Ísafold - 15.10.1904, Qupperneq 1

Kemur út ýmist einu BÍnni eöa
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eÖa
1V, doll.; borgist fyrir miðjan
’úli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október og kkup-
andi skuldlaus við blaðið.
Afgreiðsla Austurstrœti 8,
XXXI. árg.
Reykjavík laugardagitm 15. október 1904
68. blað.
I. 0. 0. F. 867o2I8‘/2
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd.
‘hverjum mán. kl. 2—3 í spltalanum.
Forngripasafn opið 4 miðvikud. og
ijd. U—12.
BXutabankinn opinn kl. 10—3 og
■SS1/*—V'/a-
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
'ín á liverinm degi kl. 8 árd. til kl. lOsiðd.
Almennir fundir 4 hverju föstudags- og
aunnudagskveldi kl. 8^/a siðd.
Landakotskirkja. Guðsþjénusta kl. 9
>'»g kl. 0 á hverjnm helgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravitj-
i*ndur kl. 10‘/2—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
'kl. 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Bankastjóri við kl. 11—2.
Landsbókasafit opið hvern virkan dag
il. 12—3 og kl. 6—8.
Landsskjalasafnið opið 4 þrd., fimtud.
'4>g ld. kl 12—1.
Tannlœkning ókeypisiPósthússtræti 14b
1 og 3. mánud. hverB mán. kl. 11—1.
Qg sendi Skaftfellingnm
mina beztu kveðju. Eg
fakka peim öllum trygga
og drengilega aðstoð, dstúð-
lega gestrisni og góða sam-
■vinnu um undanfarin ár,
Þann velvildarhug, fað
staðfasta óináttufel, sem hét-
aðsbúar hafa sýnt mér,
bceði sem embœttismanni og
óbreyttum liðsmanni í félagi
feirra, met eg eina afmin-
um beztu endurminningum.
Eg óska héraðinu og
héraðsbúum alls góðs á
komandi tíð,
Eeykjavik 10. okt. 1904.
<3uél. Siuémunésson.
Drengileg uridanbrögð.
Dalavaldsttmður og amtsráðið.
Eftir margra missira vafninga og vífi-
lengjnr komst svo langt í sumar, að
amtsráðið í vesturamtinu skoraði á for-
seta sinn, amtmanninn, að láta rann-
saka alla reikningsfærslu og framkvæmd-
ir sýslumannsins í Dalasýslu í svo
nefndu brúarmáli, er þá voru nýlega
fram komnar kærur út af frá 2 sýslu-
nefndarmönuum, auk þess sem sýslu-
maður hafði óhlýðnast þar að lútandi
úrskurði amtsráðins frá í fyrra.
3stir munu hafa búist við, að amt-
ir mundi leggjast þessa áskoruti
r höfuð, þ ó a ð ísafold léti í Ijósi
urn efa um það, um leið og hún
áskorunarályktun amtsráðsins (8.
, með svo feldum orðum :
Nú er eftir að vita, hvað úr þessu
verður. Hvort amtmaður þarf nú að
sýna skörungsskap sinn á því, að virða
vettugi þessa eindregnu áskorun amts-
ráðsins. Eða þá að valinn verður til
að framkvæma rannsóknina einhver
handónýtur maður og, rannsóknin fyrir
það sama sem ógerð, þótt myndast sé
við hana að nafninu til. —
Síðan þetta eru nú liðnir rúmir 4
mánuðir, og heyrist ekki getið um að
sýndur sé neinn litur á slíkri rannsókn,
hvorki af almennilegum manni, né hand-
ónýtum, fyrir siða sakir.
En annað hefir gert veiið.
Hið kærða yfirvald hefir verið látið
fara í mál við ritstjóra ísafoldar út af
umtali hennar um kæruna, sem amts-
ráðið vildi láta gera að opinberu rann-
sóknarefni.
ísafold hafði rifjað upp lauslega (28.
maí) kæruatriðin gegn Dalavaldsmann-
inum, eins og þau voru framsett í grein
þeirra síra Kjartans prófasts í Hvammi
og Torfa skólastjóra í Ólafsdal (21. s.
m.).
Þar var þvi spáð um leið, að gerð
mundi alúðar-og atorkumikil tilraun til
að hefna sín á þeim síra Kjartani eða
Isafold fyrir að hafa hreyft þessu máli
svona afdráttarlaust, — hefna sín með
málsókn.
Það er eins og þeir hafi feilað sér
við að láta spádóminn rætast undir
eins. Þeir láta iíða hálft missiri eða
svo, og höfða þ á mál einmitt gegn ísa-
fold.
Það er ekkert átt við rannsóknina,
sem amtsráðið heimtaði. Það gat farið
alla vega fyrir valdsmanninum og al-
þingismanninum, ef það hefði verið
gert, og gert almennilega.
Og það er ekkert átt við að lögsækja
þá sem kært höfðu. Þeir voru líkleg-
astir til að geta sannað alt sem í kær-
unni stendur. Og hvar stóð valdsmað-
urinn þá 1 Hvað varð þá úr flokks-
verndinni, skilyrði fyrir óbilugu flokks-
fylgi á þingi 1
Hitt er talið helzt reynandi, að láta
manninn myndast við að lögsækja blað-
ið, sem kærunni hélt á lofti. Það
mundi eiga óhægast með sönnunargögn,
í fjarska, og hafandi naumast efni á að
kosta til jafnvel stórfé, t.d. með vitna-
leiðslu fyrir setudómara, er þ a ð yrði
að kosta. Þann veg kynni að mega
klekkja á þ v í, og láta svo heita frammi
fyrir almenningi, e f sönnun brysti þótt
ekki væri nema í einhverju smáatriði,
og einhverri sekt yrði klínt á blaðið
þess vegna, að þarna hefði maðurinn
hreinsað sig. Þar væri svo sem
ekkert athugavert. Þar með Væri sýnt
og sannað, að embættinu þjónaði háhn
með veg og sóma, árvekni og sámvizku-
semi.
skapaðan hlut að minnast nokkurn tíma
á ávirðingar embættismanna, stórar eða
smáar ? Getur ekki úr því orðið sama
sem vátrygging þeim til handa fyrir
ðllu grandi, hvernig sem þeir svo haga
sér 1 Ef embættismenn gætu leikið sór að
hvaða óhæfiij sem er, ef þeir þyrftu
aldrei annað að óttast en að blaðamenn
þeir, er dirfðust að minnast á vítavert
atferli þeirra, gætu fært fullar sönnur
á mál sitt, hversu ilt afstöðu sem þeir
ættu þar. Þeir þyrftu aldrei að óttast
neina rannsókn, eina líklega ráðið til að
komast fyrir sannleikann til fullrar
hlítar.
Því fylgdu og önnur hlunnindi, sem
ekki væri minna í varið, — þau, að
alþýða þyrði loks ekki annað en taka
með þögn og þolinmæði öllum illum
búsifjum í hennar garð ,af valdmanna
hálfu, er því er að skifta.
Víst væri gaman að lifa þá!
Þilskipaaflinn
í Reykjavík m. m. 1904.
Er það svo sem ekki snjallræði 1
Eru ekki líkur til, að með því lagi
venjist bloð alveg af að vera nokkurn
það eru hér um bil 2 milj. 300 þús.,
sem þilskipin héðan úr bænum hafa
aflað þetta ár. f>að er fiskatalan.
Töluvert minna en í fyrra. En nær
þriðjungi minna en í hitt eð fyrra og
árið þar fyrir.
Enda skipin að fækka.
|>að er ekki eínilegt, fljótt á litið að
minsta kosti.
Hitt er á að líta þó, að aflinn mun
vera fult eins mikill á skip og áður
gerðist, og fiskurinn fult eins vænn.
Til dæmis gengu héðan 35 skip ár-
ið 1899 og fengu 1 milj. 570 þús. En
þessar 2 milj. 300 þús. þetta ár feng-
ust á 34 skip.
f>að er býsnamunur.
Skiþin eru að stækka og sækja
dýpra.
Hér er til frekari glöggvunar 6 ára
samanburðaryfirliij.:
1899 : 35 skip; afli 1 milj. 570 þús.
1900: 37 — ; — 2 — 100 þús.
1901: 46 — ; — 3 — 200 þús.
1902: 40 -; — 3 — 270 þús.
1903: 41 — ; — 2 — 648 þús.
1904 : 34 -; — 2 — 300 þús.
Meðalafla á skip sýnir þetta yfirlit
um sama tímabil:
1899 . .
1900 . .
1901 . .
1902 . .
1903 «. .
1904 . .
45 þús.
57 —
72 —
81 —
64V2—
677*-
|>ar við er ekkert að athuga, sé það
áreiðanlegt, að fiskurinn sé yfirleitt
vænni nú en gerðist fyrir 3—4 árum.
Alls 1 Eeykjavíkurskipanna hefir los-
að 100 þús. þetta ár.
f>að gerðu 5 í fyrra, og komst 1
nærri upp í 130 þús. þá: Ragnheið-
ur (M. Magnússon), 128 þús.
f>etta 1 skip, sem nú komst fram
úr 100 þús., er Golden Hope, sem
Sigurður f>órðarson er fyrir og á með
fleirum. f>að komst upp f 115 þús.
allar vertíðir: vetur, vor og tvær sum-
arvertíðir, nema 1, sem hann eignað-
ist ekki fyr en vetrarvertíð var liðin
(Familien). Hann fekk meira en 7s
hluta alls aflans eða nær 408 þús.
Af hans skipum fekk Jósefína mest,
75 þús.
Næstur honum er Th. Thorsteins-
son konsúll með nær 387 þús. Aðal-
lega á 5 skip; hið 6., Gylfi, lítil skúta
gömul, gekk ekki vetrarvertíðina, enda
aflaði að eins rúm 20 þús. alls. Eitt
af hans skipum, Emilie, fekk 89 þús.
og annað, Margrethe, 85 þús.
f>ar næst hefir Jes Zimsen kaupm.
o. fl. i félagi gert út 3 skip allan tím-
ann og fengið á þau alls 16472 þús.
Mest á skip 70 þús. (Sea Gull),
f>á hafa þeir Sigurður Jónsson kapt.
frá Görðunum og f>orsteinn f>orsteins-
son í Bakkabúð (m. fl.) gert út 2 skip
hvor. f>eir f>orsteinn fengu á sín skip
samtals 186 þús., jafnt á hvort þeirra
(93 þús.), Georg og Esther. Af Sigurð-
ar skipum fekk annað 89 þús., og hitt
81, eða samtals 190 þús.
Aðrir hafa að eins gert út 1 skip
hver eða þá fleiri en einn verið saman
um 1 skip.
Geir kaupm. Zoega hafði enn sem
fyr stærsta útgerð, 7 sltp. er gengu
Milli 80 og 100 þús. hafa þessir
reykvískir skipstjórar aflað:
Kolbeinn f>orsteinsson á Georg 93 þús.
Kristinn Brynjólfsson á Esther 93 —
Björn Gíslason á Emilie . . . 89x/2 —
Indriði Gottsveinsson á Haffara 89 —
I. Láruss. á Guðrúnu (Gufun.) 86^/2 —
Jafet Ólafsson á S. Wheatly . 8Gl/2 —
Finnur Finnsson á Margrethe 85 —
Pétur Bjarnason á Sæborg. . 82 —
Friðrik Ólafsson á Svan ... 81 —
Á. HannesBon á Agn. Turnbull 80 —
Af Seltjarnarnesi hafa þetta ár geng-
ið 7 skip til fiskjar og fengið alls 534
þús.
f>að verða rúm 76 þús. á skip.
f>eirra er Björn Ólafsson mestur
(skipstj. og eigandi samnefndur) með
10872 þús. f>ar næst er Bergþóra,
sem misti af sér mennina á Patreks-
firði, með 96 þús.; hana á Guðm.
Ólafsson. Loks Sigurfari, sem Pétur
Sigurðsson o. fl. eiga, en Gunnsteinn
Einarsson var fyrir, með 83 þús.
Seltjarnarnesskipin öfluðu 1 fyrra
jafnmörg 582 þús.
Vetrarvertíðin var þetta ár einhver
hin bezta á þilskipin. Bæði margt og
óvenju-vænt.
En vorið rýrt bæði að tölu og væn-
leik.
Sumarvertíðirnar betri; vænn fiskur
þá.
Afbragðs-verð á fiski hefir þó gert
þetta ár eitthvert hið bezta eða arð-
samasta fyrir þilskipaútveginn. f>ó
dró þar nokkuð úr þurkleysi á fyrri
Bumarvertíðaraflann; sá frá síðari ver-
tíðinni er auðvitað að eins kominn í
salt.
Hér var í sumar keyptur Spánar-
fiskur (þorskur) fyrir 65—68 kr. skpd.
smáfiskur fyrir 55 kr. og^ýsa fyrir 45
kr., alt í peningum.
Fyrirmyndarmeðferð er á fiskinum
á skipsfjöl hjá fáeinum skipstjórum, og