Ísafold - 16.12.1908, Síða 2

310
ISAFOLD
---- og það með réttu, að hvergi faist betri kaup "
á aiisk. skófatnaði en h,já
Láfusi í Lúðvígssyni, Þingholtsstræti 2.
Reynið og þér munuð sannfærast um, að nú fyrir jólin bíður enginn
jafn góð kjör.
.... 8000 pörnm og ca. 200 tegundum nr að velja. —.
10 s afsláttur
verður gefinn frá þessum degi til jóla á kjólaefnum, vetrarsjðlum,
sængurdúk, léreftum, tvisttaum, floneli og mjög mörgu öðru.
Um þessar mundir hugsa allir um að spara sem mest, og því ættu menn
að nota þetta góða boð, sem að eins stendur fáa daga.
Betri og ódýrari vörur f;st hvergi.
Y efnaðarvöruverzlun
Egils Jacobsens,
ern smiðaðir á smiðastöðinni >AIpha« i Reykjavik
undir yiirnmsjón skipasmiðs Otta Guðmundssonar. í alla báta ern settir
i Alpha mótorar, sem allir viðurkenna beztu mótora, sem fluzt hafa til íslands.
Bátarnir eru smiðaðir úr eik eða beztu furu, af þeirri stærð sem óskað er.
Allir, sem vilja eignast mótorbáta, semji við smiðinn sjálfan eða undirritaðan.
Tveir stórir og vandaðir mótorbátar eru þegar fullsmíðaðir.
Matth. Þórðarson.
ið börnum yðar og öðrum ungling-
um á heimilinu miklu heldur góða
skauta á jólunum eða félagstillag (D/g
kr.) heldur en gagnslaust glingur.
Þess mun yður eigi iðra.
Yður er óhætt að trúa því, að ef
þér lifið io—12 árin næstu eða mætt-
uð líta upp úr gröfum yðar að þeim
liðnum, þau, sem komin verða þá und-
ir græna torfu, og ef a 11 i r unglingar í
höfuðstaðnum með heilum limum taka
nú þegar til að temja sig við skauta-
ferð hér á Tjörninni, skiðaferð í Eski-
hlíð og sund í Skerjafirði frá sund-
skála Ungmennafélagsins, er upp rís
þar í sumar, og ef þeir slá ekki
slöku við, þá munuð þér líta létt-
brýn yfir æskulýð höfuðstaðarins, yfir
blessaðan ungmennahópinn, jafnvel
enn léttbrýnni heldur en þótt bætt
væri enn fleiri bóknámsbekkjum í
barnaskólann, og þeim enn >finni« en
nú gerist frekast, og til þeirra kostað
hvers um sig 4—5 þús. kr., eins og
nú gerist.
Bænum til mikillar minkunar höfðu
einhver skrílmenni í frammi þann óskunda
fyrir nokkrum kveldnm við Skautafélagið, að
þeir veittust að piltum þeim, er höfðu verið
settir til varðgsezlu við virgirðinguna um
skautasviðið á Tjörninni, og misþyrmdn
þeim, einum svo, að hann lá eftir i
meiðslum. Auk þess réðst einhver þorp-
ari á smáklefa félagsins á Tjörninni, er
notaðnr en til að selja i aðgöngumiða, og
mölvaði hann í spón.
Fyrir óknytti þessa eru hinir sekn
dregnir fyrir lög og dóm, eins og sjálfsagt
er. Sliknm strákskap her sízt að þyrma.
Matzens- og Finns-skeytin.
Eg, sem hefi nú um nærri tveggja
mánaSa tíma haft á hendi skeytasend-
ingu Blaðskeytasambandsins á ísiandi,
só mig knúðan til vegna árása og ill-
linda, sem blöðin Lögrótta og Reykjavík
hafa ausið úr sór út ef fréttaskeytinu
um prófessorana Matzen og Finn Jóns-
son, að senda svolátandi yfirlýsingu:
1. Fregnin um Matzen var send í
samráði við tvo íslendinga, er á fund-
inum voru, þá dr. Valtý Guðmunds-
son og stud. jur. Gísla Sveinsson. Eg
vissi því miður ekki af fundinum fyr
en á eftir. — Að öðru leyti vísa eg
til ritgerðar Gísla Sveinssonar í Ing-
ólfi um þetta mál. Geta menn þar
sjálfir sóð, hvort skeytinu beri eigi
saman við þá skýrslu. Eg skal geta
þess, að orðin: tœplega persðnusam-
band áttu að svara til þess, er próf.
Matzen sagði »að þá yrði n o k k u ð
öðru máli að gegna, ef íslendingar
vildu gera sambandið að hreinu
konungssambandi. í stuttaralegu sím-
skeyti kunni eg ekki að velja þessu
betri orð, með því að gæta verður
hins mesta sparnaðar í skeytasend-
ingu og engin tiltök að senda langar
og greinilegar skýrslur
2. Um hitt skeytið (um Finn próf.
Jónsson) er það að segja, að það
skýrir frá grein þeirri, er prófessor-
inn hefir ritað í »Dansk Folkestyre«
í sambandi við grein þá, er birtist í
blaðinu »K0benhavn» skömmu síðar.
Það er satt, að prófessorinn segir
hvergi með berum orðum, að hann
ráði Dönum frá minstu breytingum
á frumvarpinu, en fregnin er jafn-
sönn fyrir því. Próf. Finnur segir,
að varia só mikið útlit til, að breyt-
ingar fáist hór í Danmörku og það
jafnvel ekki minstu orðabreytingar.
Blaðinu »K0benhavn« verður þetta
r á ð til þes8 að skrifa ósvífna sví-
virðingargrein í vorn garð, þar sem
öllum breytingum á frumvarpinu er
harðlega neitað og jafnframt í því
sambandi vitnað óspart í grein próf.
Finns í »Dansk Folkestyre«, og, eftir
því sem virðist, eigi alllítið á henni
bygt'
Að öðru leyti læt eg ósvarað fúkyrð-
um og meiðyrðum blaða þessara, þar
sem eg er nefndur falsari, lygari og
þorpari og skeytið falsfregn, Lokalygi
o. fl. þess háttar. Slfkt er dómstóla-
mál, ef til kæmi.
Khöfn, 26. nóv 1908.
Jón Sigurðsson.
Gufuskipin. Þan komn tvö i senn á
miðvikndagsmorguninn, Vesta frá Anst-
fjörðum 0g Sterling frá ntlöndum. Meðal
farþega á Yestu var bankastjóri Sighv.
Bjarnason heim aftur úr vitjunaiferð til
SeyÖisfjarðar og á Sterling þeir Fhilipsen
steinolinsali, Petersen kvikmyndamaðnr,
Warborg yfirbókari frá Thor Tulinins, og
Gnðhr. Jónsson stnd. art.
Sterling fór aftnr í gærkveldi til útlanda.
Enn nm raflýsingarmálið.
Svar til hr. Th. Krabbe.
Hr. Th. Krabbe hefir í ísafold 8.
þ. m. reynt að hrekja nokkur smá-
atriði í grein minni um raflýsingar-
málið í sama blaði 5. þ. m.
Eg sýndi þar með ljósum rökum,
að nefndin hefir gert langt of mikið
úr kostum gassins á móts við kosti
rafmagnsins, sem ef til vill stafar af
einhliða, óáreiðanlegum skýrslum, og
læt eg mér nægja að vísa þangað, með
því að öll atriði þeirrar greinar, sem
nokkuru varða, standa enn óhögguð.
Hr. Th. Kr. réðst að eins á auka-
atriðin, en bregður fyrir sig tómum
dylgjum um aðalatriðin, segir að eg líti
mjög einhliða á málið og að þar tali
rafmagnsfræðingurinn einhliða og með
undirróðurs-keim.
Ekki nógu auöskiiið.
Eftir vandlegan handaþvott um hlut-
leysi sitt í rafmagns- og gasmálinu nú
orðið kann hr. Th. Kr. því illa, að
eg skuli ekki treysta Carl Francke eða
nokkurum öðrum til að áætla, hve
mikið rafmagnsstöð gefi af sér, og er
náttúrlegt, að ráðunaut stjórnarinnar í
rafmagnsmálum þyki það þunt. Enda
hefi eg alis ekki sagt það, heldur hitt,
að eg skildi ekki, hvernig C. Fr. gæti
á k v e ð i ð fyrir fram, hve mikið raf-
magnsstöð gefi af sér, því það er alt
undir því komið, hve alment rafmagn
verður notað, og væri því hæpið að
binda tilveru hennar svo hörðum og
ótraustum skilyrðum, að vissa fengist
fyrirfram um, að fyrirtækið gæfi af
sér 15°/0 af stofnfénu ef til vill á
fyrsta ári. Nefndin viðurkennir og,
að ekki sé auðið að gera fullörugga
áætiun um, hverjar tekjur bæjarsjóður
muni fá af gasstöð, og hr. Th. Kr.
segir í grein sinni, að félagið, sem
hann var viðriðinn, hafi h u g s a ð að
örðugleikarnir á að koma upp rafmagns-
stöð yrðu ekki meiri en það, að gasið
mundi jafna þá upp. Þar lætur hann sér
nægja að hyggja, eftir að hann
hefir sjálfur gert áætlun um fyrirtæk-
ið. Það sér líka hver maður, að slík
fyrirtæki er sjálfsagt að áætla; en alls
ekki hægt að segja með vissu, hvort
áætluninni er treystandi.
Ógætilega farið með tölur.
Þar næst þykir Th. Kr. eg fara ó-
gætilega með tölur, þar sem eg áætla
allan kostnað við stofnsetningu, við-
hald og hirðingu strætalýsingarinnar
alt að 4O°/0 af tekjum hennar. Eg
vildi með því dæmi sýna fram á, að
C. Fr. seldi strætalýsinguna miklu ó-
dýrara en almenna lýsingu. Að sá
munur er mikill, hefir hr. Th. Kr.
staðfest, þó honum takist að færa hann
niður í 2i,6°/0 með því að miða við
tilboð sitt til bæjarstjórnar í fyrra. Að
öðru leyti fanst mér ekki ósanngjarnt,
að verð rafmagnsins til sömu afnota
væri hlutfallslega fært niður; en það
átti aldrei að vera nein sönnun í þá
átt, eius og hr. Th. Kr. heldur. Eg
gat þess í upphafi greinar minnar, að
framleiðslu rafmagns væri þannig far-
ið, að kostnaðurinn yxi mjög lítið, þótt
ljós loguðu lengi, svo að stöðin gæti
að skaðlausu selt rafmagn í (götu)ljós,
sem loguðu 1000 stundir árlega, alt
að því helmingi ódýrara en almenn
ljós, sem loga um 500 stundir. Þarna
er ástæðan fyrir því, að eg færði verð
stræta-rafljósa niður í 3 a. hw.stund.
Enda er algengt, að rafmagnsstöðvar selji
stræta-ljósmeti frá x/3—a/3 ódýrara en
almenn ljósmeti. Þetta hefði hr. Th.
Kr. átt að sjá undir eins, svo hann
hefði getað staðið við orð sín um, að
eg byggi í lausu lofti útreikninga
mína og geti því sannað alt. Eg hefi
hér fastan grundvöll undir öllu, sem
hr. Th. Kr. er að reyna að hrekja, og
skal sanna það, ef þarf.
Enginn vill gasljós.
Þá segir hr. Th. Kr., að eg fái ekki
hrundið þeirri staðreynd, að gas sé
talið ódýrasta ljósmeti vorra tíma.
Eg man ekki til að eg hafi rengt það,
því eg veit vel, að alment er gas ó-
dýrara til ljósmetis en rafmagn, enda
mundi enginn maður nota gasljós, ef
það væri ekki ódýrara. Rafljósið hef-
ir einmitt fyrir sína miklu kosti orð-
ið svo algengt, sem raun er á, þrátt
fyrir það, að það hefir verið víða mik-
ið dýrara en gasljós.
En nú er það, r a f 1 j ó s i ð, að
verða miklu ódýrara en áður,
og hefi eg sýnt fram á í grein minni,
að það er oft eins ódýrt og jafnvel
ódýrara en gasljós. T. d. selur hr.
Jóh. Reykdal í Hafnarfirði rafmagns-
strætaljós 170 kerta á 24 kr. vetrar-
langt (ljósmetið).
Færanleiki rafljósa gerir og oft að
verkum, að mikið minna rafljós nægir
en gasljós til ýmissar notkunar. Það
má hafa það nær vinnunni. Að eg hefi
ekki kotnið með samanburð á útbún-
aði gass og rafmagns til lýsingar er af
því, að eg er ekki eins fróður um
gas-útbúnaðinn eins og hr. Th. Kr.;
eg hygg þó kostnaðinn vera nokkuð
svipaðan að öllu samlögðu. Nefnd-
in gerði það ekki heldur, og það mundi
verða all-langt mál út af fyrir sig, ef
farið væri út í rækilegan samanburð.
Rangt skýrt frá.
Hr. Th. Kr. segir, að eg hafi ekki
haft mikla trú á vatnsaflinu, er eg 2.
október 1906 réð bæjarstjórninni til að
nota Dieselvélar í stað rafmagnsstöðva
(á víst að vera í stað vatnsafls). Eg
hefi aldreiráðlagtbæjarstjórninni Diesel-
vélar nema því að eins, að vatnsaflið
reyndist ónógt. í téðu bréfi stendur
meðal annars:
»Það var sameigitilegt álit allra sér-
fræðinga, sem eg ráðfærði mig við,
að sjálýsagt væri að nota Elliðaárnar
til rafmagnsðflunar, ef ísar eða einka-
leyfi útlendinga hindruðu það ekki,
sem eg kvaðst óttast, og að vatns-
aflinu sleptu ræð eg til að notaðir
verði Dieselmótorar eða sog-gasmót-
orar«, því þessar vélar geta framleitt
afl afaródýrt.
Þetta er atinað en að hafa litla trú
á vatnsafli.
Ekki veldur sá er er varar.
Af því hr. Th. Kr. vill láta alhr
sögur um hættu af gasi vera komnar
frá Gróu á Leiti, þá finstmér rétt að
láta hann vita, að gassprengingar hafa
ekki einungis orðið oftsinnis áður,
heldur að þær halda enn áfram, og
síðast það eg veit 27. október 1908,
í ráðhúsinu í Elbing. Það er því ekki
rétt, að segja gasið öldungis hættu-
laust, þótt hjá hættunni megi komast
með mestu varúð. Ef til vill er gas
og hættulegra hér vegna landskjálft-
anna.
Reykjavík 14. desember 1908.
Halldór Guðmundsson.
Tvö Hkípströnd.
Coot og Kópanes.
Héðan fór í fyrra dag á leið til
Hafnarfjarðar ísienzki botnvörpungur-
inn Coot með annað skip í eftirdragi,
fiskiskútuna Kópanes, eign P. J. Thor-
steinsson & Co. Þegar kom suður
á Hafnarfjörð utanverðan, slitnaði Kópa-
nes aftan úr, en taugarslitrið þvældist
í skrúfuna í Coot. Fyrir það urðu
skipin bæði ósjálfbjarga og rak upp í
Keilisnes í fyrri nótt. Mannbjörg varð,
en skipin bæði talin alveg frá. Bjarg-
ráðaskipið S v a v a, sem hér lá í
Kleppsvík, fór þó suður í gær að
reyna að koma þeim út, öðru hvoru
eða báðum. Frekara ekki frétt.
Coot átti islenzkt hlutafélag, með
35 þús. kr. höfuðstól, og vátrygð var
hún í Khöfn fyrir 33 þús. Hún var
keypt hingað frá Englandi fyrir 5 ár-
um og hafði farnast vel. Meðal hlut-
hafa voru Einar kaupm Þorgilsson í
Hafnarfirði, Bjarni á Vatnsnesi, Arni
Eiríksson verzlunarstj. í Rvík, síra
Jens próf. í Görðum o. fl.
Reykjav.kur annáll.
Dánir. Belga Jakobsdóttir gift kona
(Lv. 74), 65 ára, dó 5. þ. m.
Torfi Þórðarson frá Vigfúsarkoti, 57
ára, dó 11. þ.m.
Fasteignasala. Þinglýsingar frá siðasta
bæjarþingi:
Árni Hannesson selur 30. nóvbr. Magn-
úsi Magnússyni húseign nr. 8 við Stýri-
mannastig á 6000 kr. Þl. 11. desbr.
C. L. LárusBon & Co. verzlunarfélag sel
nr 28. nóvbr. Jóni Brynjólfssyni málara
húseign nr. 19 C. við Grettisgötu á 5000
kr. Þl. 4. desbr.
Davið Östlund trnboði selnr 3. des. Jóni
Guðmundssyni kanpmanni austurhelming
húseignar nr. 24 við Langaveg, — og
8. 8. m. Jóni Signrðssyni skrifara 0. fl.
suðnrhelming húseignar nr. 8 við Suður-
götn. Þl. 11. desbr.
Jón Olafsson bóksali selur 23. nóvbr. Jóni
Jónssyni frá Múla húseigD nr. 5 við Laufás
veg á 13200 kr. Þl. 4. nóvbr.
Ólafur StefánBson selnr 10. marz Guðm.
Gíslasyni hálfa húseign nr. 2 við Hverfis-
götn á 7000 kr. Þl. 27. nóvbr.
Uppboðsafsal 2. nóvbr. til handa J. Lange
málara fyrir húseign nr. 2 við Stýrimanna-
stig á 6500 kr.
Hjúskapur. Gísli Sæmundsson og ym.
Júliana Gnðrún Gottskálksdóttir, 5. þ. m.
Ólafnr Ólafsson (Brekknstíg 7) ekkjian.
og ym. Ingibjörg Hróbjartsdóttir, s. d.
Uin Staðarhólsþing sækja: sira Jón
Norðfjörð Öræfaprestnr, uppgjafaprestarnir
Sveinn Gnðmnndsson og Gisli Kjartansson,
og prestaskólakand. Brynjólfur Magnússon.
Ksr Sumt í þessu bl. var prentað i
fylgiblaði við ísafold laugard. var,
vegna þrengsla, en að eins handa Reyk-
vikingnm.
Gufuskipafélagið Thore.
e/s Ingólfur
er væntanlegur hingað á morgnn að norð-
an, og fer svo héðan eftir nokkra daga til
AustQarða,
kemur að forfallalansu við á þessum höfnum :
Eskifirði, Norðfirði, Mjóafirði og Seyðisfirði,
þaðan til Færeyja og útlanda.
Reykjavík 16. des. ’08.
Afgreiðsla gufuskipaféi. Thore.
gy Lotterimunanna írá tombólunni á
sunnudaginn geta þeir vitjab hjá /rú Kr. Si-
monarson. Vallaratr. 4, er keypt hafa númerin
25, 149 og 258.
Munið eftir, að hvergi fást fallegri,
vandaðri né ódýrari
ensk vaömál
°g
dömuklæði
og hvergi meiru úr að velja en í
verzlun G. Zoega.
Barufélagsdeildinnr. 7, Rvík,
heldur aðalfund sinn 17. des. 1908.
Áriðandi að allir félagsmenn mæti.
Stjórnin.
Skíði
lang-ódýrust og vönduðust í
Bergstaðastr. 45.
II ■ nýkomið, hvergi betra
Mafgarine g.zo»
Jarðarför mfns ástkæra eiginmanns, Torfa
Þórðarsonar, er andaðlst II. þ. m., er ákveð-
ið að tari fram frá heimilf hans (Hliðarhús-
um) þriðjudaginn 22. þ. m. Húskveðjan
byrjar kl. Il'/s-
Reykjavik 16. desember 1908.
Sigriður Pétursdóttir.
Straujárnin
góðu eru nú komin til
Jes Zimsen.
Danmark 1909,
almanakið danska, með mörgu'm mynd-
um, og 4 litmyndum lausum, fæst í
bókverzlun ísafoldar og kostar að eins
i krónu.
Q fV til sölu. Nánar í afgreiðslu
ÖKIUI ísafoldar.
Jölahveitið
mitt alþekta — mun nú, eins ogfyr,
standast alla samkepni — bæði að verði
ög gæðum.
Jes Zimsen.
Buxur
seljast með
20 5
afslætti til jóla.
Nytsamar jólagjafir.
Bjórn Kristjánsson.
Ágstt haframjöl
ódýrt í verzlun G. Zoéga.
Skip til söln.
Botnvörpugufuskipið Britta, brutto
253 tonsi netto 94,57 reg. tons, með
öllum útbúnaði til botnvörpuveiða,
línuveiða, snyrpinótaveiða og rekneta-
veiða, liggur nú i Kaupmannahöfn.
Gufuskipið Nelly, brutto. 99 tons,
netto 44,78 tons, eyðir mjög litlu af
kolum, með öllum útbúnaði til línu-
veiða, snyrpinótaveiða og reknetaveiða;
liggúr nú í Hafnarfirði á íslandi.
Mótorkútterinn Anna, brutto 99
tons, netto 57 tons, með öllum út-
búnaði til línuveiða og reknetaveiða,
liggur nú í Esbjerg.
Mótorbátarnir Argo, Agda og Olga,
sem liggja nú i Hafnarfirði og Sand-
gerði á íslandi.
Öll þessi skip eru sérstaklega vel
viðhaldin, sum alveg ný, og útbúin
öllum nýjustu umbótum og útbúnaði
til fiskiveiða. Þau verða seld með
mjög hagkvæmum skilmálum. Gegn
góðri tryggingu verður hægt að lána
mikið af andvirðinu.
Lysthafendur snúi sér til hr. Har-
ald Haraldsen í Thorshavn, hr. Karls
Nikulássonar i Reykjavík eða til
konsúls D. Thomsens
í Kaupmannahðfn.
Btillka óskast í vist frá 1. jan.
Upplýsingar Laufásveg 14.
Armbancl fundið í dómkirkjunni.
Vitja má á Grettisgötu 57.