Ísafold - 18.08.1900, Blaðsíða 1

í
V
Kemur út ýmist einu sinni eða
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l‘/2 doll.; borgist fyrir miðjau
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) inindin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXVII. árg.
1. 0. 0. F. 828249.
Forngripasafnið opið md, mvd. og ld.
11-12.'
Landsbankinn opinn bvern virkan dag
kl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Lanasbókasafn opið bvern virkan dag
kl. 12—2 og einni stundu iengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. tii útlána.
Ókeypis lækning á spítalanum á þriðjud.
og föstud. kl. 11—1.
Ókeypis augnlækning á spitalanum
fyrsta og þriðja þriðjud. livers mánaðar
kl. 11-1.
Ókeypis tannlækning i Hafnarstræti lb
1. og 3. mánud. hvers máu. kl. 11—1.
Er það lítilsvert?
Er það lítilsvert, að fá bundinn
enda á stjórnmálaþrasið?
Er það lítilsvert, að þjóðin hætti
að eyða hinum stutta og dýrmæta
þingtíma í deilur út af kröfum, sem
ekki er nokkur vonarneisti um að
framgengt fáist?
Er það Htilsvert, að þjóðin hætti að
eyða tugum og hundruðum þúsunda
af landssjóðsfé í sömu ófæruna?
Er það lítilsvert, að þjóðin fáí stjórn,
sem bindist fyrir nauðsynjamálum
hennar?
Er það lítilsvert, að þjóðin fái stjórn,
er leggi alt kapp á að útvega henni
sölumarkað og leysa hana undan
Vidalíns-einokuninni?
Er það lítilsvert, að alþingi fái færi
á að sannfæra íslands-ráðgjafann um
þau mál, sem eru þjóðinni lífsnauð-
syn?
Er það lítilsvert, að þeirri óheilla-
tízku linni, að stjórnin synji lögum
alþingis staðfestingar?
Er það Iítilsvert, að ráðgjafinn
neyðist til að hafa eftirlit með hinum
mörgu misfellum á embættisrekstri
hér á landi?
Er það Iítilsvert, að vér getum girt
fyrir það, að nokkur sá maður skipi
ráðherrasætið til langframa, sem fyrir
einhverra hluta sakir er óhæfur til
þoss?
Er það lítilsvert, að alþingi fái
þingmál svo vel undir búin, að það
þurfi aldrei að ráða nokkuru vanda-
máli til lykta, án þess að það hafi
áður verið vandlega rannsakað?
Er það lítilsvert, að þjóðin geti átt
kost á þeim peningum, sem hún þarf
á að halda?
Er það lítilsvert, að þeir peningar
verði á boðstólum, sem þörf er á til
þess, að jarðirnar verði bættar, skepn-
um fjölgað svo á þeim, að þær verði
fullsetnar?
Er það lítilsvert, að kostur verði á
þeim peningum, sem óhjákvæmlegir
eru til þess að geta breytt landbún-
aðinum eftir markaðsþörfunum, lagt
stund á að framleiða þær vörur, gem
bezt svara kostnaði, og hætt við að
franaleiða aðrar, sem lítill eða enginn
arður er að?
Er það lítilsvert, að þeir peningar
verði á boðstólum, sem til þess þarf
Reykjavík langarda^inn 18. ágúst 1900.
að iðnaður geti þrifist og aukist í
landinu?
Er það lítilsvert, að kostur sé á
peningum til þess að gera sjávarút-
veginn kostnaðarminni og auka hann
að stórum mun?
Er það lítilsvert, að þeir mörgu
kaupmenn, sem hingað til hafa orðið
að Ieita til erlendra umboðsmanná og
sæta hjá þeim afarkostum, geti átt
greiðan aðgang að ódýrum lánum og
þar af leiðandi selt vörur sínar við
miklu lægra verði en áður?
Er það lítilsvert, að verzlun lands-
manna verði við ritsímalagning gerð
margfalt áhættumínni en hún nú er
og öll einokun numin burt?
Er það lítilsvert, að með ritsíma-
lagning verði margfalt meiri kosturen
nú á því að verja landsmenn gegn
næmum sóttum?
Er það lítilsvert, að siglingar hér
við land verði með ritsímalagningu
gerðar miklu auðveldari og áhættu-
minni en nú?
Er það lítilsvert, að ritsími geti á-
valt frætt menn um, hvar fiskur er
við landið?
Er það lítilsvert, að afstýrt verði
með ritsímalagning matvæla- og fóð-
urskorti í harðindum?
Nei, þ8tta er alt stórvægilega mik-
ilsvert, lífsnauðsynjamál þjóðar vorr-
ar.
Og með þessi lífsnauðsynjamál þjóð-
arinnar eru hugsunarlausir menn að
verzla. — þeir, sem í greiða skyni eða
þakklætis eða fyrir eigin ávinning eru
að ljá fylgi sitt til þess að koma þeim
mönnum á þing, er ætla sér að spilla
fyrir þessum málum.
það er dýr greiði og óhagfeldasta
verzlunin, sem nokkur maður getur
farið að fást við.
Ekki að eins fyrir þjóðina í heild
sinni, heldur og fyrir alla einstakl-
inga hennar, þar á meðal fyrir menn-
ina, sem eru með þetta óheillabrall, og
nánustu ættingja þeirra.
Enginn er sá maður til á öllu land-
ina, sem ekki hafi óhag af því, ef
landinu er illa stjórnað, og hag af því,
ef því er vel stjórnað.
Enginn er sá maður til á landinu,
sem sjálfs sín vegna geti látið sér
liggja í léttu rúmi, hvort embættis-
mönnum þjóðarinflar helzt uppi að
beita við hana rangindum og kúgun
eða að sýna óreglu og skeytingarleysi
í embættisfærslu sinni.
Engum getur staðið á sama um
það sjálfs sín vegna, hvort stjórnin
leggur kapp á að útvega markað fyr-
ir vörur þjóðarinnar, eða hún lætur
sig engu skifta, þó að þjóðin eigi að
búa við mestu einokun.
Enginn maður er svo utan viðþjóð-
lífið, að hann hafi ekki hag af því,
ef svo miklir peningar verða á boð-
st'ólum, að landbúnaður, sjávarútvegur
og iðnaður geti tekið stórkostlegum
framförum.
Enginn er sá maður á landinu, er
ekki hafi hag af því, að verzlunin batni.
/
Enginn er sá maður á landinu, er
geti látið sér standa á sarna, hvort
auðvelt er eða örðugt að verja þjóðina
stórsóttum.
þessa upptalningu mætti lengja
margfaldlega. Sannl§ikurinn er sá, að
ekki er til nokkurt stórmál á dagskrá
þjóðar vorrar, sem ekki snertir heill
og hamingju hvers manns á landinu.
Og baráttan er háð af þeim mönn-
um annars vegar, sem eru að leggja
fram krafta sína til þess að aftra
þjóðinni frá að gera sjálfri sér ómet-
anlegt voðatjón, en hins vegar af
mönnum, sem sumpart af skammsýni,
sumpart af þv9rgirðingi, sumpart fyrir
eiginhagsmuna sakir eru að tælaþjóð-
ina og einstaka menu til að hnekkja
sínum eigin nauðsynjamálum, vera
sjálfrar sín böðlar.
Stúdentaleiðangurinn
danski.
þeir komu aftur úr Geysísferðinni
mánudaginn 13. þ. m., eins og til stóð,
í slæmu veðri, útsynningsstormi og
rigningu. En brattir og fjörugir voru
þeir eigi að sjður. Bæjarmenn, sem
inni voru, vissu eigi fyrri til en þeir
heyrðu mikinn söngklið úti, og var það
•Eldgamla ísafold«, sem verið var að
fara með. f>að var þá stúdentasveit-
in danska, sem reið í fylkingu um bæ-
ínn og inn á Austurvöll og sungu
þjóðsöng vorn háum róm. Nálægt 50
manna úr bænum, karla og kvenna,
höfðu riðið í móti þöim upp að vega-
mótunum fyrir ofan Hólm, þótt vont
væri veðrið, og fögnuðu hvorir öðrum
þar með söng og ræðuhaldi. f>eir
höfðu fengið rigningu allan daginn frá
þingvöllum, ferðamennirnir, og eins
daginn áður, frá Geysi til þingvalla.
Yfirleitt voru þeir gagndrepa að neð-
anverðu að minsta kosti, báða dagana;
útbúnaðurinn var ekki betri en það.
þeirn hafði verið kent það barnalega
ferða-viðvaningsráð suður í Khöfn, að
betra væri að vera ekki í vatnsstíg-
vélum á svona ferðalagi, af því að þá
kynnu þeir að verða stígvélafullir, og
það væri mjög vont! Sumir höfðu og
engin almennileg regnhlífarföt yfir sér.
Var furða, hve vel þeir þoldu vosbúð-
ina, alls óvanir slíku.
Hins vegar voru þeir heppnir með
veður í austurleiðinni. f>ó rigndi dá-
lítið daginn sem þeir voru um kyrt á
þingvöllum, fimtudaginn. f>oir skoð-
uðu sig rækilega um þar alstaðar, bæði
um vellina, Lögberg gamla og gjárnar
allar. En dr. Finnur prófessor fræddi
þá um það, er sögulega hafði gerst þar,
í fyrirlestri frá þeim stað, er hann og
fleiri fræðimenn vorir vilja fullyrða að
verið hafi hið rétta lögberg, við Al-
mannagjárbarminn eystra; þaðan heyr-
ast vel orðasldl heim á túnið á prests-
setrinu, þótt ekki sé talað hærra en í
vanalegum róm. f>ótti þeim mikið til
koma landslagsins og sögufrægðar
þess, og skemtu sér mætavel. Til
gistingar skifti hópurinn sér niður í
Valhöll, hlöðu £já prestinum og bæinn
þar, og svo tjöld, er þeir höfðu með-
ferðis.
52. blað.
Bezta veður fengu þeir daginn eftir,
föstudaginn, til Geysis. Lögðu á stað
frá þingvöllum kl. 8—9 um morgun-
inn, og voru komnir allir um kl. 6 til
Geysis. Nema hvað einn gafst upp á
leiðinni, dr. Arnold Larsen, meiddi
sig eitthvað, og varð eftir á Laugar-
vatni. Og annar hafði orðið eftir á
þingvöllum, Krarup prófessor, gamall
maður; ók í vagni báðar leiðir og
treystist ekki að leggja meira á sig.
Aftur reyndist langelzti maðurinn í
förinni, Honnens de Lichtenberg hof-
jægermester, sem kominn er á áttræð-
isaldur, hinn röskvasti; var fremur illa
ríðandi, en lét hvorki það né annað á
sér festa.
Nestið snæddu þeir á Laugarvöllum.
þeim þótti og allmikið til koma að
sjá móbergshellana, sem þar eru.
Mjög þótti og varið f skóginn í Laug-
ardalshólahlíðinni, og höfðu þeir sízt átt
von á að sjá svo fagran skóg og mik-
inn hér. Heldur stóð þeim beygur af
brúnni yfir Brúará, sem naumast er
láandi, þar sem nú eru horfnar grind-
urnar eða handriðin meðfram henni,
og svo mjó sem hún er, en gljúfrið
undir grængolandi. Biðu hana þó all-
ir, er á átti að herða, sæmilega örugg-
ir.
þegar hópurinn var kominn skamt
upp fyrir Múla og ekki var nema 10
—12 mínútna reið að Geysi, gaus
hann mikið gos, sem sárt þótti að
hálfmissa af þann veg; því að ekki
gaus hann aftur svo að kvæði fyr en
daginn eftir, og það eftir að þorri
ferðamannanna var kominn austur yfir
Tungufljót, á leið upp að Gullfossi.
Það kom sér heldur en ekki vel, að
nú var lokið skálasmíðinni við Geysi,
er konsúll D. Thomsen hafði gera lát-
ið á sinn kostnað, með 24 rúmum
uppbúnum, eldhúsi o. fl. þar höfðu
35 næturgisting í þetta sinn. Skálann
skírðu þeir Begensen, f höfuðið á stú-
dentagarðinum nafnkunna í Kaup-
mannahöfn. Hinir skiftu sér niður í
tjöld, á bæinn á Laug (7) og hlöðuna
þar.
Daginn eftir, laugardagsmorguninn,
flutti dr. Finnur að afloknum dögurði
fyrirlestur um Haukadal og Geysi.
Nokkuru fyrir hádegi var borin sápa
í Geysi 15 pd. — það stóð lengi á
henni —; en ekki tími til að geyma
Gullfossförina þangað til hann væri
búinn að gera sápunni skil.
Tungufljót var strítt og mikið nokk-
uð að vanda, og þrekvirki að ríðaþað
fyrir óvana. f>að gekk þó klaklaust.
Undir einum fór á sund, en sakaði
ekki.
Um Gullfoss fanst þeim félögum frá-
munalega mikið. Hann birtist þeim
og f allri sinni dýrð, með regnbogum
yfir í síðdegissólunni, í hinum mikla
fossúða. Höfðu sumir í förinni séð
aðra frægustu fossa í heimi, svo sem
Niagara, Bínarfossinn hjá Schaffhausen
og Tröllhettuna í Svíþjóð, en fullyrða,
að Gullfoss sé tilkomumeiri en þeir
allir. Fengu þeir með naumindum
slitið sig við þá mikilfenglegu undra-
sjón.
þegar heim kom aftur til Geysis, hafði
D. Thomsen konsúll fyrirbúið sveitinni
allri miðdegisverð, matreiddau í Blesa
(