Ísafold - 26.09.1900, Blaðsíða 1

'Keraar nt ýmist einu sinni eða
tvisv. í vikn. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., eriendis 5 kr. eða
l‘/a doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
1SAF0LD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstræti 8.
XXYII. ársr.
Reykjavík miðvikudaginn 26. sept. 1900.
59. blað.
I. 0. 0. F. 829289. II________________
Forngripaxafnið opið md., mvd. og ld
11—12.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
ki 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Lanasbókasafn opið hvern virkan dag
kl. 12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. til útlána.
Ökeypis lækning á spítalanum á þriðjud
og föstud. kl. 11 —1.
Ókeypis augnlækning á spitalanum
fyrsta og þriðja þriðjud. bvers mánaðar
kl. 11-1.
Ókeypis tanniækning i Hafnarstræti lb
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Frá útlöndum.
Búa-ófriðurinn nú algerlega á þrot-
um. Lausafrétt frá miðjum þ. mán.
— blöð hefir ekki í náðst svo nýleg
— segja þá Kriiger og Steijn forseta
komna á vald Bretum, eftir skæða
höfuðorustu í Transvaal norðarlega.
Frá Kínverjum það eitt að frétta,
að ófriði virðist vera lokið þar að
mestu. Br svo að heyra, sem banda-
veldin útlendu hafi komið sér saman
um að láta þau taka aftur við völd-
um, keisarann og ekkjudrotninguna,
en hafa setulið í Peking fyrst um
sinn.
Satt reyndist það, að þýzki sendi-
herrann, v. Ketteler, var myrtar í
Peking 18. júní. Hinir sendiherrarn-
ir allir á lífi.
Tveir merkismenn danskir, er hér
þektu menn til alment, létust í mán-
uðinum sem leið: N. P. R u m p, er
var íslandsráðgjafi 1896—1899, og C.
C. P. L i e b e, er lengi var hæsta-
réttarmálafærslumaður og landsþingis-
forseti m. m. Hann varð áttræður,
en Rump rúmlega hálfsjötugur. Rump
var amtmaður í Holbæk frá því í
fyrra. Fyrir rúmum 30 árum var
hann nokkur ár héraðsdómari í Fær-
©yjum.
Hertoginn af Abrúzzum, náfrændi
ítalíukonungs, kom til Noregs (Trums)
6. þ. m. úr norðurskautsför þeirri, er
hann hóf í fyrra sumar suemma á
skipinu »Stella polare«, norsku, eráður
hét Jason og flutti dr. Nansen til
Grænlands héðan 1888. Skipið varð
fstept við Franz Jósepsland, á 82.
stigi uorðurbreiddar. Bn þaðan var
haldið á sleðum norður eftir, að dæmi
dr. Nansens, og tókst í eitt skifti (af
4 alls) að komast 86 stig 33 mínútur
norður frá miðjarðarbaug, en það er
nær þingmannaleið lengra en þeir
Nansen og Johansen komust (86,14).
Ekki var hertoginn sjálfur í neinni
sleðaförinni. Hann hafði skað^alið
áður á höndum og misti af sér tvo
fingur.
þingkosninger nýgengnar um garð í
Noregi. Niðurstaðan Uk og síðast:
77 vinBtrimenn, en 37 hægri, — þá,
fyrir 3 árum, 79 og 35. Hægrimenn
urðu nú ofan á í höfuðstaðnum, ólíkt
því er þá var. Framfaramenn eru
mjög óánægðir orðnir með Steeus-
ráðaneytið; þykir það duglaust og sér-
plægið.
»Svarta dauða« var vart orðið í
Glasgow á Skotiandi; fáeinir dáið úr
pestinni, en 100 grunaðir. Góðar
vonir um, að hún verði stöðvuð. Hald-
ið að hún hafi þangað borist með
skipi frá Ástralíu. Hún komst til
Portúgal f fyrra, en tókst að stemma
stigu fyrir henni þá.
Bresci, konungsmorðinginn ítalski,
var dæmdur 29. f. mán. í ævilanga
varðbaldsvist, með því að líflátshegn-
ing var úr lögum numin á Ítalíu fyr-
ir nokkrum árum.
Dáinn er Fr. Nietzsche, þýzki
heimspekingurinn frægi, rúmlega hálf-
sextugur. Var vitskertur 11 árin síð-
ustu, sem hann lifði.
Alþingiskosningar.
Norðmýlingar kusu 10. þ. m. þá
Einar Jónsson
prófast í Kirkjubæ, með 129 atkv., og
Jóhannes Jóhannesson
sýslumann með 115 atkv. Tveir voru
aðrir í kjöri: síra Binar þórðarson í
Hofteigi, er hlaut 109 atkv., og Jón
Jónsson læknir á Vopnafirði, sem fekk
97 atkv. Alls á kjörfundi 225.
Sunnmýlingar kusu s. d. þá.
Axel V. Tnlinius
sýslumann með 97 atkv., og
Guttorm Vig/fússon
búfræðing með 88 atkv. Tveir voru
aðrir þar í kjöri, er fengu rúm 70 at-
kv. hvor. f>að voru þeir síra Magnús
Bl. Jónsson í Vallanesi og Ari bóndi
Brynjúlfsson á þverhamri.
f>á endurkusu Vestmanneyingar 15.
þ. m.
dr. Valtý Guðmundsson
háskólakennara með 41 atkv. Aðrir eigi
þar í kjöri.
Kosnir voru í Hafnarfirði 22. þ. m.
fyrir Kjósar- og Gullbringusýslu þeir
Þórður J. Thóroddsen
héraðslæknir með 135 atkv., og
Björn Kristjánsson
kaupmaður í Reykjavík með 120 atkv.
|>ar var tvíkosið, enda 6 í kjöri alls.
Við fyrri kosningu skiftust atkv. á þá
6, sem hér segir: B. Kr. 108, |>. J.
Th. 102, Jón jpórarinsson skólastjóri
87, síra Jens PálsBon 61, þórður hrepp-
stjóri Guðmundsson á Hálsi 49 og
Guðm. bóndi Magnússon í Elliðakoti
41. þá gáfu þeir sig frá, þ>. G. og G.
M., svo ekki urðu eftir nema 4. Fekk
þá Jón þórarinsson 117, að eins 3
atkv. færra en B. Kr., en síra Jens
Pálsson 84.
Loks kusu Árnesingar 22. þ. m. þá
Sigurð Sigurðsson
búfræðing frá Langholti með 154 at-
kv., og
Hanncs Þorsteinsson
ritstjóra með sömu atkvæðatölu. |>ar
voru og 2 í kjöri aðrir: Pétur barna-
kennari Guðmundsson frá Eyrarbakka,
er hlaut 125 atkv., og síra Magnús
Helgason á Torfastöðum, er fekk 113
atkv.
Stærsta hneykslið
Langmesta hneykslið í hinum minni-
legu alþingiskosningum hér árið 1900
er og verður kosningin í Árnessýslu
um daginn. Slæmar eru þær víða;
en engin ber af henni.
|>að eitt brestur á, að hún sé rétt-
nefnt fyrirmyndar-aflagi, að Sigurður
búfræðingur fekk þó fleiri atkvæði en
Pótur þessi Guðmundsson. þeir hefðu
þurft að vera samsíða, f>jóðólfs-mað-
urinn og Pétur sá, en Sigurður að
koma langt þar á eftir, og síra Magn-
ús loks að reka lestina, eins og hann
gerði. |>á hefði röðin samsvarað sér;
þá hefði hún verið reglulega háborin
háðung.
Varla hefir nokkurn tíma nokkurt
þingmannsefni átt melra trausti og
vinsældum að fagna en síra Magnús
átti í sínu kjördæmi til skamms tíma,
ekki einungis meðal helztu manna í
sýslunni, bæði almúgastéttar og ann-
ara, heldur og meðal fjöldans, meðal
allra héraðsbúa undantekuingarlaust.
Til skamms tíma: þangað tíl örstuttum
tíma fyrir kjörfund. |>á er moldvörpu-
iðja óskammfeilinna lýðskjalara búin
að grafa það undan honum, að hann,
sem gengið var að v/su um fyrst í
stað að kosinn mundi verða nær í einu
hljóði, á lengst allra í land að ná
kosningu, þeirra er í kjöri voru.
Og þetta er gert algjörlega mót
betri vitund, í þeim einum tilgangi,
að koma að mönnum, sem kjósendur
vissu glögt um, að aldrei komast þang-
að með tærnar, sem síra M. H. hefir
hælana, — sem allir kunnugir menn
og skynbærir vita um eins og af hönd-
unum á sér, að eru alls ófærir til að
gera nokkurt gagn á þingi. f>að var
ekki þeim að þakka, hinum þokka-
legu forsprökkum óhæfu þessarar, að
ekki tókst að koma að nema öðrum
þeirra; þeir létu ekki sitt eftir liggja
til þess.
Fátt sýnir áþreifanlegar en annar
eins atburður og þetta, á hve afar-
lágu og lélegu menningarstigi allmikill
hluti þjóðar vorrar er staddur. Hér
er til múgur og margmenni, sem er
gjörsneyddur allri vitund um, að þeim
sé skylt að bera hag lands og lýðs
fyrir brjósti með því að vanda til um
fulltrúa þá, er ráða eiga lögum og lofum
fyrir þjóðina. Með óviðjafnanlegri lótt-
úð, þekkingarleysi og bugsunarleysi, ef
eigi strákskap, láta þeir mikilvægustu
þegnleg réttindi sín fyrir enn minna
lítilræði en Esaú frumburðarrétt sinn
forðum. f>ingmenskan er í þeirra
augum nánast bitlingur, er á sama
stendur, hver hlýtur, og þá eðlilegast og
einfaldast að Bleppa honum við þann,
sem þarfnast hans helzt eða ákafast her
sig eftir björginni, ýmist sjálfur eða
fyrir milligöngu kunningja sinna.
Hvernig á svona þjóð að þrífast?
f>jóð, sem er þeim leiðitömust, er
koma sér í mjúkinn hjá henni með
skrumi og skjalli fyrir það, er henni
er sízt gefið, — sem blekkja hana og
villa, í stað þess að leiðbeina og fræða,
innræta henni óvild og tortrygni við
sína nýtustu menn og fleka hana þar
með til að vera böðull sjálfrar sín.
Frá kjörfundunum.
Um kosninguna í Norður-Múlasýslu á
Fossvelli 10. þ. m. er ísafold skrifaS
austan að:
»Síra Einar í Hofteigi Þórðarson var
þegar frá upphafi talinn allra manna
vísastur að ná kosningu hér; hann á
miklum vinsældum og trausti að fagna
í kjördæminu. En þaö fór þó nokkuS
á annan veg, er til kastanna kom.
VopnfirSingar reistu flokk í móti, með
verzlunarstjórana þeirra Örum & Wulffs
og Vídalíns í broddi fylkingar. Og
merkisberinn í þeirri fylkingu varð Jón
læknir. Þeir lótn einskis ófreistað
og ekkert til sparað. Ólafur Davíðsson
er hæfileikamaður og ber að því leyti
til höfuð og herðar yfir fjöldann af
Vopnfirðingum. Ganga fnisar sögur af
þvf, hverjum ráðum beitt hafiveriðþar
við kjósendur. Fór svo á kjörfundinum,
að sumir þeirra, er jafnvel höfðu skor-
að á síra E. Þ. að gefa kost á sér,
greiddu ekki honum, heldur Jóni lækni
atkv.—En þá var nú að fá mann á spyrðu
bandið móti Jóni lækni. Og var síra Ein-
ar f Kirkjubæ kjörinn til þess. Hér vék
þó dálítið skrftilega við. Þvísíra Einar
Jónsson bauð sig fram með sömu trúar-
játning í stjórnarskrármálinu sem þeir
nafni hans í Hofteigi og Jóhannes sýslu-
maður, sem só Rangárfundar-samþykt-
ina í sumar. En Ólafur Davíðsson er
eldrauður í aðra röndina og arnljózkur
í hina. Og það er auðvitað tiúarjátn-
ing Vopnfirðinga, að undanteknum nokk-
urum sérstaklega sjalfstæðum mönnum
þar, svo sem síra Sigurði P. Sivertsen,
P. Guðjohnsen, Runólfi hreppstjóra Hall-
dórssyni. En þessi varð þó niðurstaðan.
Þegar síra Einar próf. vissi þetta gjörla,
fór hann loks að hreyfa því, að hann
mundi bjóða sig fram. Nálega hverj-
um einasta kjósanda x Vopnafjarðar-
hrepp var svo sraalað austur á Fossvöll
til að gefa Jóni og síra Einari í Kirkju-
bæ atkvæði. Sóttu þaðan rúmir 70 af
af 80 á kjörskrá. En, sem betur fór
og maklegt var, fóru þeir liina verstu
fýluferð, sem farin hefir verið yfir
Smjörvatnsheiði, að því er aðalerindið
snerti: að koma Jóni lækni á þing.
Þeir munu hafa talið sér sigurinn vfs-
an, er þeir riðu af stað, svo fjölmennir,
og ekki var sparað að »halda þeim við
trúua« með brennivínsaustri og öðrum
æsingum; en Seyðfirðingar, Borgfirð-
ingar og Jökuldælir með dálitlum lið-
styrk úr ýmsum öðrum hreppum kjör-
dæmisins veittu þar hraustlega viðnám
og ráku Vopnfirðiuga af höndum sér
við lítinn orðstir norður yfir heiði.
Úr Seyðisf. sót.tu kjörfundinn 48 kjós-
endur, og er það margfalt fleira en
dæmi er til hór á kjörþingum.