Ísafold - 06.06.1903, Blaðsíða 3

131
að minka beina skatta, en auka
heldur þá óbeinu sem uppbót fyrir
hina, og til að standast þau auknu
útgjöld, er leíðír af vaxandi fram
kvæmdum í landinu. Fundurinn
ætlast til, að kostnaðurinn við inn
heimtu hinna óbeinu skatta verði
eigi aukinn meira en brýnasta nauð-
eyn krefur«.
ó’. Tóvinnustoýnanir og klaðaverkstniðjur.
í því móli var svofeld till. borin
undir atkv. og samþ. í e. h.
»Fundurinn vill að alþingi styðji
sem bezt innlendan ullariðnað og
sérstaklega sjiyrki sem bezt með
lánveitingu og á annan hátt þær
stofnanir, sém þegar eru komnar
á fót«.
y. Fjúrveitingar til jarða- og húsabóta.
Till. um það mál kom fram á þessa
leið:
»Fundurinn skorar á þingið, að veita
styrk til bánaðarfélaga, sem að
undanförnu, og helzt að auka hann.
— Einnig að teknar verði upp í
búnaðarfélagsvinnu heyhlöður með
járnþaki og járnvarin fénaðarhús;
einnig brunnar vel gerðir og allar
vírgirðingar, sem koma að fullum
notum til varnar slægjum og mat-
jurtagörðum fyrir ágangi búfjár«.
þessi till. var samþ. í e. h.
io. Utn ýjárveitingar til rjómabúa og
verðlaun fyrir útflutt stnjör.
Var í því máli samþ. svohljóðandi
till. með öllum atkv.:
»Fundurinn skorar á þingið, að lán-
veitingum með sömu kjörum og áð-
ur verði haldið áfram til rjómabú-
anna og verðlauna fyrir útflutt
ðmjör, og helzt, að fært verði niður
verðlaunatakmarkið«.
ii. Um pjóðjarðas'ólu.
Eftir nokkrar umræður var í e. h.
samþ. svo hljóðandi till.:
»Fundurinn vill að bændum gefist
kostur á að kaupa ábýlisjarðir sín-
ar, og landsBjóður geri greiðari söl-
una en hingað til hefir átt sér stað*.
12. Breyting á ábúðarlögutn.
|>annig löguð till. samþ. í e. h.
»Að ábúdarlöggjöfinni verði breytt í
þá stefnu. að leiguliðum sé betur
trygður árangur af jarðabótum sín-
um og húsabótum, með því að þeir
fái betri rétt en beir bafa nú á að
kaupa ábýli sitt, ef þeir að áliti ó-
vilhallra rnanna hafa bætt jörðina«.
1). Fátækratnál.
1 þessu rnáli komu fram 3 till. á
þessa leið:
1. »Að líftryggingarfélög og ellistyrks-
stofnanir verði settar á fót, þar
sem sérstaklega hinn vinnandi lýð-
ur í landinu tryggi sér framfæri á
elliárum, og hallast fundurinn að
skyldu slíkrar tryggÍDgar, sem studd
8é að einhverju leyti af því opinbera*.
Samþ. 1 e. h.
2. »Að hækkað sé gjald til alþýðu-
styrktarsjóðanna í kr. 1,50 og 0,50
aura«.
Samþ. með 11:2 atkv.
3. »Að 8veitfestistíminn sé styttur
í 1 ár.
Samþ. í einu hljóði.
14. Breyting á embættaskipun í landinu.
Að loknum umræðum um það mál
var borin upp þaunig hljóðandi till.
•Viðvíkjandi hinni fyrirhuguðu
breytingu á skipun hinna æðstu em-
bætta landsins — verði stjórnarskrár
breytingin samþvkt — þá aðhyllist
fundurinn uppástungur stjórnarinnar,
er fram hafa komið, í athugasemd-
um við frumvarp til laga um breyt-
ing á stjórnarskránni frá 5. jan.
1874, er samþ.'var ^á síðasta þingi*.
Samþ. í e. h.
Viðaukatill.: »Einnig fer“fundurÍDn
fram á það, að þeim fylgi ekki rétt-
ur til eftirlauna«. Samþ. með öJlum
greiddum atkv.
15. Vinnuhjúalöggjöfin.
I þe3su máli komu fram tvær till.
og er hin fyrri á þessa leið:
»Fundurinn óskar þess, að samin sé
ný vinnuhjúalög með hið breytta
ástand landsins fyrir augum*. Samþ.
í e. h.
' Síðan till.: »Vinnuhjúum, sem lengi
hafa dvalið í sömu sveit, sé trygður
ellistyrkur«. Samþ. í e. h.
16. Utn kennara- og alpýðumentun.
urðu nokkrar umræður, og því næst
gengið til atkv. um framkomna till.,
er var þannig:
»Fundurinn skorar á alþmgi að leggja
sem mesc fé fram til mentamál-
anna og koma þeim í sem bezt
horf, þar á meðal að koma á fót
kennaraskóla, er veiti kenuaraefnum
nægilega mentun, og skipi svo fyr-
ir, aö keunarar frá þeim skóla gangi
fyrir öðrum við opinbera barna-
kenslu*. Var till. samþ. í e. h.
17. Breyting á skipun kirkjumála.
í því máli kom fram till. á þessa
leð:
•Fundurinn hallast að sameiningu
prestakalla, þar sem því verður við
komið, og álítur réttast, að með fram-
tíð verði prestum greidd laun sín
úr landssjóði, eíns og öðrum em-
bættismönnum landsins*. Till. samþ.
í einu hljóði.
18. Vegabœtur og brúargjörðir.
í þessu máli kom fram þannig lög-
uð tillaga.
»Fundurinn skorar á alþingi, að veita
fé til vegabóta og brúagjörða eins
og að undanförnu, og leggur sérstak-
lega mikla áherzlu á, að veitt sé
nægilegt fé til þess að gjöra viðun
anlegan veg yfir miðbik þessarar
sýslu, þegar fengin er rannsókn á
vegarstæðinu og áætlun um kostn-
aðinn við vegagjörðina. Enn frem-
ur, að veitt verði það fé, er til vant-
ar að fullgjöra veginn yfir Mýrdal-
inn, sérstaklega að fá brýr yfir
Hvammsá og Deildará*. Till. samþ.
í einu hlj.
19. Satngöngur á sjó.
Till. um það mál var samþ. í einu
hljóði þannig: »Samgöngur á sjó
vill fundurinn að bættar séu af
fremsta megni með beiuum skipa-
ferðum milli landa, einnig með tíð
um og hagkvæmum strandferðum
kringum landið. En hvað þetta
kjördæmi sérstaklega snertir, þá
skorar fundurinn á þingmann sýsl-
unnar og þingið í heild sinni, að
sjá um að strandferðabáturinn sé
skyldur að koma við í Vík í Mýr-
dal í hverri ferð fram og til baka«.
20. Loýtriti:
•Fundurinn felurþinginu að koma á
loftritasambandi milli Islands og út-
landa og einnig milli aðalkauptúna
landsins, og horfa ekki í rífleg tillög
í því efni«.
þessi tillaga var samþykt í einu
hljóði.
2 x. Styrkur til vatnsveitingar :
•Fundurinn skorar á alþingi að taka
það til alvarlegrar athugunar hvern-
ig bezt verði verndaðar eignir lands
sjóðs í Leiðvallarhreppi gegn fyrir-
sjáanlegri eyðing af sandfoki, og
vill að lagi sé fram nægilegt fé til
vatnsveitinga til að verja það, sem
eftir er af eignunum*. þessi til-
laga samþykt í einu hljóði.
22. Ejtirlaun og ellistyrkur:
Fundurinn samþykti framkomna
tillögu með öllum atkv. þannig :
*Ö11 föst eftirlaun skulu afnumin,
en eftirleiðis séu þau að eins veitt
þegar gildar ástæður mæla með því,
þó með sérstökum lögum í hvert
sinn*.
2 3. Manntalsping :
Svo hljóðandi tillaga var samþykt í
einu hljóði:
»Fundurinn er algjörlega mótfallinn
afnámi hinna venjulegu manntals-
þinga og skorar á þingmanninn
að fylgja þeirri stefnu framvegis*.
24. Utn ýriðun ýýlunga:
Svo látandi tillaga samþykt með
öllum atkvæðum.
•Eftirleiðis skal sýslunefndum falið
að ákveða friðun fýlunga*.
23. Vátryggtngatýélag:
Eftir nokkrar umræður um þetta
mál var borin upp svo hljóðandi til-
laga:
»Fundurinn Vill að innlent vátrygg-
ingarfélag fyrir hús og muni verði
sett í framkvæmd, þannig, að menu
geti trygt hús, lausafé og gripí*.
Tillagan samþykt í einu hljóði.
2 5. Sóttvarnarlög:
Ymsum fundarmönnum þótti sótt-
varnarlögin nýju óframkvæmanleg.
Var því töluvert um þau rætt og
að þeim fundið, og síðan borin upp
svo hljóðandi tillaga.
•Fundurinn lýsir óánægju siuni yfir
hinum nýju sóttvarnarlögum, sem
án efa munu reynast óframkvæman
leg hér í ýmsum atriðum, og skor-
ar fundurinn á þingið að breyta
þeim þannig, að mögulegt sé að
fylgja þeim*. Tillagan samþykt í
einu hljóði.
Fundarstjóri lýsti svo yfir því, að
dagskránni væri lokið. Gat þess síð-
an að hann mundi gefa kost á sér
til þingmensku fyrir þetta kjördæmi
Einnig tók hann fram skoðanir sínar
á þingmálum og kvað fundarályktan-
ir þær, er fram komu í málum þeim,
er rædd voru á þessum fundi, ekki
stríða gegn skoðun sinni og mundi
hann því gera sér far um að fylgja
skoðunum kjósenda sinna.
Fundurinn lýsti ánægju sinni yfir
því, að hinn gamli þingmaður kjör-
dæmisins gæfi enn kost á sér til
þingmensku.
Var svo fundi slitið.
Guðl. Guðmundsson
fundarstjóri.
Eyólýur Guðmundsson
skrifari.
Sigurður Sigurðsson
ráðunautur kom aftur úr utanferð
siuni með Laura 3. þ. m. Hann var í
þeirri ferð tæpa 4 mánuði, ferðaðist um
Danmörk og Noreg. Hanu kom á
helztu búnaöarskólana í Danmörku o<>'
mörg mjólkurbú. Var við 6 smjörsýn-
ingar á Jótlandi. Lærði mjaltir hjá
Hegelund. Kynti sér meiri háttar
vatnsveitingafyrirtæki, sem framkvæmd
hafa verið síðustu ár á Jótlandi og í
Slesvík, og þau, sem nú er verið að
vinna að, svo og ymsar aðferðir við að
ná vatni upp til áveitu.
Hann fór um Stafangursamt í Nor-
vegi, dvaldist þar lengst, einkum í þeim
tilgangi, að kynnast þar jarðræktinni o.
s] frv. Hólt svo til Kristjaníu og til
landbúnaðarháskólans í Asi. Þar var
hann áður, fyrir 4 árum. Hann kom á
nokkur mjólkurbú og mjólkurskóla í
Norvegi, og kynti sér, hvernig þar hag-
ar til með smjörsfningar og sölu á
smjöri.
Hann skoðaði allar helztu verksmiðj-
ur í Danmörku og Norvegi, þar sem
smíðuð eru landbúnaðaráhöld, bæði
handverkfæri og stærri áhöld og vélar,
svo og áhöld til mjólkurbúa, í þeim
tilgangi að kynna sór, hvar væru búin
til þau verkfæri, er eiga bezt við hér á
landi, og með það fyrir augum, að
Landsbúnaðarfólagið taki að sér útvegun
þeirra. Haun leitaðist og við aö
kynna sór eftir föngum ítöiufólagsskap-
inn í Danmörku í búnaðarframkvæmd-
um. Hann kvnti sér ennfremur eftir-
litsfélögin í Danmörku og í Norvegi, og
ábyrgðarsjóði fyrir búfénað.
Leitaði fræðslu um ymsa aðferð við
meðferð á mó til eldiviðar einkum <
Norvegi, o. s. frv.
Pöstskipið Laura (Aasberg) kom
hingað frá Dtliindum að kvtldi hins 3. þ.
máD., með 70—80 farþega. Þeirraámeðal
voru nær 40 landmælingamenn danskir,
margir hinir sömu sem í fyrra. Eun fremur frá
Khöfn kaupmennirnir Adolph og Th. Muus,
Jón konsúll Vidalín og Eggert Laxdal
(Akureyri); kandidatarnir Ásgeir Torfason,
Gísli SkúJason og Jón Þorláksson; ekkju-
frú Magdalena Helgesen og fósturdóttir
hennar. Enn fremur frá Kaupm.höfn Olafur
Hjaltested hugvitssmiður og Braun stórkaup-
maður frá Hamhorg. Frá Skotlandi Cop|-
land kaupm. og hans frú, 7 Frakkar (að
sækja strandað skip), 2 kvenmenn ís-
lenzkir og 2 hörn frá Ameriku; nobkrir
enskir ferðamenn.
Enska herskipið Bellona, sem hér
hefir verið undanfarin sumnr til strand-
gæzlu, kom 1. þ. mán. hingað.
Póstgufuskip Vesta lagði á stað í
gærkveldi vestur nm land og norður með
strjáling farþega.
Strandb. Skálholt kom i morgun
vestan um land með margt farþega.
Yestmanney.jum 1. júni. Mestur
hiti i aprílmán. 19. 9,6°, minstur aðfara-
nótt 12. 8,7°; úrkoma 97 millimetrar.
Maímánuð var mestur hiti 27. 11,8°; minstur
aðfaranótt 9. -5- 1,3°; úrkoma 149 millim.
Hœstur hlutur varð á vetrarvertíðinni
1200, tæpur helmingur af þvi ýsa, og hefir
hér varla verið jafnhár vertíðarhlutur siðan
um miðja fyrri öld. Það sem af er vor-
vertíð hefir verið all-góður lönguafli, en
harla misjafn; hafa þeir dregist aftur úr,
sem ekki hafa haft sildarheitu, en hún
hefir við og við veiðst til þessa. Hæstur
hlutur hátt á 3. hundrað.
iSkepnuhöld eru yfirleitt i góðu lagi.
Heilbrigði góð; þó hefir kighósti þegar
stungið sér niður á nokkrum heimilum, en
fremur vægur.
Þótt mörgum kunni að virðast það
miður trúlegt, þá er talsverður vesturfara-
hugur i sumum hér, og munu nokkrir
heimilisfeður hafa fastráðið, að flytjast
vestur um haf þegar á þessu ári; aðal-
ástæðan mun vera sú, að þessir menn eru
miður gefnir fyrir sjó eða oiðnir leiðir og
þreyttir á nær sifeldu sjávarvolki, en vænta
sér þægilegra lifs vesrra, enda eru sumir
— þó eigi nærri allir - - að lofa líðun sína
vestra i hréfum til kunningja sinna. En
eigi verður hér nein mannfækkun við þessa
flutninga. þvi nógir sækja hingað til að
fylla hin auðu skörð.
Riddarakrossi hefir konungur vor
sæmt Guðmund Björnsson héraðslækni í
Reykjavik.
Prestkosning. Kand. Jón Þorvalds-
son hefir hlotið kosningu á Stað á Reykja-
nesi 19. f. mán. með 36 atkv. Hinir 4 og 1.
Síðdegisinessa i dómkirkjunni á
morgun ki. 5: síra Bjarni Hjaltested.
Veðurathufranir
i Reykjavik, eftir aðjunkt Björn Jensson.
19 0 3 tnaí— júní Loftvog millim. Hiti (C.) í>- rr c+ <3 <t> ox G tr 8 -2L w pr B °S Urkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld.30 8 760,2 6,7 E 1 10 0,5 5,4
2 758,4 8,2 E 1 10
9 755,2 6,2 E 1 10
Sd.31.8 752,3 6,0 WNW 1 9 6,8 4,5
2 753,1 8,3 NW 1 6
9 754,1 5,5 N 2 7
Md. 1.8 758,9 4,8 . N 2 3 2,1
2 761,9 8,3 N 2 5
9 762,2 7,3 N 1 5
Þd. 2. 8 760,7 7,5 S 1 10 2,8
2 758,6 7,6 E 1 10
9 758,7 9,3 8 1 10
Mvd3.S 759,3 9,2 sw 1 10 20,5 6,4
2 760,8 9,8 sw 1 10
9 761,2 7,6 ssw 1 9
Fd. 4. 8 764,6 6,9 NW 1 9 1,0 5,5
2 767,1 8,5 sw 1 U)
9 767,1 7,2 w 1 10
Fsd.5.8 763,2 7,3 88 W 2 10 1,4 5,6
2 759,5 9,8 S8W 2 10
9 760,5 9,7 8 1 10