Ísafold - 25.03.1911, Qupperneq 3

ISAFOLD
75
Sjúkrasamlag Reykjavíkiir.
Þótt stjórnmálaóöld sú, sem nú hefir
gengið yfir um hríð, hat'i hrifið hugi
manna, sem vonlegt er, þá má alls ekki
gleyma öðrum þjóðhagsmálum,
sem snerta almenning, og tel eg eitt
af þeim Sjúkrasamlag Reykjavíkur, sern
stofnað var fyiir rúmu ári fyrir forgöngu
hr. Jóns Pálssonar organista, með ötulli
hjálpsemi hr. landlæknis Guðm. Björns-
sonar, Oddfellowfélagsins hér og ýmissa
meiri háttar borgara bæjarins, sem í
Oddfellowfólaginu eru.
Það hólt aðalfund sinn 28. f. m. (febr.),
og var formaður endurkosinn hr. Jón
Pálsson og er að mestu leyti hin sama
stjórn fyrir því þetta ár, eins og var
árið sem leið. Gjaldkeri þess er nu hr.
Guðbjörn Björnsson bókbindari. Eg hefi
kynt mór reikninga þesa og skjól, og
skal í sem fæstum orðum skýra frá því
helzta til fróðleiks og athugunar þeim,
sem ekki þekkja þessa nytsemdarstofnun.
Um síðustu áramót voru f samlaginu
44 hluttækir fólagsmenn, með 52 börn-
um; síðan hafa bæzt við 20 samlags-
menn með 24 börnum, svo nú eru alls,
sem stendur, í því 64 hluttækir fólagar
með 76 börnum, eða samtals 140. Auk
þess voru við síðustu áramót 4 æfifólag-
ar og 9 hlutlausir fólagar. — Tekjur
hrukku fyrir útgjöldum, stofnkostnaði
o. s. frv. (um 165 kr.), læknishjálp,
lyfjakostnaði, spítalavist og dagpening-
um, svo að lítið sem ekkert þurfti að
taka til varasjóðs, en eign hans var í
árslok 143 kr. Nokkrir samlagsmenn
hafa þegar notið allmiki'lar hjálpar frá
því á liðnu ári. Til dæmis fekk emn
maður, með þrem börnum, læknishjálp,
lyf og spítalavist fyrir samtals kr. 121,00,
en hafði greitt aðeins kr. 10,45 í öll
gjöld til fólagsins. Hjón með einu barni
hafa notið kr. 42,05, en greitt kr.
12,00, önnur hjón með fjórum börnum
kr. 35,20, höfðu greitt kr. 14,50. Þriðju
hjónin með þremur börnum kr. 22,75,
höfðu greitt kr. 9,50 o. s. frv.
Alls höfðu 24 samlagsraenn (þar af
21 foreldri með 35 börnum), notið styrks
á árinu samtals kr. 295,26, þar af voru
fyrir læknisverk kr. 165,00, fyrir lyf
kr. 74,16 og kr. 56,10 fyrir sjúkrahús-
vist, umbúðir og dagpeninga. Hin
stutta reynsla, sem fengin er af sam-
laginu, virðist vera næg til þess að
sýna ómótmælanlega, að hór er um mik-
ilsvert framfara- og nytsemdarmál að
tefla, og víst er um það, að engir þeirra
manna, sem í það eru komnir, munu fyr-
ir nokkurn mun vilja láta undir höfuð
leggjast að greiða gjöld sín, svo róttindi
missist, eða úr því fara, og eftirtektar-
vert er það, að margir sem kynst hafa
slíkum samlögum erlendis, hafa gengið
f það. Þeir hafa þekt betur en almenn-
ingur hór kosti slíkra fólaga og hversu
afar áriðandi það er fyrir efnalítið fólk
að tryggja heilsu sina og barna sinna
í sjúkrasamlagi.
Sjúkrasamlög hafa þann mikla kost
framyfir styrktarsjóðina flesta, að í þeim
þurfa menn ekki að b i ð j a um hjálp,
þeir eiga heimtingu á henni, að tiltölu
við iðgjöld sín, alveg á sama hátt, sem
líftrygður maður á heimtingu á líftrygg-
ingarfé sínu í lifanda lífi, eða erfingjar
hans að honum látnum. alt eftir þvl,
hve líftryggingin er há. — Erlendis eru
sjúkrasamlög mjög stór og víðtæk, og
þykja alveg ómissandi, enda njóta þau
mikils úr bæjarsjóði og rikissjóði og
hinar efnaminni stóttir, sem þau eru
aðallega stofnuð fyrir, keppast við að
komast í þau og halda róttindum sínum
1 þeim. Öllum skyldugjöldum fremur
keppast menn við að inna iðgjöld sín
til þeirra, jafnvel engu síður en að
kaupa sér brauð eða annað til matar.
Hvers vegnal Vegna þess að þeir vita,
að ef þeir leggjast veikir og liggja leng-
ur eða skemur, eða fá meinsemd svo að
sjúkrahússvist só óbjákvæmileg, þá eiga
þeir heimtingu á læknishjálp, fæði
og vist í sjúkrahúsinu, sem og lyfjum,
og dagpeuingum að auki 1—2 kr. á dag,
hafi þeir trygt sór þá, og — um þetta
þarf ekki að biðja, ef þeir hafa
staðið í skilum með iðgjöld sin. Nauð-
syn á sjúkrasamlögum er engu minni
hór á landi en annarsstaðar. Það er
sýnilegur stórgróði hverju bæjarfólagi
og sveitar, að slík félög séu stofnuð, og
að þau blómgist á alla lund, og að sem
allra flestir gangi f þau. Það er áreið-
anlegt, að ef þau verða hór almenn, þá
munu hin þungbæru fátækragjöld lækka
til stórra muna, því það er öllum kunn-
ugt, að mjög mikið af þeim stafar af
sjúkdómum, sem efnalitlum mönnum hef-
ir orðið um megn að bera, af sjálfs sín
ratnleik. Fyrir þvf virðist brýn nauð-
8yn að skora á bæjarstjórn Reykjavíkur,
að styrkja sjúkrasamlag það, sem hér
segir frá og komið er svo vel á legg,
og þá eigi síður ástæða til að skora á
alþingi að veita ríflegan styrk þeim, og
öðrum væntanlegum sjúkrasamlögum,
sem stofnuð kunna að verða í landinu,
og ástæða væri til að athuga það vand-
lega, hvort ekki bæri nauðsyn til að
lögbjóða almenningi að tryggja heilsu
sína með þessum hætti.
Eins og eg tók fram í upphafi, þá
er það Oddfellowfólagið og ýmsir góðir
menn í þeim fólagsskap, sem átt hafa
mestan þátt 1 að koma samlagi þessu
á fót, og má því vænta þesB, að sá öfl-
ugi fólagsskapur og hinir merku menn,
sem í honum eru, styðji það eftirleiðis
með ráðum og dáð, og að það því eigi
langa og góða framtíð fyrir höndum, til
heilla fyrir alda og óborna.
Rvík í marz 1911.
Siqurbur Þorsteinsson.
Aðflutningsbann áfengis.
Eftir Jóh. Þorkelsson.
V. Nl.
Að endingu örfá orð enn.
Grundvöllur sá og hyrningarsteinn, er
eg álít að vór bannmenn eigum að byggja
málefui vort á, er sú staðhæfing, að
þrátt fyrir það þótt áfengið hafi gert
mörgum glaða stund og orðið til gagns
á þann hátt, að auka þrek og áræöi í
bráðina, þá só hitt þó áreiðanlegt, að
gleðin og gagnið sé hverfandi hjá ógleð-
inni og ógagninu, er það hefir leitt,
leiðir og mun leiða af sór alt svo lengi,
sem það er um hönd haft. Með öðrum
orðum: Afe.igisnautnin er stórfengleg
meinsemd fyrir þjóðfólagið.
Gagnvart þessari meinsemd verðum
vór að álíta, að þjóðfólagið hafi ekki
aðeins eðlilegan rótt, heldur skýlausa
skyldu til að beita þeirri aðferð, er vér
við allar meinsemdir beitum, sóum vór
i færum um það : útrýmingunni, útrým-
ingu áfengisnautnarinnar, en það verður
á tryggilegastan hátt gjört með vínbann-
inu, sökum hins einfalda og ómótmæl-
anlega sannleika, að það er einn hlutur
ókleifur: að neyta þess áfengis, sem
ekki er fáanlegt, ekki er til í landinu.
En hór einmitt, og annarsstaðar ekki,
er snöggi bletturinn, sem kann að koma
í ljós á málstað vorum. Það er langt
frá því, að full vissa só fyrir að hægt
só að framfylgja bannlögunum á full-
nægjandi hátt; að oss verði stætt að
gæta þess, að lögin verði ekki brotin í
svo stórum stíl, að ekki só við hlítandi.
Eg hygg þó að líkurnar só yfirgnæf-
andi fyrir því að oss muni takast þetta.
StÖndum vér þá dálítið betur að vígi
en ýmsir aðrir, meðal annars vegna ein-
angrunar lands vors í landaskipun. Svo
er áfengisnautn þannig farið, að það er
töluverðum örðugleikum bundið að dylja
hana, og þeir örðugleikar vaxa við það,
að hávaði drykkjumanna vill ekki dylja
hana, sökum þess að hömlur þær, er
leggja verður á sig til þess, draga úr
nautninni. Svo bætist ofan á alt hitt
það, að þegar áfengisnautnin er komin
á hátt stig þá hverfur hirðan, eða skeyt-
ingin, jafnt um það sem alt annað.
Svo er þess að gæta, að örðugleikinn
við gæzlu laganna minkar óhjákvæmi-
lega er frá líður, sökum þess, eins og
tekið er fram hór að framan, að fýsnin
mun að mestu eða öllu hverfa, í áfeng-
islausu landi, er nýjar kynslóðir vaxa
upp, því lítið mun að því kveða, að hún
só manninum meðfædd.
Sumir andbannsmanna hafa í fávizku
sinni verið að fárast yfir því, að með
áfengisbanninu væri af oss tekið frjáls-
ræðið til að velja og hafna. Auðvitað
er það gjört; en só það, sem vór svift-
um oss möguleikanum til að velja um
undirrót meinsemda, þá er þar með eng-
inn skaði skeður oss til handa. Þá hef-
ir það eitt verib gjört að verkum, að
rýmt hefir verið í brott freistingu, er
helzt til lengi og alt of víða hefir verið
á vegum vorum.
Vitaskuld er það, að það er engin
dygð að vera bindindismaður 1 áfengis-
lausu landi. En hvað um gildir. Það
er betra að vera ekki ofdrykkjumaður
heldur en ofdrykkjumaður, þótt engu
sé það öðru að þakka en að tækifærið
hefir ekki gefist, áfengið ekki fáanlegt.
Svo er guð ekki heldur vikinn frá oss,
nó dygðin dauð eða minni í landinu fyr-
ir það. Hún hefir verið að verki við
atkvæðagreiðslu almennings um aðflutn-
ingsbannið hvarvetna þar, sem það var
stutt af atkvæði þeirra manna, er voru
þrælar áfengisnautnarinnar, en vildu þó
stuðla til þess, að afkomendur sínir og
seinni tíma menn gæti gengið lausir af
því ánauðaroki; alstaðar þar er bann-
inn var lagt liðsyrði með atkvæði þeirra
manna, er gátu sór að meinfangalausu,
að sjálfs sín áliti, látið eftir sór þann
munað, er þeim fanst áfengisnautnin
veita sór, en lótu þó alþjóðarheill sitja
í fyrirrúmi fyrir sínum eigin þægindum.
Hún mun auk þessa koma í Ijós hve-
nær sem nokkur maður ljær liðsiuni
sitt í orði eða verki til þess að löggjöf
þessi verði ekki yfirtroðin, heldur auðnist
að verða það, sem frömuðir hennar og
fylgismenn hafa staðfastlega vænst að
hún yrði: hið stærsta siðmenn-
ingarspor, er vór íslending-
ar höfum nokkuru sinni stig-
ið.
Ritað í des. 1910.
Ur málrófshjallinum.
Eg komst með mestn harmkvælum upp &
pall neðri deildar á laugardaginn, þegar
opnað var siðara skiftið.
Hitasvælan þar óþolandi og litið lifsloft
kom >neðan að«.
Þrátt fyrir það gerði eg mitt sárasta til
að biða úrslitannna; þvi satt að segja var
eg á glóðum um þau, bjóst við að >sam-
dbyrgðin« væri orðin það víðtæk i deild-
inni, að vantrauststillagan yrði feld, og
bngsaði einnig, að >dagshráin< hans sira
Björns mnndi falla, þvi Hafsteinsliðar gœtu
ekki greitt henni atkv., sizt allir, þvi hún
væri þó svo ákveðin, ásamt forsendnm flutn-
ingsmanns að hún kollvarpaði alveg kenn-
ingum innlimnnarpostulanna og staðleysis-
bulli blaða þeirra um þingræðið.
Loksins kom atkvæðagreiðslan; eg stóð
á öndinni af áhuga, og horfði yfir hópinn
og — hit8a varð eg — það segi eg satt,
þeir greiddu allir atkvæði með þvi að hér
hefði framið verið þingræðisbrot, og H.
Hafstein lika, L. H. B. leit yfir hjörðina með
sinum venjulega mikilmenskurembingi, með
— velþóknun; eg varð forviða, að sjá og
heyra hversu greinilega þessir herrar gáfu
sjálfum sér á hann.
Skyldi islenzka þjóðin ekki sjá dökkan
hlett á tungu þeirra, ef hún skoðar þá i
réttu ljósi, þvi engum blandast vist hugur
um það, hvar hér liggur fiskur undir steini
hjá þeim. Þeim dettur auðvitað ekki i
hug að halda fram i alvöru þeim rétti þjóð-
ar vorrar, að konungkjörnir menn hafi ekki
atkvæði um ráðherraval, enda ekki árenni-
legt fyrir þá að, eta jafn greinilega ofan
í sig þá matseld sem þeir hafa verið að
troða i þjóðina á undanförnum tima um
þetta efni, en þeir gerðu það samt, og af
hverju? Af þvi að þeim reið lifið á að
halda ný-innsettum gæzlustjóra af L......
náð i ráðherrastólnum.
•Mikið vinnur þú fyrir Höskuld, gæzka«,
sagði Jón heitinn á Hrauni.
Hvað skyldi nú verða langt þangað til
að þeir >gubba< aftur þessari matseld, og
troða henni baneitraðri ofanf þjóðina, ef
við verður komið? Við biðum og sjáum
hvað setur.
Roskinn ferðamaður.
Silfurbergsmálið.
Dregist hefir úr hömlu að reifa það
mál hér í blaðinu vegna ýmissa anna.
En verður gert í næstu viku. — Svo
langt frá, að fráfarin stjórn eigi þar
nokkuð vítavert að baki.
Símskeytið forsetans, H. Þ.,
hið nafnkunna, er nú prentað i
heild sinni í einu blaði bæjarins.
Það er svo hróplega villandi og
1 i t a ð, að mestu furðu sætir, að sent
skuli hafa verið. Vinst eigi tími til
að athuga það í þessu blaði, en mun
gert rækilega í næsta blaði.
Fullorðinn maður (annað hvort
karl eða kona), eða röskur og áreið-
anlegur drengur heimilisfastur og kunn-
ugur í austurbænum, óskast nú þegar
til að bera ísafold um nokkurn hluta
austurbæjarins.
Dömuklæði,
8 tegnndir.
Verð: 1.35, 1.40, 1.65, 1.75,
1.90, 2.10, 2.90, 3.50,
hjá
Th. Thorsteinsson,
Ingólfshvoli.
Begoniulaukar
og taargar teg. af
blómlaukum
nýkomnar & Laugaveg 12.
Svanl. Benediktsdóttir.

KLADDAR
tt ýmsum stærðum og mel
mismunandi verti I
bókverzlnn Isafoldar
Mjög fallegt efni í
fermingarbjóla
fæst í verzlun
G> Zoöga.
Ódýrar svuntur:
Breiðar Mittissvuntur úr góðu efni 1.15
Smekksvuntur —»— 1.55—1.75
Sloppsvnntur —»— 1.55—1.85
Barnasvuntur allar stærðir frá 0.75
Léreftsskyrtur hvítar ^1.50
Náttkjólar.
Th. Thorsteinsson, Ingólfshvoli.
-
-
*
Ef þér viljið vera viss um að fá úrvalsgott
Svart klæði,
þá skuluð þér fara beint í
Brauns verzlun Hamburg*.
þar eru stærstar og beztar birgðir, ekki færri
en 10 tegundir, frá 2.50—5.50.
Sömuleiðis eru nú komnar nýjar birgðir af
Sjölum,
vönduðum og smekklegum, frá 8.00—22.00.
Tlijkomið íií
TJrna Eiríkssonar
úrvaí af
kjóíafauum, svunfufauum, fvisffauum,
öarnanærfafnaði o. fí.
og án þess að hugsa um stundarhagnað sel eg fyrir
eða jafnvel undir
hálfvirði
talsvert af dúkum hentugum í drengjaföt, drengja-
frakka, telpukápur og spadserdragttau, og
ágætt efni í fermingarfðt.
Þessa dúka hefi eg sjálfur keypt, meðan eg dvaldi erlendis,
langt fyrir neðan ákvæðisverð, og ætti þvi hver sá að nota
þetta tækifæri, sem þarf á góðu og ódýru efni að halda.
Brauns verzlun „HAMBURG“,
Aðalstræti 9.
NB.
Kjólaflonel
(i Morgunkjóla)
2 tegundir, margar gerðir,
0.40—0.45,
hjá
Th, Thorsteinsson, Ingðlfshvoli.
Guí í
nýja sagan hans Einars Hjörleifsson-
ar, framhald af Ojurefii, og
rrtður a jorðu
ljóðabálkur eftir Guðmund Guðmunds-
son skáld á ísafirði, verða til sölu hjá
bóksölum hér í bænum eftir næstu
helgi. Aðalsala í bókverzlun ísafoldar.
Svipa, merkt Þ. B. E., týnd á
veginum milli Hafnarfjarðar og Rvík-
ur. Finnandi beðinn að skila til Þ.
B. Egilsons í Hafnarfirði.
Undirboð.
Kaupmenn þeir, er vildu selja verka-
fólki í Viðey matvöru, geri svo vei
og sendi tilboð sin til
Guðm. Sæmuncfssonar
í Viðey, en ekki Ingim. Jónssonar.
Hér með tilsynnist, að okkar hjart-
kæra móðir, Guðrún Nikulásdóttir, and-
aðist að heimili sinu, Laugaveg 24,
21. marz. Jarðarför nennar fer fram
n. k. þriðjudag, 28. þ. m. kl. Ill/2f. h.
Reykjavik 25. marz 1911
Ásdis Jónsdóttir. Gróa Jónsdóttir.
Guðjón Jónsson.
Lítil askja með 2 steinhringj-
um hefir tapast á götum bæjarins.
Finnandi skili til Guðjóns Sigurðsson-
ar úrsmiðs, mót fundarlaunum.
Um 40 tegundir af
Gardínutauum
Verð: 0.22 0.24 0.27 0.28 0.30
0.35 0.40 0.43 0.45 0.50 0.62 0.75
hjá
cTfí. cTfíorsfeinsson,
Ingólfshvoli.
Fermingarkjóll til sölu Lauga-
veg 73-