Ísafold - 23.01.1915, Side 4

4
IS AFOLD
legi ósannindasamsetningur ritstjór-
ans í Vísi í gær, þar sem flestu er
snúið öfugt af því, sem okkur hefir
farið milli.
Hér hefir verið sagt nákvæmlega
satt og rétt frá þessum viðskiftum
mínum við Vísis-ritstjórann. Lái mér
svo hver sem vill, þótt eg vilji eigi
framvegis eiga orðaskifti við slíkt
lubbamenni. Eg skoða hann naum-
ast annað nú orðið en vikadreng
Lögrétturritstj. til þess að hella þeim
skömmum og óhróðri yfir mig og
ísaf., sem Lögrétta vill ekki einu
sinni vera þekt fyrir, og eg segi það
enn einu sinni, að mér þykir leitt
að vita til framferðis þessa manns,
vegna margra ágætra vandamanna
hans.
Rvík 20. jan. 1915
O. B.
Siðustu simfregnir.
Opinber tilkynning
frá brezku utanríkisstjórninni
í London.
London 20. jan. kl. 8.35 f. h.
Opinber frönsk tilkynning er svo-
látandi:
Orusta hjá Nieuport.
Áköf stórskotaliðsviðureign varð i
Nieuport-héraði. Óvinirnir gerðu
árangurslausar tilraunir til þess að
eyða brú, er vér eigum ýfir Yser
hjá ósi. En oss tókst að skemma
ramlega víggirtar stöðvar óvinanna
og nokkuð af varaviggirðingum.
Stöðugar skothríðar i Frakklandi.
í Ypreshéraði og Lens hefir einn-
ig orðið stórskotaliðsviðureign. Óvin-
irnir hafa skotið ákaft á Blangy án
þess þó að gera fótgönguliðsáhlaup
á bæinn.
Ekkert er að frétta frá svæðinu
milli Somme og Argonne nema það,
að stórskotalið vort skaut með góð-
um árangri á stöðvar Þjóðverja ná-
lægt Carnp de Chalons og einnig
norðan við Perthes og Massiges.
I La Grurie-skógi urðu nokkrar
hersveitir vorar að láta undan siga
um stundarsakir fyrir áköfum áhlaup-
um óvinanna. Síðan gerðu þær tvö
gagnáhlaup og að lokum höfðu þær
allar stöðvarnar aftur á sínu valdi.
Hjá St. Hubert settu óvinirnir
sprengivélar undir skotgryfjur vorar,
norðaustan við Salient, en Frakkar
hlupu þegar í skarð það, er spreng-
ingin olli og vörnuðu Þjóðverjum
þess að taka sér þar fastar stöðvar.
1 Le Pretreskógi hefir oss miðað
100 metra áfram siðan 18. janúar.
í stórskotaliðsviðureigninni um
Thann höfum vér betur.
þýzk Ioftför fljúga yfir
brezkar borgir og
varpa níður sprengikúlum.
Litið tjón;
nokkrir menn farast.
London 20. jan. kl. 1.10 siðd.
Þjóðverjar hafa gert árás á borgir
á austurströnd Bretlands með ZeppE-
linsloftförum og að likindum með
flugvélum. Loftförin skiftu sér við
þorpið Runton og vörpuðu sprengi-
kúlum niðuráYarmouth,Kings-Lynn,
Sandringham, Sheringham, Snettis-
ham, Dersing'nam og Breston. All-
ar þessar borgir eru óviggirtar.
Eignatjónið er ekki mikið. Tveir
karlmenn, tvær konur og einn
drengur biðu bana. Ekki er enn
víst hve margir hafi særst.
Það er sagt að fregnin um þessa
árás, á óviggirtar brezkar borgir, hafi
vakið feiknalegan fögnuð og ánægju
um alt Þýzkaland.
Frá Rússum.
London 21. jan. kl. 11.50 árd.
Eftirfarandi tilkynning hefir kom-
ið frá aðalherbúðum Rússa:
Tveim áhlaupum Þjóðverja á stöð-
var Rússa fyrir norðan Rawa hef-
ir verið hrundið. Ennfremur gerðu
Þjóðverjar þ. 18. þ. m. áhlaup á
brúarsporð i nánd við þorpið Witko-
wice, en þeir voru reknir aftur af
stórskotaliði voru. Sama kvöldið
gerðu Þjóðverjar áhlaup í þéttum
fylkingum á oss fyrir sunnan Radlow
í Vestur-Galiziu. Þeir komust að
gaddavírsgirðingum vorum, mistu
margt manna og héldu síðan undan.
Rússar hafa tekið Johanestcse í
Bukowina, þar sem geymdir voru
rússneskir fangar.
Herstjórnin i Kákasus tilkynnir,
að margar orustur hafi staðið milli
afturfylkinga Tyrkja og Rússa, sem
elta þá. Rússar hafa tekið fjölda
fanga og eina herbúð Tyrkja.
Þ. 18. þ. m. tóku Rússar Ardan-
utsch. —
Rússneskur tundurbátur, sem send-
ur var til strandgæzlu, hefir sökt 12
flutningaskipum.
Frekari simfreeiiiir
bíða næsta blaðs vegna þrengsla.
fyrir isl. sjómcnn
1915
kemur ut í næstu viku.
Jiei).
Ágætt norskt hey verður til
sölu um miðjati febr. Pantanir séu
komnar fyrir næstkomandi fimtudag.
Sýnishorn á
Jiíapparsf. 1B
milli kl. 11 —12.
Óskar Tiaíícfórssort.
Þakkarávas>p.
Siðastliðið sumar varð eg fyrir
þeirri sáru sorg, að missa minn ást-
kæra eiginmann, Sigfús Jónsson,
bónda hér á bæ, á 50. aldursári, frá
5 börnum okkar, 10—2 ára göml
um. Síðustu árin var hann heilsu-
lítill, innvortis, sem ágerðist, svo að
hann afréð að fara til Reykjavikur,
að leita sér lækningar, þótt um há-
slátt væri. Hann komst að Prests-
bakka á Síðu, lagðist og andaðist
þar, eftir 6 daga legu, 14. ágúst
síðastl. Síra Magnús próf. Björns-
son og kona hans Ingibjörg Bryn-
jólfsdóttir, önnuðust hann með ná-
kvæmni alla leguna, og prófasturinn
vakti yfir honuto síðustu nóttina,
honum til hjúkrunar og hughreyst-
ingar. Hann sótti 4 sinnum hér-
aðslæknirinn til hans, frá Geirlandi,
sem svo gerði alt, er hann gat til
að lina þjáningar hans; og setti læknir
ekki þær ferðir, hjálp og meðöl
nema kr. 3.60.
Síra Magnús annaðist útförina og
alt er að henni laut, eins vel og
haganlega og það hefði verið fyrir
sér vandabundinn mann, og jarð-
söng hann við Prestsbakkakirkju 23.
ágúst.
Þar sem mér gat ekki auðnast að
leggja manninum mínum síðustu
hjálparhönd, þá gat eg ekki kosið
betri stað en þarna, til þess að ann-
ast hann og liðsinna, á hans síðustu
iífsstundu.
Fyrir alla þessa hjálp og aðstoð
vil eg hérmeð opinberlega þakka
nefndum heiðurshjónum og þeim
öðrum, sem í þessum raunum mín-
um hafa sýnt mér hjálp og hlut-
tekningu, og bið algóðan guð að
launa þeim á þann hátt er bezt
gegnir, og þeim mest á liggur.
Hofi í Oræfum 20. nóv. 1914.
cJiartofPur,
Sulrofur,
Gulrϒur,
Arndís Halldórsdóttir.
Jörð til kaups og ábúðar.
Jörðin Hnaus í Flóa fæst til kaups
og ábúðar í næstu fardögum, 1915.
Upplýsingar gefur •
cJ’CvitRál,
tffiauéBaéur,
og cPurrur,
bezt og altaf ódýrast á
cyCtapparstig 1 c3
Sími 422.
Aggerbecks Irissápa
Gunnar Gunnarsson kaupm.
Hafnarstræti 8. Reykjavík.
Til sölu.
Húsið Bakkakot á Seltjarnarnesi
fæst til kaups nú þegar og ábúðar
frá fardögum 1915 með vægu verði
og góðum borgunarskilmálum. Húsið
er portbygt, úr steini, 10X12 ál. að
stærð, með kjallara ; því fylgir 400
□ faðma ræktuð lóð og ýms hlunn-
indi ef um semur.
jörðin Rif
(undir Jökli) er til sölu og ábúðar
frá næstu fardögum.
Allstór timburbær og góð hlaða
er á jörðinni og fjós undir járnþaki,
en önnur skepnuhús með torfþaki.
Töðufall: 200 hestar, útheysslægjur:
100 hestar. Útræði gott, nóg fisk-
þerripláss og mótorbátalagi í Rifsós
ef vill.
Sira Guðm. "Einarsson í Ólafsvík
gefur frekari upplýsingar um jörðina
og semur um sölu fyrir hönd eig-
anda.
Biðjið um
Emresa TIb
í blýumbúðum með safnaramerkjum
og áprentuðu söluverði frá
KöbenhaYn.
þar til þér hafið fengið tilboð frá
Köbenhavns Möbelmagasin.
POUL RASMUSSEN.
Vestervold 8 (Ny Rosenborg).
Stærsta húsgagnaverksm. Dana.
Húsgögn Chr. VIII. frá 400 kr.
Ágæt dagstofuhúsgögn |p...
Borðstofuhúsgögn úr eik 1 QÁf Jjjj1
Svefnherb.húsgögn pól.birkij 1
Dagstofnhúsg. pól. mah.
Borðstofuhúsgögn úr eik
Svefnherb.húsg. pól. mah.
Jafnan 300 ýmsar húsgagnaheildir
tilbúnar. Biðjið um verðskrá.
Eigin verkstæði. io ára ábyrgð.
i I iööökr.
iah. J
Kransar. Líkklædi. Likkistnr.
Lítið birgðir mínar áður en þér kaup-
ið annarsstaðar.
Teppi lánuð ó k e y p i s í kirkjuna.
er óviTvjalnanlegja góft íyrir húMna. Upp&hald
allra kvenna. Bezta barnagápa. Bihjió kanp-
menn yðar nm hana.
Frekari uppl. gefur
Otldur Jónsson, Ráðagerði.
Eyv. Árnason,
trésmíðaverksmiðja, Laufásveg 2
11
sem vér þekkjum hér. Hin sömu
lögmál eðlisfræðinnar ogr efnafræð-
innar hafa menn fundið á [hinum
fjarlægustuj stjörnum. Alheimurinn
er ein heild.J
Og stýrir j maðurinn þessum al-
heimi? Það er lítilfjörlegt að gera
sér í hugarlund, að enginn viti neitt
meira um hann en vér vitum —
blátt áfram blægilegt. Vér höfum
ekki verið hér mjög lengi á; þessari
plánetu, aðeins svo semj fáeinar þús-
undir ára. Hvað gerðist fyrir þann
tíma? Hvernig bjargaðist alheimurinn
áður en nokkur mnður vnr til ?
Nei, vér erum aðeins í byrjun fram-
þróunar vorrar. Vér erurn komnir
á þessa jörð íyrir iramþróun. Það
er alveg rétt. Hvað er framþróun ?
Vöxtur, þroski; vöxtur með líkum
hætti og þá er blómknappurinn verð-
ur að blómi eða akarnið verður að eik.
Alt er háð þessu vaxtar og þroskalög-
máli. Leyndir möguleikar þroskast’og
koma í ljós. Þannig hefir plánetan
orðið til fyrir framþróun í samræmi við
það kerfi lögmáls og niðurröðunar,
sem visíndin eru að rannsaka.
Og alt, sem vísindamennirnir segja
um það í jákvæða átt, er áreiðanlega
12
satt. Þeir rannsaka efnislega hluti.
Eg hefi sjálfur verið að rannsaka
efnislega hluti. Vér rannsökum all-
ir efníslega hluti. Vér komumst að
ýmsu um þá, en brátt verðum vér
svo vanir þessurn efnislegu hlutum,
að oss virðist ekkert annað vera
til, og í því skjátlast oss, af því að
vér höfum ekki tekið neitt annað
til greina. Vér leggjumst undir höf-
uð að taka aðra hluti til greina, af
því að annars myndum vér ruglast;
vér verðnm að gera hlutina óbrotn-
ari og útiloka mikið frá athygli
vorri, til bess að geta fengist við
þá raunsókn efnisitis, sem sérstak-
lega er um að tefla. En þótt vér
útilckum einhvern hlut frá athygli
vorri, þá útilokar það hann ekki frá
aiheiminum; og þótt vér höfum ekki
rannsakað hann, ekki veitt honum
athygli, ,ekki komist fyrir, hversu
honum er farið, þá er það engan
veginn sönnun þess, að hann “sé
ekki |ttl. Gætið þess, að sumar
þjóðir hafa gefið sig meira við and-
legum efnum en við öðrum. Hér
eru viðstaddir nokkurirj vinir vorir
frá Austurlöndum. Austurlanda-
menn hafa jum mjög margt að
13
fræða Vesturlandabúa. Vér geturn
kent þeim ýmislegt um viðskifti og
veraldlega starfsemi; þeir geta kent
oss ýmislegt um -sálina og andlegar
thuganir. Þeir »ganga inn í þögn-
ina« og gökkva sér niður í andleg-
ar hugleiðingar miklu oftar en
vér gerum. Það samband milli
austrænna og vestrænna þjóða, sem
nú er að komast á, er mjög svo
æskilegt. . Austurlandabúar munu
læia eitthvað af oss; vér verðum að
gæta þess, að vér lærum eitthvað af
þeim. Og úr því að vér erum nú
teknir að nálgast hvorir aðra, munu
framíarir þessara hluta mannkynsins,
er svo lengi hafa verið aðskildir,
og hafa unnið að framþóun sinni
svo einangraðir hvor frá öðrum og
gert uppgötvanir ólíks eðlis, verða
miklu hraðari en fyr.
Maðurinn ræður ekki alheiminum,
skilur hann ekki einu sinni. Hann
verður að fálma sig áfram í honum
og þann veg komast að einu og
öðru um hann. Hann hefir t. d.
nýlega uppgötvað ýmislegt, sem all-
ir nú kannast við, ef það er nefnt
— radíum, Röntgensgeisla og nokk-
uð um eðli rafmagnsins; hann er
14
að byrja að skilja samsetning frum-
agnanna. Þetta er líkast því sem
það séu nýir hlutir, en nýir eru þeir
þó ekki. Radium hefir ávalt verið
til og sömuleiðis Röntgensgeislarnir;
en vér höfum ekki uppgöfvað þetta
fyr en alveg nýlega. Og þetta
myndi alveg eins hafa verið til, þó
að vér hefðum ekki uppgötvað það.
Og það er fjöldamargt til, sem vér
höfum ekki uppgötvað. Er það ekki
líka von ? Hvað eru vísindin göm-
ul? Nokkur hundruð ára. Mikið
af vísindum vorum varð til á nít-
jándu öldinni. Ein öld I — hvað er
það ? Þetta er. eigi tími til að! vera
með afneitanir; aðalatriðið er að
rannsaka og komast að því, hvað sé
til. Það sem til er, það \ er ávalt
til, hvort sem vér neitum því eða
eigi. Það breytir í': engu if alheimin-
um, hvort sem vér neitum þvi eða
eigi; en fyrir sjálfa oss kann það
að skifta nokkuru máli.
Vér skiljum eigi samsetning frum-
agnanna, en vér erum að rannsaka
hana, og það er mjög merkilegur
fróðleiksforði, sem fenginn er, og
það er mjög merkilegt, að frumagn-
irnar skuli hafa nokkura samsetning.
L5
Fyr litu menn svo á, að þær væru
harðar, óskiftilegar cindir, eitthvað
svipaðar marmarakúlum, en ákaflega
smáar. Nú vitum vér, að þær eru
það ekki, en Hkjast meira sólkerfum.
Út af þvi, sem gerist innan í hverri
frumögn, mætti búa til heila stjörnu-
fræði. Frumögnin er mjög marg-
brotin samsetning, sem frá því yzta
til hins insta lýtur lögum og ákveð-
inni niðurröðun. Eins og plánet-
urnar lúta föstum lögum, þegar þær
snúast kring um sólina, svo lúta
rafmagnsagnirnar (electrons) föstum
lögum, er þær snúast kring um
kjarna frumagnarinnar. Lögmálin
eru eigi mjög ólík. Þau koma í
raun og veru alveg eins fram í öll-
um frumögnum, í jörðunni, í sól-
unni, í Siriusi eða í hvaða stjörnu
sem er. Öll frumagnafjölskyldan
virðist vera háð framþróun. Enn
er mjög mikið ófundið um þær, því
að vér erum ekki komnir langt í
því, að rannsaka samsetning þeirra.
Það er önnur opinberun vfsindanna,
sem mun koma í fylling sins tima.
[Niðurl.J