. — tók út í
Beykjanesröst í landsunnanstórviðri.