Ísafold - 23.09.1911, Qupperneq 2

230
ISAFOL#

Klíkuþing embættismanna.
Svo ætlast Heimastj.menn og þeirra
nótar auðsjáanlega til, að næsta þing
vort verði, ef þeir mega ráða.
Og er það ekki hvað ísjárminsti
boðinn, sem kjósendur verða að gæta
varúðar við og sigla fyrir þ. 28. októ-
ber.
Isajold hefir áður minst á það, hve
afarhættulegt það sé fyrir réttarástand
pjóðarinnar, að dómarar hennar séu að
vasast í opinberum málum, flækjast í
harðvítugar flokkadeilur o. s. frv.
Þetta hlýtur og sérhver skynsamur
maður að sjá.
En hvað stendur nú til í haust?
Heil tylýt aj dómurum landsins — eða
miklu meira en heímingur þeirra sœk-
ir inn á pingbekkina:
Yfirdómararnir Halldór Daníelsson
og Jón Jensson1), og háyfirdómarinn
sem var, og væntanlega v e r ð u r
mjög bráðlega aftur, Kr. J., sömuleiðis.
Dómararnir Jón Magnússon, Sigurður
Eggerz, Jóh. Jóhannesson, Stgr. Jóns-
son, Guðlaugur Guðmundsson, Magn-
ús Torfason, Guðm. Björnsson, Guðm.
Eggerz og Björn Bjarnarson.
Einir 7 dómarar landsins sitja hjá.
Og í þessum sýslumanna og dóm-
arahóp eru allir, eða því sem næst,
studdir og styrktir aj Heimastjórnar-
mönnum. — Það er ekki ómerkilegt
tímanna tákn.
En auk þeirra sækja enn á þing
fjöldi embættismanna með sama marki,
t. d. LHB, Jón dócent Jónsson, síra
Eggert Pálsson, síra Jón Jónsson i
Stafafelli, Jón gæzlustjóri Ólafsson,
síra Einar Jónsson, dr. Valtýr Guð-
mundsson, Hannes Hafstein, síra Árni
Björnsson, síra Magnús Andrésson,
auk bitlingamanna svo sem Hannesar
Þorsteinssonar.
Með þessa fylkingu að baki er svo
Lögrétta, sjálft embættismannamálgagn-
ið, svo djörf að þvæla um það, að það
sé sjálfstæðisflokkurinn sem trani fram
embættismönnunum!!
Nei — pað er alvarlegt íhugunar-
efni fyrir kjósendur, embættismanna-
kúgildið, sem Heimastjórnarflokkurinn
og attaníossar hans fylkja fram á sjón-
arsviðið, og mun ekki ofdjúpt í ár
tekið um vel flesta ofangreinda valds-
menn, að þeim væri hollara að hugsa
um >heima hvat« en að beita valdi
sínu til að ryðjast inn á þing þjóðar-
innar, þangað sem þeir eiga ekkert er-
indi!
Kjósendur! Varist að gera alþingi ís-
lendinga að klíkuþingi embættismanna.
Kári.
Kosningahorfur suður með sjö.
Bjöm hreppstjóri í Grafarholti hafði
boðað tii fundar í húsi goodtemplara
í Garðinum og boðið þar upp á sömu
ræðuna, sem hann fyrir nokkru síðan
hafði flutt í Hafnarfirði, um hluttöku
alþýðu í löggjöf og landsstjórn, og
upp á Austra-greinina sömu og þar.
Fundinn sóttu um 50 manns. — Þá
er hann nafði flutt það erindi var
haldinn umræðufundur um alþingis-
kosningarnar væntanlegu í sambandi
við frammistöðu kjördæmis-þingmann-
anna að undaförnu. Meðan á þeim
umræðum stóð hurfu af fundi 8/s
fundarmanna. Loks var borin upp
og samþykt með 16 atkvæðum til-
laga um, að kjósa skyldi í haust til
þings bónda og útgerðarmann í stað
þeirra, er verið hefðu þingmenn kjör-
dæmisins. Tillögumaður var útgerð-
armaðurinn Matthías Þórðarson. Loks
lýsti fundarstjórinn, Þorsteinn Gísla-
son á Meiðastöðum, því yfir, að bónd-
inn, sem átt væri við í tillögunni,
væri Björn í Grafarholti.
Til sams konar fundar hafði Björn
boðað í húsi goodtemplara í Kefla-
vik kl. 4 næsta dag. En er hann hafði
beðið þar áheyrenda i1/^ stund án
árangurs, auglýsti hann með hraðboða
og uppfestum auglýsingum, að ræðan
yrði flutt kh 8 um kvöldið. En það
fór á sömu leið, áheyrendur fengust
ekki og ekkert varð úr ræðuhaldinu.
Enn hafði Björn efnt til ræðuhalds
og fundar á Vatnsleysuströnd degi
síðar kl. 3. Þann fund sótti enginn
hreppsbúa og fór hann þaðan við svo
búið.
Matthías útgerðarmaður Þórðarson
var með honum i öllum þessum leið-
‘) Snmir segja að bann mnni hsettnr að
hngsa til þingmenskn í N.-ísafj.sýsln — mnn
eigi hafa þótt það árennilegt. Bitstj.
angri, enda fullyrt, að honum eigi nú
að skáka fram.
Jens prófastur Pálsson, er bundinn
hafði verið heima við héraðsfundar-
hald þann dag, er Bjöin hélt fund
sinn í Garðinum, brá sér daginn eftir
til Keflavíkur til að heyra ræðu Bjarnar,
og síðan, er það ekki lánaðist, einnig
inn á Vatnsleysuströnd í sama skyni,
— en greip í tómt. Réð hann þá af
að bregða sér næsta dag út í Garð,
og sendi tveim mönnum þar skeyti
um, að hann kæmi þar og mundi
verða að hitta í Goodtemplarahúsinu
kl. 4 síðdegis í því skyni að heilsa
upp á menn og ávarpa þá nokkrum
orðum, einkum alþingiskjósendur.
Þangað kom allmargt fólk, karlar
og konur. Heilsaði Jens prófastur
upp á samkomuna, fyrir sína hönd
og samþingismanns síns að undan-
förnu, Björns bankastjóra Kristjáns-
sonar, með ræðu, þar sem hann lýsti
því, að þeir byðu sig fram til endur-
kosningar, mintist á alþingiskosningar
og sérstaklega kjördæmismálin á síð-
asta þingi, og vék loks að sambands-
málinu,stjórnarskrármálinu og alþingis-
kosningunum, er fara í hönd. Mælti
hann skorinort, en hallmælti þó eng-
nm.
Þá var kjörinn til að stýra fundi
og frekari umræðum Eiríkur hrepp-
stjóri Torfason í Bakkakoti. Þá voru
tveir menn, sinn úr hvorum stjórn-
málaflokknum, látnir telja viðstadda al-
þingiskjósendur og reyndust þeir að
vera 44.
Fyrirspurn, er fram kom af hálfu
kjósenda, um samband stjórnarskrár-
málsins og sambandsmálsins, svaraði
síra Jens skýrt og skorinort. — Síð-
an kom fram tillaga um, að fundur-
inn »lýsti fullu trausti sínu« á kjör-
dæmisþingmönnunum (B. Kr. og J.
P.) og »ánægju sinni yfir að þeir byðu
sig fram* til endurkosningar. Þá
lýsti síra Jens því yfir, að hann gengi
af fundi meðan tillagan væri útkljáð.
Að lokinni atkvæðagreiðslu um hana
kom hann inn aftur. Með tillögunni
greiddu atkvæði 34 alþingiskjósend-
anna, en 3 á móti. Lauk svo fund-
inum. — Kjósandi
-----936-----
Ing’ólfsmyndin.
Nú hefir lengi verið hljótt um það
mál. Ingólfsnefndin fólst í fyrra á þá
skoðun margra manna, að rótt væri að
láta það hvílast, meðan verið væri að
safna fó til minnisvarða Jóns Sigurðs-
sonar. Nú er búið að afhjúpa líkneski
Jóns Slgurðssonar, og þá finst nefndinni
tími til kominn að minna aftur á Ing-
ólfsmyndina, ef vera mætti, að menn
fyndu hjá sér hvöt til að leggja fram
skerf til þess að myndin gæti komist
upp.
Skal hór gerð grein fyrir, hvernig sam-
skotin hafa gengið. Fyrst var leitað
beinna samskota og var þetta gefið :
Iðnaðarmannafólagið i Reykjavík 2000
krónur, Bæjarstjórn Reykjavíkur 500,
D. Thomsen konsúll 500, Hið íslenzka
kvenfólag 100, Ungmennafólag Rvíkur
200, Fólagið Skjaldborg, Akureyri 300,
Bjarni Jónsson frá Vogi 100, Björn Krist-
jánsson bankastjóri 100, Magnús Torfa-
son bæjarfógeti 100, Fjórmenningar í
Reykjavík 100.34, Þorsteinn Jónsson
læknir 10, Sighvatur Bjarnason banka-
stjóri 20, Jóhannes Jósefsson trósmiður
10, Björn Bjarnason Rvík 1, Jón Guð-
mundsson Rvlk 2, Jóhann Hjörleifsson
Rvík 2, Þorst. Guðmundsson Rvík 1,
Guðm. Finnbogason mag. 56.70, Árni
Jóhannsson bankaritari 10, Sig. Krist-
jánsson bóksali 10, Ástráður Hannesson
Rvík 5, Jón Þorláksson verkfræðingur
10. Hallgr. Sveinsson biskup 20, Pótur
Brynjólfsson ljósmyndari 5, Helga Thor-
steinsson Ijósm. 5, Gunnh. Thorsteinsson
ljósm. 5, Guðjón Sigurðsson úrsmiður
35, Páll Ólafsson múrari 5, Jón Reyk-
dal málari 20, Engilbert Gíslason 10,
Ágúst Ólafsson konsúll 20, Bergur Þor-
leifsson söðlasm. 10, Jón Jensson yfir-
dómari 20, C. Zimsen konsúll 50, Jón
Laxdal kaupm. 25, Hjalti Jónsson skip-
stjóri 10, Jón Þórðarson Ráðagerði 10,
Jóhannes Reykdal Hafnarfirði 10, Krist-
ján Kristjánsson Súgandafirðl 5, Ólafur
ur Runólfsson bókhaldari 5, Þorst. Sig-
urðsson kaupm. 10, Kristján Sigurðsson
trésm. 10, Jón Ólafsson trósm. 10, N. N.
10.18, Halldór Guðmundsson rafmagnsfr.
10. — samtals kr. 4458.22.
Tombóla var haldin í marz 1907 og
ágóði af henni kr. 1207.53.
Vextir af samskotafónu til 10. þ. m.
kr 208.60.
Til þess að opna mönnum aðgengi-
legri leið til samskota róðst nefndin í að
efna til hlutaveltu um Ingólfshúsið og
var í fyrstu tekið mjög vel í það af al-
menningi. Ýmsir menn og fólög lofuðu
gjöfum til húsbyggingarinnar, og þótt
ekki hrykki það nærri fyrir öllum kostn-
aði, var nefndin ekki í vafa um, að
lotteríiseðlarnir mundu seljast fljótt og
vel, svo að hættulaust væri að taka lán
til að byggja húsið og bjóst við, að
brátt mundi fást fé til að endurgreiða
lánið og til að koma upp Ingólfsmynd-
inni. Það fór nú samt á aðra leið, —
Til hússins var gefið þetta í efni og
vinnu :
H/f VölundurðOO kr., h/f Steinar 90,
h/f Mjölnir 125, Verzlunin Edinborg 400,
Thor Jensen kaupm. 504.39, Jes Zimsen
kaupm. 332.42, Guðm. Breiðfjörð blikk-
smiður 30, Trósmíðafólag Rvíkur 458,
Bæjarstjórn Rvíkur 20.13. — Samtals
kr. 2459.94.
Auk þess gaf: Sveinn Jónsson tró-
smiður 871 feráln. lóð, metin á 871 kr.
Bæjarstjórn Rvíkur 105 feráln. lóð, met-
in á 105 kr. — Öll lóðin metin á 976
krónur.
Allur kostnaður við húsbygginguna,
að meðtöldum 976 kr. fyrir lóðina, var
kr. 11655.76, og af þeirri upphæð voru
5000 krónur greiddar með láni gegn 1.
veðrótti í húsinu.
Til 10. sept. 1911 var innborgað til
nefndarinnar andvirði 2437 lotteríseðla,
kr. 4874.00. Leigutekjur af húsinu til
sama tíma voru 1065.00 kr. Kostnað-
ur við sölu lotteríseðla, vextir og ýms
útgjöld við húsið var samtals kr. 1917.75
og afborgun af láninu kr. 330.27.
Það sést á þessu, að mjög langt er
frá því, að kostnaður við byggingu íng-
ólfshússins só enn fenginn endurgreidd-
ur með andvirði seldra lotteríseðla, enda
ekki seldur fjórði partur af þeim seðl-
um, sem nefndin hefur leyfi til að gefa
út.
Hvað snertir aðrar framkvæmdir Ing-
ólfsnefndarinnar, þá er það að segja, að
Ingólfsmyndin er fullger af hendi Einars
Jótissonar og rtokkuð af henni þegar
steypt. Einari hafa verið greiddar 5000
kr. og annar kostnaður nefndarinnar
hefir verið kr. 614.30.
Aðalreikningur yfir samskotafóð er nú
svo útlítandi :
T e k j u r :
Gjafir og vextir . . .
Tekjur af lotteríi o. fl. .
Lán með veði i húsinu .
. . 9310.29
. . 5939.00
. . 4669.73
Kr. 19919.02
G j ö 1 d :
Kostnaður við húsið .... 13573.51
Borgað Einari Jónssyni. . . 5000.00
Ýmislegur kostnaður . . . 614.30
í sjóði 10. sept. 1911 . . 731,21
Kr. 19919.02
Sumkvæmt samningi Einars J ónssonar
við Ingólfsnefndina á enn að greiða hon-
um 1900 krónur, en eirsteypan kostar
6000 krónur. Hórvið bætist enn stöp-
ullinn undir myndina, sem ekki hefir
verið gerð enn ábyggileg áætlun um, en
líklegt er að kosta muni alt að 3000 kr.
— Allur þessi kostnaður mundi hafast
upp úr lotterlinu, ef 11000 seðlar seld-
ust, en það taldi nefndin upphaflega
víst.
Sumir menn hafa harðlega álasað Ing-
ólfsnefndinni fyrir það, að ekki skuli
enn vera búið að draga um Ingólfshús-
ið, en það hljóta allir að skilja, að það
hefir verið ómögulegt meðan ekki er
meira selt af lotteríseðlum.
Nefndin hefir gert sór mikið far um
að koma seðlunum út, en hór skal ekki
farið frekara út í hverjar ástæður hafi
valdið því, að ekki hafi betur gengið
með söluna, enda væntir nefndin að
flestar þær ástæður sóu nú ekki lengur
til hindrunar.
Ingólfsnefndin er fullsátt við Einar
Jónsson myndhöggvara og hún leyfir sór
einnig í hans nafni að skora á lands-
menn, að kaupa lotteríseðla að Ingólfs-
húsinu, svo hægt verði að draga um
það — að sjálfsögðu skuldlaust —, svo
og að styrkja samskotin á annan hátt
með ráði og dáð.
Innan skamms verður auglýst, nánara
um lotteríseðla og fleira, en þangað til
fást þeir hjá öllum nefndarmönnum, sem
einnig taka á móti gjöfum.
Reykjavík, 11. sept. 1911.
Fyrir Ingólfsnefndina.
K. Zimsen.
Bókafregn.
Ný jormálabók eftir Einar Arnórs-
son prófessor, gefin út af Jóh. Jóhannes-
syni. Þörf orðin á nýrri formálabók
í stað hinnar gömlu (frá 1886). Og
Einar Arnórsson óefað tilvalinn mað-
ur til að gera þess háttar rit vel úr
garði. Þessi bók er um 400 bls.
Kuaði Kristjáns. Þriðja útgáfa af
kvæðum Krisljáns Jónssoar gefin út
Jóh. Jóhannessyni, en búin undir
prentun af Jóni Ólafssyni — lítið eitt
aukin. — Aufúsugestur hafa þau jafn-
an þótt Kristjánskvæðin og þetta sinni
Tlíjkomið
fií 7Írna Eiríkssonar:
Oííukápur fijrir ungíinga og kvenfólk.
Gólfvaxdúkur og borðvaxdúkur.
Sfórí úrval af sokkum og nærfafnaði öltum.
TauruIIur. Vefjargarn. Tvisfíau
og margt, margf fleira.
koma þau í mikið snotrum umbúðum
og ætti það eigi að spilla fyrir útsöl-
unum hjá bókavinum.
Góða skemtun
veittu þau hjón, Oscar Johansen
fiðluleikari og frú hans ásamt frú Ástu
Einarsson, bæjarbúum I gærkveldi í
Bárubúð. Þau léku saman á fiðlu og
píanó frú Ásta og Johansen 2 sonötur,
aðra eftir Emil Sjögren, en hina eftir
Edvard Grieg — sérlega vel að vanda.
— En frú Ingeborg Johansen las nokk-
ur sænsk kvæði, m. a. eftir Rydberg
og Gustaf Fröding. Ennfremur söng
hún nokkra sænska söngva, en maður
hennar lék undir. Sænskan lætur
jafnan vel í eyrum, hljómurinn fagur
og þýður — og frúin fór mikið snot-
urlega með kvæðin — og söng með
fjöri, en þó blátt áfram. Hún var í
sænskum þjóðbúningi. Altof fáir sóttu
þessa skemtun — líklega af því, að
menn hafa ekki um hana vitað al-
ment.
ísland — Sviþjóð.
Odýrust húsgögn.
H/F Vðlundur
selur húsgögn úr furu með því verði
sem hér segir:
Ómálað: Málað:
Kommóður, ósamsettar.frá 12.00
— samsettar - 15.50
— — frá 19.00
Borð..................- 4.00 - 5.50
Buffet................- 30.00 - 36.00
Servantar.............- 10.00 - 12.00
Fataskápar ...........- 14.00 - 17.00
Rúmstæði..............- 8.00 - 11.00
Bókahillur, litaðar (hnot-
tré) 2.50.
Bókaskápar, amerískt
fyrirkomulag, úr eik,
hillan..............- 8.00
úr mahogni, hillan - 12.00
Ferðakoffort - 5.00 - 5.75
Eldhúströppur, sem
breyta má í stól . . - 6.00
Skrifborð.............- 20.00 - 22.00
— með skápum - 30.00 - 34.00
Búrskápar.............— 7.00
Borðstofustólar úr birki
6.00—6.50
Alls konar önnur húsgögn eru smfð-
uð eftir pöntun úr öllum algengum við-
artegundum.
Meðal Svía er vaknaður töluverður
áhugi á að komast í beint gufuskipa-
samband við ísland. Eins og eðlilegt
er telja kunnugir menn þar í landi
beinar gufuskipaferðir einhverja helztu
lyftistöngina undir aukin viðskifti
milli landanna. ísajold hefir nýverið
átt kost á að sjá bréf frá einum hinna
sænsku kaupmanna, er hvað mest
hefir látið sér ant um þessi efni.
Hann kveður ummæli hinna sænsku
konsúla hér á landi um gufuskipasam-
bandið (sbr. síðasta blað) hafa dregið
talsvert úr hugum Svía, og eins hitt,
að alþingi skar við neglur sér styrks-
loforðið í vetur til beinna gufuskipa-
ferða við Svíþjóð — borið saman við
styrkinn til hinna gufuskipafélaganna.
Hann telur það miklu skifta að til-
lagið verði hækkað, þá muni og rík-
isþingið sænska naumast láta á sér
sér standa, og minnir á það, að Svíar
kaupi nú upp nærri óskiftan síldarafla
íslendinga, og muni og geta orðið
góðir viðskiftamenn í öðrum vörum.
Ennfremur eru til fyrirliggjandi:
Hurðir, mjög vandaðar, kvistlakkaðar
ög grunnmálaðar, stærð:
3° x 1° úr U/a", kcntrakildar á 7.50
3°3" x 1°3" - U/a" — - 8.25
3°4" x 1°4" - li/2" — - 8.50
3°5" x 1°5„ - li/2" — - 8.75
3°6" x 1°6" - li/2" — - 9.00
3°8" x 1°8" - 1V2" — - 9.50
Útidyrahurðir:
3° 4" x 2° úr 2" með kílst. parið á 21.50
3° 6" x 2° - 2" — — — - 22.00
3° 8" x 2° - 2" — — — - 22.50
3012"x2° - 2" — — — . 23.50
Okahurðir, venjulegar, stykkið á 5.00
Talsvert af hurðum af ýmsum öðrum
stærðum en að ofan eru greindar eru
einnig til fyrirliggjandi. Sömuleiðis eru
ávalt til: Gerikti, Gólflistar, Loftlistar,
Kilstöð og ýmsar aðrar tegundir af list-
nm. Allskonar karmaefni. Rúmfætur,
Rúmstólpar, Borðfætnr, Kommóðufætur,
Stigastólpar og ýmiskonar Pílárar. Margs-
konar renuismíðar eru til fyrir hendi og
allskonar pantanir í þeirri grein fást
fljótt og vel af hendi leystar.
Homið og skoðið
það sem er fyrirliggjandi í verksmiðju
félagsins við Klapparstígf.
Af ísafold koma tvö blöð í
dag, nr. 57 og 58 (V2 blað).
Nýkomið
mikið af margs konar
Vefnaðarvörum
til
Árna Eiríkssonar.
Hér með tilkynnist vinum og vanda-
mönnum, að minn elskulegi eiginmaður,
Guðni Jónsson verzlunarmaður,
andaðist að heimili okkar, Laugaveg 68,
hinn 17. þ. m. — Jarðarför hans hefst
frá heimili okkar fimtudaginn 28. þ. m.
kl. 10 f. hád.
Olöf Andrésdóttir.
c%il fíaimaíitunar vl^um
sérstaklega ráða mönnum til að nota
vora pakkaliti, er hlotið hafa verð-
laun, enda taka þeir öllum öðrum litum
fram, bæði að gæðum og Iitarfegurð.
Sérhver, sem notar vora liti, má ör-
uflgur treysta Þvh að vel muni gefast.
— í stað hellulits viljum vér ráða
mönnum til að nota heldur vort svo-
nefnda Castorsvart, því þessi litur
er miklu fegurri og haldbetri en nokk-
ur annar svartur litur. Leiðarvísir á
íslenzku fylgir hverjum pakka. ~
Litirnir fást hjá kaupmönnum alls-
staðar á íslandi.
cRmfís cFarvefaðrifí.
Höng Landbrugsskole.
Höng St. Danmark.
5—6 og 9 Mdr. Kursus fra 3 Nvbr.
Kontrolkursus, Fröavlskursus.
Skoleplan gratis.
Eleverns maa kunne forstaa Dansk,
og der antages kun 4 Elever.
R. Jensen.
Tvö herbergi og eldhús óskast
til leigu 1. október. Upplýsingar í
Bankastræti 6.
R i t s t j ó r i:
Ólafur Björnsson.
ísafoldarprentsmiðja.