Ísafold - 30.05.1903, Side 3

123
Sigurbj. A. Gíslason; kl. 5 síðd. síra
Bjarni Hjaltesteð.
Freðlijötssala áEiiglandi.
Mjög fróðleg grein er í ensku blaði
CWeekly Telegraph) 9. þ. mán. um
aðflutning til Englands á freðnu kjöti
úr öðrum álfum.
|>ar segir svo:
Fyrir 23 árum var gerð fyrsta til-
raunin, að flytja freðið kjöt til Lund-
úna, og hepnaðist mætavel; og nú er
svo komið, að fyrsta ár þessarar ald-
ar fluttust þangað 1,058,560,000 (nærri
1060 miljónir) pd. af nautakjöti, sauða
og lamba, en það samsvarar hér um
bil 700,000 feitum nautum og 7 miljón-
um vænna sauða og lamba.
Margur nmn furða sig á því, að
hægt só að flytja svona feikna-birgðir
af kjöti frá fjarlægustu löndum, svo
að óskemt só til átu og lostætt. f>að
eru höfð til þess 150 skip með kæli-
vélum, og þau geta flutt samtals meir
en 8 milj. kroppa. f>að eru í Lund-
únum 23 geysistórir frystiskálar, þar
sem geyma má 126 milj. pd. af kjöti
svo sem nýtt væri og óskemt hér um
bil hvað lengi sem vera vill. f>essir
frystiskálar, heimskautslönd Lundúna,
eru einhverjar hinar merkilegustu
stofnanir í ríkinu, einkum þær við
Nelson’s Wharf.
Misskilningur er það, að megnið af
útlendu kjöti voru komi frá Ástralíu
og New-Zealand. Yér fengum árið
1901 163 þús. smálestir frá nýlendu-
ríkjum vorum, þar á meðal 30 þús.
frá Canada, en annarsstaðar að 756
þús. smálestir. I>ar á meðal sendu
Baodttríkin oss 52Í þús. smál., eða
þrefalt á við það, er vór fengum frá
nýlenduríkjum vorum.
f>að er fróðlegt að rekja feril sauð-
kindanna frá haglendisflæminu í
Ástralíu þar til þær eru matreiddar
hér heima á Englandi. Safnið er
rekið í stórhópum og réctað í slátr-
unarróttunum og skoðað þar á fæti
af eftirlitsmönnum, sem stjórnin hefir
skipað. þeirra skylda er að ganga úr
skugga um, að hver kind sé vel hæf
til útflutnings. f>aðan eru hóparnir
reknir inn í slátrunarhúsin og þeim
slátrað þar með miklum hraða, svo
að þúsuudum skiftir á dag, þegar
mikið er um að vera. f>egar búið er
að gera þær til, koma aðrir eftirlits-
menn og skoða kroppana og tína úr
þá, sem eru annaðlivort of feitir eða
of magrir. Síðan eru hinir vegnir og
merktir, og ekið í kæliskála, — ekki
frystihús, heldur geymsluhús, þar sem
þeir kólna hægt og eðlilega. f>ar eru
þeir látnir vera einn dag og eru þá
tilbúnir að flytjast á skipsfjöl.
f>eir eru fiuttir til sjávar á járn
brautarfarmvögnum, svift þaðan upp
á skipið með hjóltaugum í kippum 4
eða 5 saman, og hengdir upp í frysti-
klefa, þar sem kuldinn er hér um bil
12° fyrir neðan frostmark (líklega Pahr-
enheit = nál. -f- 7° á C.) á allri ferð-
inni, jafnvel þegar farfinn á skipshlið-
unum fer allur í blöðrur undan sólar
geislunum.
Stærri skipin sum taka alt að því
100,000 sauðakroppa og lamba.
í Lundúnum eru kropparnir fluttir
á land í frystiskálana og geymdir þar
í sama kulda þangað til selst hefir
það, sem á undan er komið. f>á eru
þeir þíddir og sendir á markað.
Erystiskálinn við Nelson’s Wharf er
geysimikið stórhýsi, hér um bil 60
feta hár, og alveg gluggalaus. Inn í
hann er farið ekki að neðan, heldur
niður um þakið, og eru því allir fjórir
veggirnir eins og óslitinn bálkur.
f>etta er gert til þess, að verjast því,
að þar komist inn nokkúr ögn af
heitu lofti; heitt loft er miklu léttara
en kalda loftið inni í skálanum og
leitar þvi ekki niður á við, niður í
hann; en væri dyr á honum niður
við jörðu, mundi heita loftið komast
þar inn og auðvitað leggja um hann
allan, þangað til það væri orðið jafn.
kalt því sem fyrir er; en það mundi
vitanlega spilla fyrir því gagni, sem
kuldanum er ætlað að gera þar.
Kropparnir eru því látnir inn niður
um þakið, og er þeim kipt upp þang.
að í sí-kvikri hjóltaug, sem þeir eru
kræktir í. Er það gert með ærnum
hraða, til þess að útiloftið skuli ekki
leika um þá nema sem allra skemst.
Inni í skálanum er reglulegt vetrar.
loft; þar er alt snævi þakið og klaka,
og frostdinglar í skegginu á þeim,
sem þar ganga um inni. f>ar er alt
fult af sauðarkroppum og nauta, svo
harðíreðnum, að mölva mætti þá alla
raeð hamri. Sjö stiga frost (C.) er
þar vanalega inni sumar og vetur, og
verða þeir, sem þar ganga um, að
hafa hlífar fyrir andliti og góða vetl-
inga á höndum til að verjast kuld-
anum.
I öðrum hluta stórhýsis þessa er
þey-salur. f>angað er farið með hverja
ögn af kjöti, til þess að láta það þiðna
hæfilega jafnt og hægt og eftir rétt-
um, vísindalegum reglum; kjötið verð-
ur ekki gott að öðrum kosti.
Einhver kynni að vilja spyrja,hvern-
ig það geti svarað kostnaði, að flytja
að og verzla með kjöt, sem svona
mikið þarf fyrir að hafa og miklu til
að kosta. En allur kostnaðurinn sem
á legst frá því er kindin er rekin inn
í slátrunarhúsið og þangað til kjötið
er flutt á markað úr frystiskálanum,
nemur ekki meira en sem svarar l8/4
penny (rúmum 13 aur.) á pd., svo að
selja má hið útlenda sauðakjöt á 36
pd. sterl. smálestina og nautakjöt á
32 pd.; en fyrir enskt nautakjöt fást
48 pd. og sauðakjöt 62 pund.
f>etta verður sama sem 32 a. pund-
(danskt) fyrir útlent sauðakjöt, en 55
a. enskt. Nautakjöt 2872 °g a-
Eítirmæli.
Hinn 27. marzmánaðar næstliðinn
andaðist að Hvítanesi í Ögursveit
Svanhildur Ólafsdóttir Thor-
b e r g, dóttir síra Ólafs heit. Thorberg,
síðast prests á Breiðabólstað í Vestur-
hópi, en systir Bergs heit. Thorbergs
landshöfðingja og þeirra systkina.
Svanhildur heitin var fædd á Hvaun-
eyri 1 Siglufirði árið 1834 og ólst upp
og dvaldist hjá foreldrum sínum meðan
þau lifðu, nema eitt ár, sem hún var
hjá Hannesi Árnasyni prestaskóla-
kennara í Reykjavík, en giftist aldrei.
Eftir lát föður síns (t 1873) fluttist
hún vestur að Hvítanesi í Ögursveit
til systur sinnar Kristínar (f 1894),
er þar bjó ásamt manni sínum Einari
Hálfdanarsyní hreppstjóra (bróður
Helga sál. lektors); og þar var hún
svo til dauðadags. Svanhildur heitin
var ein þeirra, sem lítið láta á sér
bera í heiminum, en vinna siti bless
unarríka æfistarf í kyrþey og leita sór
ununar í því, að vera alt fyrir aðra.
Stakasta iðjusemi og grandvarleikur
einkendi alt hennar líf.
/•
Hér í bænum andaðist 19. þ. m.
ekkjan f>órey Guðmundsdótt-
i t, á tfræðisaldri, f. 15. oktbr. 1812
á Miðhúsum í Biskupstungum. Mað-
ur hennar hét Hinrik Runólfsson.
f>au bjuggu lengi á Eyri í Kjós. Son-
ur þeirra er Jón Hinriksson á Klöpp
hér fyrir vestan bæ. Hún var mán-
uði eldri en Páll Melsteð, sem nú er
elztur maður hér í bæ.
V eðurathuganir
í Reykjavík, eftir aðjunkt Björn Jensson.
19 0 3 B r1 n: o X Þ>- CD CX P œ B ^ CL >-S — P? Sg c-t- £1 3
maí B S CfQ "p crr ct- “í cr 8 o*f B p J5 s 3 ‘ P ^ GC -í
Ld.23.8 745,2 3,8 NNW i 10 2,8 0,7
2 752,1 5,2 NW í 6
9 755,3 5,3 sw í 6
Sd. 24.8 757,1 7,2 NW í 5 1,8 2,3
2 758,7 9,6 W8W i 7
9 759,6 7,7 NW i 3
Md25.8 762,4 7,1 E i 6 0,1 1,8
2 761,7 10,3 E8E i 9
9 755,1 8,4 88E 3 10
Þd.26.8 758,7 9,1 8 2 7 3,4 6,8
2 756,2 9,8 8 3 10
9 758,1 7,4 8SW 2 9
Mv27.8 760,8 6,9 W 1 8 4,2 4,8
2 763,7 8,6 S8W 2 6
9 764,2 5,9 8 1 8
Fd.28.8 765,1 7,2 S8W 1 6 1,7 3,4
2 767,3 9,6 8 1 9
9 767,1 7,0 sw 1 7
Fsd29.8 765,7 7,5 s 1 10 0,3 4,9
2 764,7 10,7 8 1 8
9 762,3 -7,6 SSE 1 10
Fórn Abrahams.
(Prh.)
Krístniboðinn skifti sér ekkert af,
þótt tilmæli hans væru nokkuð eigin-
gjarnleg, heldur settist við hlið hon-
um til að verða við þeim. En hann
brosti þó með hálfgerðri angurværð,
eins og hann kendi 1 brjóst um sjálf-
an sig fyrir að hafa ímyndað sér, að
einn þeirra, sem hann beindi orðum að,
hefði hlustað á þau vegna þess ein-
göngu, sem þau höíðu inni að halda.
En hann var reiðubúinn að tala, þó að
svo væri, að það yrði ekki annað en
nokkurs konar vögguljóð yfir sjúkum
manni. Hann gleymdi því undir eins,
að honum hafði ekki tekist betur en
þetta, og tók til máls, gagntekinn af
áhuga á umtalsefninu.
f>ér hafið beðið mig um að halda
áfram og mér er ljúft að vera við til-
mælum yðar; það er köllun mín að
leiðbeina.
Eg þakka yður, mælti hinn sjúki
maður í veikum róm.
Kennedy lautinant beit á vörina.
Honum sárnaði, að lagsmaður sinn
skyldi vera svona ístöðulítill. Hann
starði beint fram undan sér til þess,
að allir sæjfi, að orð klerks hefðu eng-
in áhrif haft á hann, sem var heil-
brigður.
Æ, að til væru orð, er megnuðu að
vekja sofandi samvizku og draga menn-
ina upp úr feni andvaraleysisins, mælti
hinn gamli maður. Ef þau væru til
og til væri tunga, er flutt gæti þau á
réttum stað og stundu, þá mundi aldr-
ei verða neitt úr neinurn ófriði. Og
hver veit það þó? Tómlætið er svo
mikið og vaninn svo ríkur, að svo fer
hvarvetna, er sízt varir. Hitt gegnir
þó mestri furðu, að engum kemur í
hug, að öðru vísi gæti verið.
Hernaður! Eg titra þó eg geri ekki
nema heyri það orð nefnt. f>að er
voðalega mikið, sem felst í því orði.
Ollu því, er mannshöndin og mannvit-
ið hefir skapað, er sópað á brott.
Mannslíf er slökt eins og blaktandi
Ijóstýra, og það er brotið niður á fá-
einum klukkustundum, sem mörgum
öldum hefir verið varið til að reisa.
Hvernig stendur á því, að ófriður er
svo oft óhjákvæmilegur, og hvernig
getur það verið, að hugsandi menn
vilji baka sér alt það böl og alla þá
Bkelfingu, er honum fylgir? Hvaða
vit er í því að vera að berjast og vega
hver annan, er alt má til lykta leiða
með öðrum ráðum? f>ví það vona eg
að þér kannist við, að skynsemin eigi
hægt með að fiuna margar leiðir, þar
Bem ofbeldið þekkir ekki nema eina.
Og ef ekki dygði neitt annað, þá ætti
eigingirnin að aftra mönnum frá slíku
stórræði. Hernaður er opið sár, er
velsæld þjóðanna veltur út um, og
það þarf marga mannsaldra til að
græða benjar þær, er vopuaviðskiftin
valda.
f>essi styrjöld er alveg eins og aðr-
ar styrjaldir, og það sem nú gerist hór,
tekur sig upp aftur næsta skifti, þeg-
ar sundur verður sagt friði annarsstað-
ar. —
f>að fór hrollur um hinn gamla
mann, er hann mælti þetta.
Ætla þá menuirnir aldrei að læra
neitt af böli því, er þeir hreppa? kvað
hann.
Síðan hólt hann áfram máli sínu
með sama hætti og áður.
Nú á tímum er það fólksfjöldi og
auðsafn, sem miðað er eingöngu við,
hvort þjóð er talin mikil eða ekki, og
hér mega smáþjóðirnar sjá, hvers þær
eiga von, ef það á jafnan að telja
rétta leið, sem hér hefir verið lagt
út á.
Hver af smáþjóðum heimsins á fyr-
ir ósköpunum að verða næst? Og
hver veit nema einhver annar ójöfn-
uður við einhvern, sem kallaður er
minni máttar, hafi þau áhrif á eitt-
hvert annað stórveldi, að það hagi sér
eins og beri fyrir sig yðar dæmi?
f>að hefir verið sæmd Englands til
þessa, að vera í fararbroddi á braut
þjóðmenningarinnar, að vera vernd
lítilmagnans. Og nú hefir það alt í
einu brugðist sjálfu sér, varpað frá sér
hlutverki sfnu til að næla sér í dálít-
ið fé, selt veglegan frumgetningsrétt
sinn fyrir nokkur námuhlutabréf. Ef
ekki væru margir af yður blindaðir af
rangskilinni föðurlandsást, er ruglar
saman frama og fé, munduð þér hafa
séð fyrir löngu, hve geysimiklu þér
glatið með þessum ófriði. Eða þarf
nokkurt land að hafa frelsi til að gera
það sem rangt er, til þess að geta orð-
ið kallað mikið?
Stjórnarvalda-augl. (ágrip).
Verðskuldabréfa-ógilding. Grlottið erti
3 þinglýst cg innleyst veðskttldadréf gefin
út af Guðtuiindi Jónssyni, hið fyrsta til
Gunnars Gunnarssonar fyrir 300 kr., dags.
7. ág. 18S5, annað til Steingrims kaupm.
Johnsen fyrir 80 kr., dags 18. jan. 1887,
og hið þriðja til kaupm. J. O. Y. Jónsson-
ar fyrir kr. I4í,17, dags. 24. okt. 1887, öll
með veði í húseigninni Grunnarsholt við
GarðbæjarstígiReykjavik. Handhöfum þeirra
er stefnt til að mæta með þau á bæjarþing-
stofu Rvikur 1. fimtudag i októhermán_
1004 kl 10 árd. og sanna eignarrétt sinn á
þeim; en að öðruni kosti munu þau ógrlt
með dómi.
Hínn 27. þ. m þóknaðist góðum guði
að burtkalla minn elskaða eiginmann
Jón iónsson, eftir langa og þunga
legu á Laugarnesspitalanum. Jarðarför-
in fór fram 30. þ. m. kl. I. Þetta til-
kynnist vinum og vandaniönnum okkar
nær og fjær.
Rvík 30. niai 1903.
Ragnhildui' Einarsdóttir.
Fataefni
af ýrnsum tegundum bafa undir-
ritaðir alt af nægar birgðir af.
úC. ^cdnóarsan & Sön.
Aöalstræti 16
alls konar, ný, kaupir
Cinar Síunnarsson
Laufásveg 6.
S K A NjD I N A V I S K
Exportkaffi-Snrrogat
I Kjebenhavn. — F Hjorth & Co-