Ísafold - 27.04.1901, Blaðsíða 2

98
Þriðja atreið iandlæknis
Sðmu leikslok
Frá tveimur tílraunum landlæknis
vors til að hefna sín á ísafold fyrir það,
að hún vildi ekki láta honum haldast
uppi að spilla fyrir lögmæltum og af
sjálfum honum samþyktum skarlats-
sóttarvörnum hér í fyrra, höfum vér
þegar skýrt, og sömul. frá honum mið-
ur ánægjulegum leikslokum í þeim
báðum.
En hann hefir gert eina atrennuna
enn — þriðju atlöguna í sama til-
gangi. Alt er þá þrent er. Og farið
á sömu leið. Eintóma ónýtisför. Og
auðvitað á lands sjóðs kostnað — m9ð
gjafsókn og skipuðum talsmanni ó-
keypis.
Tilefnið þykir líklegast fleirum en
ísafold heldur smávægilegt.
það var s a m a smágreinin, frétta-
grein um skarlatsótt í Árnessýslu.
sem stóð í blaðinu í haust 6. okt. og
hann fitjaði upp úr mál það, er segir
frá í Isafold laugardaginn að var, 20.
þ. m.
Hann tví-eldar sér súpu á sama
fuglsbeininu.
Annað málið höfðar hann sjálfur í
sínu nafni.
Hitt lætur hann einn undirmann
sinn höfða, héraðslækinn í Grímsnes-
héraði, Skúla Árnason. '
En svo er að sjá, sem það hafi
ekki verið auðsótt — læknirinn hafi
ekki verið auðeggjaður út í þetta.
það er vel skiljanlegt, að honum
hafi hvorki þótt blaðið hafa mikið til
saka unnið, og hitt, að hann hafi litla
trú haft á miklurn árangri af slíkri
lögsókn. þetta er því skiljanlegra, sem
maðurinn er af öllum kunnugum sagð-
ur meinhægðarmaður og mjög óá-
leitinn. Enda aldrei neitt á milli
boríð við Isafold eða ritstj. hennar.
Flestum mundi í slíks manns spor-
um hafa orðið það fyrir, ef bann hefði
þózt eitthvað affluttur lítils háttar, að
skrifa þá blaðinu beint einhver mót-
mæli eða leiðrétting.
En það á hann ekkert við.
Engu líkara en að hann hafi alls
ekkert haft við það að athuga, sem í
blaðinu stóð — engan skapaðan hlut,
frá sínu brjósti.
það líða fullir 3 mánuðir frá því er
blaðið kom út og þar til er lögsókn
er hafin.
Læknirinn hefir sýnilega þurft ftrek-
aðan áróður. Hampað framan í hann
gjafsókninni og þá sérstaklegri velþókn-
un síns yfirboðara. En ekki orðið samt
nuddað á stað fyrir en þetta, seint og
síðar meir. Segir í dómnum berum
orðum, að málið hafi stofnað verið
beint eftir skipun landlæknis.
Og svo — svo endar alt sarnan á
því, að hann tapar málinu gersamlega.
Blaðið er alsýknað.
Dómurinn, bæjarþingsdómur Reykja-
víkur, var uppkveðinn 2ð. þ. m. og eru
dómsástæðurnar þannig látandi (að
sleptum stuttum inngangi):
Fyrtéð grein byrjar á fyrirsögn um það,
að skarlatssóttin sé sögð faiin að dreifa
sér í Árnessýslu, að bún hafi gjört vart
við sig snemma í sumar á Húsatóttum á
Skeiðum, að bærinn hafi veríð sóttkvíaður
að undirlagi héraðslæknis, og síðan segir
svo: »en aldreí kvað hann (héraðslæknir-
inn) hafa þar komið í sumar, fyr né siðar,
og eftirlitið þá líklega slælegt«. Þessi
siðast tilfærðu ummæli þykja meiðandi
fyrir stefnanda og* hefir talsmaður hans
krafist, að þau verði dæmd dauð og ó-
merk, stefndi látinn sæta sekt fyrir þau og
dæmdur til að greiða allan málskostnað
eítir mati réttarins, þar með talin mál-
færslulaun til sín ákveðin eins og málið
væri ekki gjafsóknarmál.
Stefndi krefst hins vegar sýknudóms og
hæfilegs málskostnaðar hjá stefnanda.
A vottorðum, sem stefnandi sumpart hef-
ir viðurkent og sumpart ekki vefengt, hef-
ir stefndi fært söunur á, að orð hafi
leikið á, hæði hér i bænum og í Árnessýsln,
að stefnandi hafi ekki komið að Húsatótt-
um meðan skarlatssóttin gekk þar síðast-
liðið sumar. Að sönnu fara hin átölduorð
lengra, er þan segja það talað, að stefn-
andi hafi ekki komið að Húsatóttum sið-
astliðið sumar, fyr né síðar. En það hef-
ir í þessu máli enga þýðingu, með því.að
þau eftir málfærslu stefnanda eru að eins
saknæm að því leyti, sem þau taka til
tímahilsins meðan skarlatssóttin var á
nefndum bæ. Með því að stefndi þannig
hefir leitt rök að þvi, að orðrómur sá, er
skýrt er frá i greininni, hafi verið til, og
með því að ekkert er látið í ljósi nm það,
hvort hann sé á rökum bygður, verður eigi
álitið að hin átöldu ummæli, er að þessu
lúta, varði stefnda lagaábyrgð, og eigi virð-
ist heldur vera ástæða til að ómerkja þau,
með því að stefnandi hefir eigi haldið þvi
frarn, að hann hafi komið á nefndan bæ í
sumar eða meðan skarlatssóttin var þar.
Orðin: »og eftirlitið þá liklega slælegt«
eru eigi heldur nein fullyrðing, en standa
i sambandi við orðróminn, sem getur um í
setningunni næst á undan, og er það talið
líklegt eftir honum, að eftirlitið með sótt-
kviuninni á fyrtéðu heimili hafi verið ó-
nógt Virðast þessi orð þvi eigi vera sak-
næm að lögum.
Samkvæmt framansögðu her að sýkna
stefnda af kærum og kröfum stefnanda i
þessu mál, en málskostnaður virðist eiga
að falla niður.
Með þeirri athugasemd, að hinn skipaði
málfærslumaður stefnanda mætti ekki í sið-
ara réttarhaldi málsins, vottast, að mál-
færslan af hans hendi hefir að öðru leyti
verið lögmæt
StjÓFnapskFánnál vort
°g
utanför landsliöfðingja
í blöðum Dana.
Utanför landshöfðingja hefir af nýju
vakið athygli danskra blaða á stjórn-
arskrármóli voru.
Blaðið »Nationaltidende« flytur alla
grein Isafoldar: »Utanför landshöfð-
ingja«, er kom út sama daginn, sem
landshöfðingi lagði á stað. Sömuleið-
is flytur og blaðið kafla úr »Liðskönn-
unar« greinum Fjallkonunnar.
Aftan við þeasar þýðingar eru eftir-
farandi athugasemdir í blaðinu:
»Eftir lýsingu íslenzku blaðanna á
því, í hvert horf mólið er komið, virð-
ist óneitanlega nauðsyn bera tíl, að
stjórnin láti meira til sín taka en
hingað til, svo að loksins verði ráðið
til Iykta þessari löngu stjórnarskrár-
baráttu, sem drepur niður áhuga
manna á öllum öðrum málum, meðan
á henni stendur, og veldur því, að
aðrar nauðsynlegar réttarbætur til
framfara þjóðarinnar eru mjög van-
ræktar. Og öllum hlýtur að vera það
ljóst, að unt er að fá málið afgreitt á
því þingi, sem nú fer í hönd, þar sem
að minsta kosti 22 alþingiamenn (16
þjóðkjörnir og 6 konungkjörnir) fylgja
stjórninni að málum í þessu efni, að
ótöldum þeim nýkjörnum þingmönn-
um úr andstæðingaflokkínum, sem lýst
hafa yfir því, að þeir séu samninga-
fúsir. Fyrir því væri óhætt að reiða
sig á það, að málið mundi ná fram að
gknga, ef stjórnin gæti ráðið það við
sig, að leggja sjálf stjórnarskrárbreyt-
ingarfrumvarp fyrir alþingi og semja
við það reglulega á þann hátt, að
senda því fulltrúa, sem nyti fullkom-
ins trausts bæði hjá stjórn og þingi.
Réttast væri að höggva hnútinn þegar
sundur með því að skipa sérstakan
ráðjjafa fyrir ísland, sem gera má,
eins og kunnugt er, án nokkurrar
stjórnarskrárbreytingar. Auðvitað gæti
hann ekki setið á sjálfu þinginu eftir
þeirri stjórnarskrá, sem nú er í gildi,
ef hann væri ekki þingmaður, en sé
hann staddur í Reykjavík um þing-
tímann, gæti hann samið við nefnd-
irnar og við landshöfðingja, er svo
gæti talað fyrír hans hönd í þing-
salnum«
»Politiken« flytur og kafla úr áður-
nefndri Isafoldar-grein.
Auðvitað fer Dönum, eins og öllum
réttsýnum og skynjandi mönnum, að
skiljast það, hvílík háðung og hneyksli
það sé, að vér fáum ekki stjórnina til
viðtals, þegar mikill meiii hluti alþing-
is vill semja um stjórnarskrána og
stjórnin hefir sömuleiðis lýst yfir því,
að hún vilji semja.
Hitt er annað mál, hvort stjórn
vorri skilst það; eða hvort hún fer þá
nokkuð eftir því, þó að henni skiljist
það.
Vestmannaeyjum, 23. april.
Mestur hiti í ,anúar 3. og 13. 9,5°, minst-
ur aðfaranótt 29. -j- 11,2°. Mestur hiti í
fehrúar var 2.: 8,7°, minstur aðfaranótt 5.:
-f- 5°. I marz var mestur hiti 22.: 8,8°,
minstur aðfaranótt 16.: A- 4,5°. Úrkoman
var í janúar 217, í febrúar 38, i marz 78
millimetrar.
Vertíðarhlutir eru hýsna misjafnir —
landmenn komust eigi út fyrri en 16.—17.
f. m. — hæstir hlutur munu vera nokkuð
á 6. huudrað, þar af rúmt hundrað af ýsu,
en meðalhlutur varla mikið yfir 300. Yer-
tiðinni mun þegar mega telja lokið, mjög
fiskilitið siðustu daga.
Vetrarblíðunni ætla eg ekki lýsa. I>að
hafa svo margir gert áður. Kastið fyrir
hænadagana var hart hér sem annarstaðar,
nær 12 stiga frost i 2 nætur (3. og 3.) Sið-
nstu daga hefir verið kalsi og snjógangur,
þótt áttin hifi verið suðlæg.
Skepnuhöld munu g<’>ð, reyndar eigi full-
knnnugt um úteyjar enn.
Kranksamt hefir verið í meira lagi eink-
um í þ. m Hálshólga hefir gengið býsna
alment; er hún auðsjáanlega næm og legst
nokkuð þungt á suma. Snemma á vertíð-
inni gekk niðurgangur með hlóðsótt; sú
veiki er nú hætt.
Suðurmúlasýslu, 2. april:
Nú er lokið flutningnum á Lagarfljóts-
brúarefninu upp að Egilsstöðum. Það var
konsúll C. I). Tulinius á Eskifirði, sem
tók það að sér i fyrra, i von um, að geta
ekið því á hjarni eftir Fagradal. En svo
gerði veturinn honum þann grikk, að pretta
hann um hjarnið. Eigi að siður hefir karl
haft það af, sem hann tók að sér, og er
satt að segja meir en litið þrekvirki. —
Meðal annars 50 járnbitar 15 álnir á lengd
og 1500 pd. að þyngd, og mörg stórtré,
sum 24 álnir. Þetta hefir alt orðið að
draga á auðu og á vegleysu að miklu leyti.
En hrekka engin eða sama sem engin.
Það er kosturinn á Fagradal. Engin til-
tök hefðu verið að koma þessum háknum
yfir heiðarnar — þar var samt hjarn i
vetur, þrátt fyrir veðurbliðnna ella. Og
engum skynbærum manni, sem þekkir Hér-
aðsflóa, hefði getað dottið í hug, að koma
þvi á land þar, íyrir opnu hafi, nema ef
til vill á afar-löngum tíma, ef það á ann-
að horð her nokkurn tíma við, að þar sé
svo ládautt, að koma hefði mátt járnnnum
frá skipi á flota, og svo hefði engu mátt
muna við lendinguna; jafnvel við Reyðar-
fjarðarbotn í bliðalogni var það mjög erfitt.
Um miðjan f. mán. (marz) kom dálítið
hlaup af afla í Norðfjörð og Mjóafjörð;
en síðustu dagana hefir varla orðið vart.
Annars aflalausl um alt Austurland.
Hvalveiðamaður Ellefsen frá Önundar-
firði er seztur að á Asknesi í Mjóafirði
og er hyrjaður að reisa stórhýsi sin þar;.
sömuleiðis Buli, einnig af Yestfjörðum;
hann hyggir í Hellisfirði; hann flytur sig
alfarinn úr Jökulfjörðum, en EllefSen held-
ur áfram einnig fyrir vestan.
Taugaveiki hefir gengið i Mjóafirði
á bæjunnm Krossi og Eeykjum og hafa
látist úr henni þrír nienn á Krossi (tveir
menn fullorðnir og 1 drengur), en enginn
á íieykjum. Bæirnir hafa verið einangraðir
og allar varúðarreglur viðhafðar. Nú
mun veikin afstaðin; en stótthreinsun eins
og menn vita ekki tryggileg, hversu ná-
kvæm sem hún er, þar sem torfbæii' eru,
og verður það auðvitað aldrei, nema hæ-
irnir beinlínis væru hrendir upp.
Aldamótagarðurinn.
Fyrirtæki þetta er nú komið það á
veg, að bæjarstjórnin befir samkvæmt
skilmálunum, sen, settir voru i vetur,
veitt land suður og niður af túni Helga
kaupmanns Helgasonar og Grænuborg,
8 dagsláttur að stærð, 1C0 faðma fram
með Laufásvegi eða væntanlegu fram-
haldi hans, neðanvert. Neðsti hluti af
túni Helga kaupmanns var þar í vegar-
stefnunni, en hann hefir gert þann
greiða, að láta það í skiftum fyrir jafn-
stórt svæði girt og ræktað ofan við tún
sitt. Milli Aldamótagarðsins og Gróðr-
arstöðvarinnar verður autt svæði, 5
faðma breitt.
Hið íslenzka kvenfélag hefir gefið
100 kr. úr sjóði sínum til fyrirtækis-
ins, og eru þá 700 kr. fyrir hendi til
þess að byrja með.
Til forstöðu þessa fyrirtækis hefir
bæjarstjórnin af sinni hálfu kosið
bankastjóra Tryggva Gunnarsson,
stjórn Jarðræktarfélagsins tormaun
sinn, þórhall lektor Bjarnarson, og
stjórn Búnaðarfélags íslands Einar
garðyrkjumann Helgason. Byrjað
verður nú þegar að girða svæðið, og
ræður Einar Helgason menn til vinn-
unnar, og sér um framkvæmdir.
Skarlats-sóttin
að dreifast um Vestfjörðu, eins og
við var að búast, með afskiftaleysinu.
Komin á Isafjörð; en þar hafður á
henni góður hemill — sóttkvíun.
Og enn er hún uppi í 3 hreppum
Snæfellsnessúslu, ef ekki víöar. Eitt-
hvað dauft um varnarráðstafanir þar.
Loks borist þaðan inn í Dali, með
sjálfum sýslumanninum, að mælt er;
hann var á ferð uti á nesi.
Gufuskipið Thyra
kapt. Jörgensen, kom einnig á sum-
ardaginn fyrsta, síðdegis, alfermd vör-
um, sem Laura hafði ekki rúm fyrir,
einkum frá Skotlandi. Með henni
voru engir farþegar.
Heimspekispróíi
fullkomnu eða embættisprófi í heim-
speki hafa 2 íslendingar lokið í þ.
mán. (12.) við Khafnarháskóla, fyrstir
sinna landa, þeir August Bjarna-
son (frá Bíldudal) og Guðmundur
Finnbogason, báðir með mikið
góðum vitnisburði og lofsamlegum um-
mælum kennara sinna. G. F. fekk á-
gætiseinkunn við stúdentspróf hér frá
skólanum 1896 og hefir lokið háskóla-
námi á óvenjustuttum tíma. Um hinn
mun og mega segja líkt eða sama.
Hann varð stúdent í Khöfn.
Mælt er, að þeir muni sækja báðir
um fyrhheitinn 4 ára styrk úr sjóði
H. Árnasonar, til frekari heimspekis-
iðkana.
Vísindaleg verðlaun
dönsk, 500 kr., hefir cand. mag. og
læknaskólamaður Helgi Péturs-
son hér í bænum hlotið fyrir grein
um jarðfræði Islands, ísaldarmenjar